Binghamton Üniversitesi
Binghamton Üniversitesi’nden Antropoloji Doçenti Rolf Quam ve yüksek lisans öğrencisi Alex Velez’in de dahil olduğu memleketler arası çok bir araştırma grubu tarafından yayınlanan yeni bir araştırmaya nazaran, -modern insanların en yakın atası olan- Neandertaller, insanların konuşmasını algılama ve gerçekleştirme yeteneğine sahipti.
KULAK YAPISI ÜÇ BOYUTLU MODELLEME İLE YARATILDI
Quam, “Bu, mesleğim boyunca katıldığım en kıymetli çalışmalardan biri” diyor: “Ulaştığımız sonuçlar sağlam ve Neandertallerin insanların lisanını algılama ve üretme kapasitesine sahip olduğunu açık biçimde ortaya koyuyor. Bu, antropolojide ziyadesiyle güç bir problem olan lisanın evrimini incelemek doğrultusunda fosil ispatlarından faydalanan çok az sayıdaki şimdiki ve devam eden araştırma serisinden biri.”
Lisanın evrimi ve bilhassa de Neandertallerdeki lisan kapasiteleri, insan evrimi hakkında uzun vakittir yanıtlanmayı bekleyen bir soru.
Universidad Complutense de Madrid’de paleontoloji profesörü ve kuzey İspanya’da bulunan Atapuerca arkeolojik alanında hafriyat ve araştırma eş yöneticisi olan araştırma ortak muharriri Juan Luis Arsuaga, “Onlarca yıldır, beşerle ilgili evrimsel çalışmalardaki temel sorulardan biri, insani bağlantı biçimi olarak konuşulan lisanın, başta Neandertaller olmak üzere insan cetlerinin başka tiplerinde de mevcut olup olmadığıdır” diyor. Son araştırmada, Neandertallerin nasıl irtibat kurmuş olabilecekleri hakkında kimi çıkarımlar yapmak için işitme yolları yine yapılandırıldı.
Araştırma, Homo sapiens ve Neandertallerdeki kulak yapılarının üç boyutlu sanal modelleriyle birlikte, Atapuerca bölgesinde bulunan ve Neandertallerin atalarını temsil eden daha eski fosilleri tekrar yapılandırmak için kullanılan yüksek çözünürlüklü bilgisayar tomografisi taramalarına dayanıyordu.
BİZİMLE BİREBİR İŞİTME FREKANSINA SAHİPTİLER
Üç boyutlu modellerde toplanan datalar, çağdaş insanların konuşma seslerinin frekans aralığının büyük kısmını kapsayan 5 kHz’e kadar işitme marifetlerini kestirim edebilmek hedefiyle işitsel biyomühendislik alanında geliştirilen yazılım tabanlı bir modele girildi. Atapuerca fosilleri ile karşılaştırıldığında, Neandertaller çağdaş insanlara daha fazla benzeyecek biçimde, 4-5 kHz ortasında biraz daha iyi işitme hüneri sergilediler.
Araştırmacılar, buna ek olarak, her tıpta teknik olarak ‘kullanılan bant genişliği’ olarak bilinen ‘maksimum hassasiyetin’ frekans aralığını da hesaplayabildiler. Kullanılan bant genişliği irtibat sistemiyle ilgilidir; münasebetiyle, daha geniş bir bant genişliği, bir çeşidin kelamlı irtibatında daha fazla sayıda kolaylıkla ayırt edilebilir akustik sinyal kullanılmasına imkan sağlar. Bu durum ise bağlantının verimliliğini, en kısa müddette net bir bildiri iletme maharetini artırır. Neandertaller, Atapuerca’daki atalarıyla karşılaştırıldığında daha geniş bir bant genişliği gösterir ve bu özelliğiyle çağdaş insanlara daha çok misal.
İspanya’da bulunan Universidad de Alcalá’da profesör ve çalışmanın başyazarı olan Mercedes Conde-Valverde, “Bu, hakikaten anahtar bir bulgu” diyor: “Birbirine benzeyen işitme hünerleri, bilhassa de bant genişliği mevcudiyeti, Neandertallerin çağdaş insanların konuşması kadar karmaşık ve verimli bir bağlantı sistemine sahip olduğunu ortaya koyuyor.”
ÜNSÜZ HARFLERİ DAHA FAZLA KULLANMIŞ OLABİLİRLER
Quam, “Araştırmadan elde edilen başka ilgi alımlı sonuçlardan biri, Neandertallerin konuşmasının büyük olasılıkla ünsüzlerin daha fazla kullanımını içerdiğine ait önermeydi” diyor:
“Neandertallerin konuşma kapasiteleri hakkında daha evvel yapılan çalışmalarının büyük kısmı, ana ünlüleri İngilizce konuşulan lisanda üretme marifetleri üzerinde ağırlaşmıştı. Bununla birlikte, ünsüz harf kullanımı ses sinyaline daha fazla bilgi eklemenin bir yolu olduğundan ve tıpkı vakitte insanların konuşmasını ve lisanını neredeyse tüm öteki primatlardaki irtibat modellerinden ayırdığı için, bu vurgunun yanlış yerleştirildiğini düşünüyoruz. Araştırmamızın bunu fark etmiş olması, araştırmanın hakikaten değişik taraflarından biri ve fosil atalarımızdaki dilsel kapasiteler hakkında yeni bir önermedir.”
Hasebiyle, Neandertaller insanların konuşmasındaki sesleri üretmek bağlamında bizdekine emsal bir kapasiteye sahipti ve kulakları bu frekansları algılayacak biçimde ‘ayarlanmıştı’. Neandertallerin işitsel kapasitelerindeki bu değişimler, Atapuerca’da bulunan atalarıyla karşılaştırıldığında, taş alet teknolojisindeki değişiklikler, ateşin kullanılması ve beklenen sembolik uygulamalar da dahil olmak üzere, giderek daha karmaşık davranış kalıpları sergileyen arkeolojik ispatlarla da paralellik gösteriyor.
LİSAN VE DAVRANIŞLAR BİRLİKTE EVRİLDİ
Emsal bir formda, araştırma, insan evrimi boyunca giderek karmaşıklaşan davranışların birlikte evrildiğini ve ses irtibatında verimliliğin artırıldığını destekleyen güçlü deliller sunuyor. Yeni çalışmayı yayınlayan takım yaklaşık yirmi yıldan beridir bu araştırma sınırını geliştiriyor ve tahlilleri ek fosil çeşitlerine genişletmek için sürmekte olan ortak çalışmalara sahip. Fakat şu an için en heyecan verici şey, elde edilen yeni sonuçlar.
İspanya’daki Universidad de Alcalá’da profesör olan Ignacio Martinez, “Bu sonuçlar bilhassa memnuniyet verici” diyor: “Bu soru hakkında bir asırdan fazla süren araştırmalardan sonra, Neandertallerin konuşma kapasiteleri sorusuna kesin bir yanıt verdiğimize inanıyoruz.”
Yazının yepyenisi Binghamton sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
