KÖLN – Amerika Birleşik Devletleri’nde George Floyd’un polis memuru Derek Chauvin tarafından sokak ortasında öldürülmesinin akabinde başlayan protestolar Avrupa’ya da sıçradı. Geçen hafta İngiltere, Hollanda, Fransa, Belçika ve Almanya’da geniş iştirakli protestolar yapıldı. Köln, Hamburg, Frankfurt üzere büyük kentlerdeki protestolara 10 binden ziyade kişi katıldı.
Protestolar sonrasında bir kesim George Floyd için sokağa çıkmanın anlamsız olduğunu, ABD’de ne yapılsa moda üzere Avrupa’ya da sıçradığını Almanya’da yaşanan ırkçılıkla ABD’de yaşanan ırkçılığın kültürel köklerinin gayrı olduğu tartışmasına girdi. Bazıları Almanya’da var olan “yabancı düşmanlığı” ile ırkçılığın birbiriyle birebir şey olmadığını söz etti.
Kişiler arasındaki ayrıştırma, sınıflandırma, önyargıya dayalı yaşanan adaletsizlikleri yabancı düşmanlığı olarak nitelendirerek hafifletmeye çalışanlar ırkçılık zehrinden az da olsa bir doz aldıklarının farkında değiller. Halbuki siyah yahut melez rengi olan biri rastgele bir garda yahut tren yolculuğunda ellerinde silahlar olan polislerce “Nereye gidiyorsunuz?” diye bir anda sorgulanabilir, kimlik denetiminden geçirilebilir ve bunun ismi rutin denetimdir. Almanya’da doğmuş,büyümüş olsa bile böylesi rutin denetime maruz kalması epey büyük bir olasılıktır.
Yaşadıkları konforlu hayatın bu tartışmayı yürütenlere verdiği kendinden olmayan herkesi tıpkı çekmecenin içinde biriktirme müsaadesinin tadını çıkarmaya bayılırken asla ırkçı değillerdir. Hiç yoktan rastgele bir polisin “rutin” denetiminden asla geçmeyecek olanlar Almanya’daki ırkçılık ile ABD’deki ırkçılığı birbirinden de ayırabilir, velev ırkçılıkla yabancı düşmanlığı birebir şey değil diyebilir. Damarlarında akan ince dozdaki ırkçılığı fark edip bununla yüzleşmek mahalline kavramlar etrafında dolanmak sıradan insanın da, siyasetçinin de, gazetecinin de işine gelir. Rahat hayatlarını devam ettirmenin en kolay yoludur.
Amalı-fakatlı cümlelerin birincil olma halini ve bundan elde edilen ayrıcalığı kaybetmemek için sarf edilmesi ırkçılık sonunun içine girmiyor mu? Kendinden olmayana karşı tıpkı önyargı ve tıpkı klişelerle bakmaktan rahatsız olmayanlar laf konusu ırkçılık olduğunda ince ince detaylandırmayı tercih ediyorlar.
IRKÇI GÖRÜŞLERE SAHİP PARTİ MEMLEKETIN EN ÇOK OY ALAN 3. PARTİSİ
Irkçı görüşleri temsil eden parti Almanya parlamentosunun çoğunluğa sahip 3. partisiyken Almanya daha ne kadar ırkçı olabilir. Halle’deki Yahudi cemaatine yapılan taarruzdan ve Hanau’da 9 kişinin hayatını kaybettiği hücumun üzerinden yalnızca birkaç ay geçti. Irkçılıkla sırf beşerler öldüğünde ilgilenirmiş üzere yapıp sonra unutursanız savaş edemez, yok edemezsiniz. Irkçılık yavaşça ve inceden sıradanlığın içinde başlıyor. Bu durumun görmezden gelinmesi husus hakkındaki tartışmaları daima muvakkat kılar.
