Lübnan’da 2019 Ekim ayında başlayan şovlardan sonra istifa eden eski başbakan Saad Hariri yeniden hükümeti kurmakla görevlendirildi. Hairi’nin tekrar bu vazifeye “tek kurtarıcı kendisiymiş gibi” getirilmesi birçok kısmın reaksiyonunu çekti.
Hairiri’nin istifasından sonra kurulan Hassan Diyab hükümeti, ağustos ayındaki Beyrut Limanı patlamasından sonra istifa etmiş, yerine Almanya büyükelçisi Mustafa Edip hükümeti kurmak için tayin edilmişti. Lakin Mustafa Edip geçtiğimiz günlerde başarısız olmuş ve bu vazifeden çekilmişti.
Birçok Lübnanlı ve Arap müellif, Hariri isminin başbakanlık için tekrar gündeme gelmeye başlamasından sonra bu durumu “Lübnan geriye sarıyor” formunda yorumlamış ve Lübnan tarihinde değerli bir dönüm noktası olarak kabul edilen “17 Ekim isyanına” bir ihanet olarak görmüştü. Artık ise gazetelerde “ne oldu da Hariri geri döndü” sorusu geniş bir formda soruluyor.
Olağanlaşma Tuzağı – El Arabi El Cedid gazetesi LİBYA’DA ATEŞKES MUAHEDESİ
Libya’da uzun müddettir Birleşmiş Milletler nezaretinde görüşen taraflar ateşkes konusunda muahedeye vardı. Çabucak yürürlüğe gireceği belirtilen mutabakata nazaran tüm silahlı birlikler ve kümeler kamplarına ve kışlalarına geri dönecek. Bütün yabancı askeri ögeler da üç ay içerisinde ülkeyi terk edecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mutabakatla ilgili yaptığı açıklamada, “bunun kalıcılığı ne kadar olur vakit gösterecek” dedi ve taraflar ortasındaki görüşmelerde temsil sıkıntısına değinerek “güvenilirliği bana nazaran çok da olabilecek üzere değil” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamalarından sonra Arap dünyasında bilhassa General Halife Hafter’i destekleyen tarafların basınında “Ankara muahededen mutlu değil” biçiminde değerlendirmeleri yer aldı.
ABD HEYETİ ŞAM’DA
Bu hafta Arap basınında dikkat çeken bir öteki mevzu da ABD Lideri Trump’ın Suriye’de tutuklu bulunan Amerikan vatandaşlarının hür bırakılması için Şam’a heyet göndermesi oldu. Şam’a giden heyetin dışişlerinden değil de Beyaz Saray’dan olmaları dikkat çekti.
ABD heyetinin esir değişimi teklifine karşı Suriye idaresinin “ABD’nin Suriye’den çekilmesi ve ambargoların hafifletilmesini” kaide koştuğu basına yansıdı. ABD Lideri Donald Trump daha evvel de bahisle ilgili Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’a bir mektup göndermişti.
Taraflar ortasında uzlaşma sağlanamazken birtakım gazeteler Trump’ın Şam’a heyet göndermesini “Trump’ın Esad’ın meşruiyetini tanıdığının göstergesi” olarak yorumladı.
İSRAİL İLE NORMALLEŞMEDE SON HALKA: SUDAN
Uzun müddettir ABD idaresinin himayesinde Sudan ve İsrail ortasında devam eden görüşmelerde sona gelindi. ABD Lideri Trump, iki ülkenin barış yapmak ve bağlantılarını olağanlaştırmak üzere muahedeye vardıklarını duyurdu.
Sudan İsrail ile olağanlaşma karşılığında ABD’nin “teröre takviye veren ülkeler” kategorisinden çıkarılacak. Kimi Arap müellifler bu muahedeyi “fidye” muahedesi olarak nitelendirdi. Sudan idaresine yönelik reaksiyonlar Filistin medyasında geniş yer buldu.
Daha evvel Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn de İsrail ile diplomatik alakaları başlatmıştı.
‘NE DEĞİŞTİ DE HARİRİ GERİ DÖNDÜ?’
“Saad Hariri bu sefer maskesiz bir formda geri döndü. Onun istifası ne 17 Ekim isyanına kulak vermesinden dolayıydı ne de başbakanlığa geri dönmesi halkın bir talebi. O geri döndü zira başbakanlığın kendi doğal hakkı olduğunu düşünüyor. Geri dönerken de, ülkeyi çöküşten kurtaracak projeler vadediyor. Hâlbuki kendisi bu çöküşün sebeplerinden biri. Ve şu ana kadar nasıl bir sistem izleyeceği net değil.
Hariri 2019 Ekim ayının sonlarında istifa ederken sorumluluk almamak için kaçmıştı. Ve bu kaçışına devrimci bir kılıf giydirmişti. Geri dönerken de sorumluluk almaya hazır olduğunu söylüyor. Sanki kendisi açısından ortadan geçen bir senede neler değişti? Çöküşten kurtulmanın anahtarını taşıdığını tez eden biri olarak vakti geri alabilecek mi? İstifa ettiğinde bir dolar 1780 Lübnan lirasıydı. Geri döndüğünde ise beşerler, dolar 7 bin liraya geriledi diye sevinmeye başladı. Şayet şu an tek kurtarıcı Hariri’yse, o istifa ederken de öyleydi demek ki. Başbakanlığa geri dönmeyi reddettiğinde de. Lakin o, krizin derinleşmesine katkı sağladı.” (Lübnan El Akhbar gazetesi)
‘YARGILAYACAKLARINA HÜKÜMETİ KURMA VAZİFESİ VERDİLER’
“Hariri’nin daha evvelki yıllarda başkanlığını yaptığı üç hükümette yapmadığını artık yapmasını sağlayacak olan ne?
