Arjantin’de yazılım firması 10Pines, çalışanların maaşlarını iş arkadaşlarının belirlemesine müsaade veriyor. Şeffaf ve demokratik olmaya çalışan şirkette maaşlar, yılda üç sefer yapılan ‘maaş belirleme toplantılarında’ belirleniyor. Bu toplantılara işe yeni başlayanlar ve deneme sürecinde olanlar hariç herkes katılıyor.
Çalışanlar (veya şirkette onlara yol gösterenler) maaşlarının ne kadar artması gerektiğini söylüyor ve teklifleri açıkça tartışılıyor. 2010 yılında kurulan ve 85 çalışanı olan 10Pines başşehir Buenos Aires’te faaliyet gösteriyor. Şirkette kârın yüzde 50’sini çalışanlar paylaşıyor.
Şirket, mümkün olduğunca düz bir hiyerarşiye sahip olmayı ve çalışanlara karşı şeffaf olmayı hedefliyor. Üç aylık deneme müddetlerinin akabinde işe alınan her yeni işçi, takımın geri kalanıyla birlikte aylık yapılan ve potansiyel yeni müşteriler, harcamalar, şirket finansmanı ve elbette maaşlar üzere değerli şirket kararlarının kararlaştırıldığı açık toplantılara katılıyor. Grup içerisinde CEO ya da gerçek bir yönetici yok. Bunun yerine, ‘iş ortakları’ ya da ‘ustalar’ var.
‘MÜLAKATTA TÜM GRUPLA TANIŞIYORLAR’
10Pines’ın kurucu ortağı Jorge Silva, “Artışlara karar verecek işveren olmadığından, gücü insanlara devrediyoruz” diyor. İşe yeni başlayanların muhakkak bir dereceye kadar kendi maaşlarını müzakere edebileceğini söyleyen Silva bu durumun başlangıçta sorun yaratabileceği görüşünde. Silva, bu nedenle yeni çalışanlara önerilen maaşların, şirkette misal tecrübeye sahip olanlarla görüşülerek karara bağlandığını söylüyor.
İşe alım sürecindeki son mülakatta ise aday 80 kişilik takımın külliyen tanışıyor. Burada gaye adayın, grubun çalışma dinamiğini görmesi. Bu kademede adaya rastgele bir teknik soru sorulmuyor. Silva, “Dahi bile olsalar, kimilerinin gruba ahenk sağlamayarak tansiyon yaratacaklarını hissedebiliyoruz” diyor.
Yaklaşımını ‘sosyokrasi’ olarak tanımlayan 10Pines, Brezilyalı iş insanı Ricardo Semler’den ve aile şirketi Semco’yu dönüştürme tecrübesinden ilham aldı. Semler, kendi tecrübelerini Türkçe’de de ‘Maverick’ ismiyle yayımlanan kitabında kaleme aldı. 10Pines’ın kurucu ortağı Jorge Silva, “Bu kitabı, kutsal kitabımız olarak gördük” diyor.
ARTIRIMI GERİ ÇEVİRDİ
Ariel Umansky isimli çalışan Aralık 2020’de yüzde yedilik artırımı geri çevirdi. ‘İş arkadaşlarının nezdinde bunun hakikat olmadığını hissettiğini’ söyleyen Umansky, “Benden daha iyi performans sergilediğini düşündüğüm insanlara karşı kendimi inançsız hissettim. Bir sahtekar üzere hissetmek çok kolay” diyerek artırımı neden reddettiğini açıkladı. Umansky, son beş yılda ikinci sefer artırımı reddetmiş.
‘ŞEFFAF MAAŞ İLE CİNSİYET EŞİTLİĞİ SAĞLANABİLİR’
‘İşyerinde İnsan Deneyimi’ kitabının muharriri, İngiltere’de emekçi koçluğu ve danışmanlık firması HEX Organization’ın genel müdürü Ben Whitter’e nazaran, dünya genelinde bu üzere ‘ilerici, şeffaf’ şirketlerin sayısı giderek artıyor. Whitter ‘şeffaf maaş’ fikriyle, erkekler ve bayanlar ortasında eşit kaideler sağlamanın mümkün olabileceğini düşünüyor: “Pek çok şirkette maaşlar kapalı kapılar gerisinde belirlenir. Lakin şeffaf maaş, daha net ve çok daha hesaplanabilir bir yoldur.”
Öte yandan Whitter, 80 çalışanlı bir şirkette bu metodun uygulanabileceğini fakat çalışan sayısının iki katına çıkması durumunda yararların azalabileceği görüşünde. 10Pines’ın tecrübeli yazılım geliştiricisi olan Angeles Tella Arena ise “Süreci 12 yılda geliştirdik” diyor: “Maaş görüşmelerine başladığımızda 30 çalışanımız vardı. O vakit 50 çalışanımızla işe yaramayacağından korktuk lakin yalnızca ahenk sağlamaya devam ettik. İtimadı korumak için süreçleri güncellemeniz gerekiyor.”
Arena, şirketin büyümeye devam etmesi durumunda, birebir sistemi otonom olarak kopyalayıp çalıştıracak ikinci bir ofis oluşturmanın gerekli olabileceğini söylüyor. Kurucu ortak Jorge Silva ise “Önemli olan eşitlik ve adillik ortasında bir fark olduğunu anlamaktır” diyor ve ekliyor: “Hepimiz eşit değiliz fakat adil olmaya çalışıyoruz. Çalışanları denetim etmeye çalışan ve onlara çocuk üzere davranan klasik bir şirket üzere olmak istemiyoruz.” (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