Yeni başlayan “kurumsal ırkçılık’’ tartışmalarıyla birlikte Yeşiller partisi, anayasanın 3. unsurunda mekan alan “ırk” sözünün anayasadan çıkartılmasını talep etti. Bu teklif parti Eş Umumi Lideri Robert Habeck ve Schleswig-Holstein Eyalet Meclis Küme Başkanvekili Aminata Touré’den geldi. “Irklar yoktur, kişiler vardır” diyen siyasetçiler, bu kavramı anayasadan silmenin kıymetli bir işaret olacağını söz ediyorlar.
Almanya Cumhuriyeti Anayasasının üçüncü unsuru, “Cinsiyeti, soyu, ırkı, lisanı, yurdu ve kökeni, inancı, diyaneti yahut siyasi görüşleri binaenaleyh hiç kimse mağdur edilemez ve hiç kimseye imtiyaz tanınamaz” sözlerini içeriyor.
Unesco 1950’de “ırk” alanına “etnik köken” denmesini önermiştir. Daha da tarafsız olması için “popülasyon” denilebilir. Günümüzde sosyoloji, etnoloji, gen araştırmaları, arkeoloji üzere ilmî meydanlarda “insan çeşitliliği” tabiri tercih ediliyor.
KURUMLARIN IRKÇILIĞI İLE İLGİLİ OLGU BİLE YOK
Yeşiller’in bu sembolik değişimi talep etmesi ırkçı cinayetler ve şiddetli sağcı faaliyetler önünde risk altında olanlara olumlu bir sinyal göndermek için değerli bir gayret olarak görülebilir. Lakin bu sembolik adımın yanında ırkçı bir yapılanma olan NSU’nun işlediği cinayetlerde devletin istihbarat kurumunun içine sızmış ırkçı hücrelerin ortaya çıkarılması için daha çok pres yapmak, ırkçı cinayetlerin aydınlatılması için mütemadi bu davaları takip etmek ırkçılıkla uğraşın değerli pratik ayağıdır. Almanya’da daha polisin içinde ırkçı olanlarla ve bunların işlediği hatalarla ilgili yapılmış bir çalışma, elle tutulur sahih dürüst bir istatistik bile yok. Devletin kendi kurumları kendi içindeki ırkçılığı deşifre etmeden ırkçılıkla uğraş etmek ne kadar gerçekçi bir yaklaşım olabilir. Irkçılığı yalnızca Nazilere, hücumlara, cinayetlere indirgeyerek devletten bağımsız bir mevzuymuş üzere bakmak mevzunun üstünü örtüyor.
Irkçılık akınlarla başlamıyor, onunla sonuçlanıyor. Asıl ırkçılık, yabancı isimli olduğu için işsiz kalanların hikayesinde, mektepte yabancı olduğu için sistemin en zayıf halkası ilan edilerek eğitimde bir Almanla eşit talihe sahip olmayan evladın yaşadıklarında, yabancı olduğu için kiralık konut bulamayanların evsizliğinde, yabancı oyuncu olduğu için yalnızca yabancıların rollerini oynamak zorunda kalan oyuncunun sıkışmışlığında, aksanlı ya da bozuk gramerle konuştuğu için devlet dairelerinde istenilmeyen muamele edilen kişilerin kızaran yüzünde, derisinin rengi, saçının formu farklı diye egzotik bir oyuncak muamelesi gören insanın şaşkınlığında, her siyahın mükemmel sporcu, müzisyen yahut kriminal olduğunu düşünmekte, rastgele bir Müslüman devletten gelen kişinin otomatik olarak Müslüman olduğunu düşünerek tüm diyaneti sorulara yanıt verilmesinin beklenmesinde ya da Müslüman ise de ‘Cihatçı mı’ diye düşünülmesinde, elhasıl klişelerde başlıyor. Bu klişe ve otomatik mütalaalar polisin, muallimin, devlet memurlarının içine bölge etmişse Almanya’da yalnızca Naziler ırkçı değildir. Memlekette kurumsal bir ırkçılık var demektir.
Irkçılıkla savaş etmek isteyenler buralardan başlamak zorundadır.
Gazete Duvar