2019 yılının Ekim ayında halkın hükümetinin siyasetlerine karşı isyan ettiği, ekonomik yolsuzluklar, devletin malının heder edilmesi ve servetin dışarıya kaçırılmasına göz yummakla suçladığı Müstakbel Hareketi başkanı Saad Hariri’nin, 2009 yılından beri kurduğu üç hükümette yapamayıp da artık yapacağı şey ne?
Hariri ve Lübnan’daki başka yönetici katman, ülkenin yarısını yoksul ve yardıma muhtaç duruma düşüren ekonomik siyasetleri yüzünden yargılanacağına, ülkede ekonomik alanda mahvolmayan ne varsa çökertmesi için dördüncü sefer hükümeti kurmakla görevlendirildi.” (Mustafa Abdülselam / El Arabi El Cedid gazetesi)
‘TÜRKİYE LİBYA’DAKİ ATEŞKES MUAHEDESİNDEN ŞAD DEĞİL Mİ?’
“Birleşmiş Milletler heyetinin Libyalı 5+5 askeri heyetlerinin ateşkes konusunda uzlaşmaya vardıklarını açıklamasından sonra Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı açıklama, savaşın tekrar başlamasıyla ilgili üstü kapalı bir tehdit içeriyor. Bu da, unsurları ortasında yabancı askerlerin ülkeden çıkmasını öngören mutabakata dair Ankara’nın memnuniyetsizliğini yansıtmaktadır.” (Londra merkezli El Arab gazetesi)
“ABD, Fransa, İngiltere, Suudi Arabistan, Mısır, Almanya, AB ve Arap Birliği, Birleşmiş Milletler nezaretindeki bu mutabakat karşısındaki memnuniyetini lisana getirdi.
Bu mutabakata yönelik olumsuz olarak birinci açıklama yapan ise Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Erdoğan, bu mutabakatın güvenilirliğinden kuşku ederek, muahedede temsil düzeyinin düşük olduğunu söyledi.
Muahedenin ikinci unsurunda, bütün Libya içinde eğitim hedefli bütün askeri mutabakatların dondurulması ve eğitim için orda bulunan bütün yabancı tarafların ülkeyi terk etmesi yer almaktadır.
Bu unsur mutabakatın en kıymetli hususlarından biri olarak bedellendiriliyor ve Türkiye’nin bu muahedeyi istememesine neden teşkil ediyor.” (Libya almarsad.com)
‘ESAD, TRUMP’IN CAZİP TEKLİFLERİNİ ÇÖP KUTUSUNA ATTI’
“İki Arap devletinin -Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn yakında da Sudan dâhil olacak- İsrail ile olağanlaşması konusunda baskı yapan ve bunda başarılı olan, daha evvel de İran ve Kuzey Kore ile rehine takası yapan ABD Lideri Donald Trump, Suriye’de tutuklu bulunan 6 ABD vatandaşının hür bırakılması için gizlice bir heyet gönderdi. Çünkü bu durum onun seçimlerdeki muvaffakiyet bahtını arttıracaktı. Lakin Suriye’nin bu hususta sağlam duruşu onun bu fırsatı kaçırmasına neden oldu.
Amerikan heyetinin, Ulusal Güvenlik Müsteşarı Ali Memlük’ün masasına cazip teklifler bırakmasını uzak bir ihtimal olarak görmüyoruz. Fakat bu teklifler Suriye’nin ‘çekilme’ kuralı kadar değerli değildir. Bu yüzden bu teklifler çöp kutusuna atıldı ve Amerikalı yetkililer başları öne eğik olarak geri döndü.
Trump’ın daha evvel Esad’a el yazısıyla bir mektup göndermesi ve artık de Dışişleri yerine Beyaz Saray’dan iki yetkili göndermesi, rejimi değiştirmekte başarısız olununca Esad’ın meşruiyetini tanıdığını göstermektedir.” (Rai Al Youm gazetesi)
‘NORMALLEŞMENİN TEK KAYBEDENİ: ARAPLAR’
“Normalleşme zincirine Sudan da katıldı. Bunun karşılığında Sudan’a yönelik ambargonun kalkması ve Sudan’ın terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkarılması vardı.
İsrail Sudan ile normalleşmesinden bölgede daha fazla nüfuz, Arap ümmetinin kıymetleri üzerinde daha fazla denetim imkânı bulacak. Afrika’nın kuzeydoğusuna daha fazla sızmayı başaracak ve Yemen ile Kızıldeniz’e daha fazla yakınlaşacak. Ve Arap Körfezi’nden başlayarak, Kızıldeniz’den geçerek Doğu Akdeniz’e kadar denetim alanı elde edecek.
Trump’ın seçimlerden evvel tamamlamak istediği ve karşılığında hiçbir şey vermek istemediği olağanlaşma sürecinden tek kazanan kesim işgalci İsrail’dir.
İsrail Başbakanı Bünyamin Netenyahu, günler öncesinden BAE ile olağanlaşma imzalarını atarken, İsrailli yerleşimcilerin bundan daha iyi bir finansal gelir elde etmeye çalışacaklarını söylemişti.
Bu olan bitenden tek kaybeden taraf ise Arapların kendisidir. (İyad El Kara/Filistin Online gazetesi)
Gazete Duvar
