Jînda Zekioğlu
Annesi İngiltere’nin güneyinde New Forest’ta varlıklı bir ailenin kızıydı. Babası ise Londra’da bir otelin valesi olarak çalışan İrlandalı emekçi bir ailenin oğlu. Bakmayın annesinin o denli ‘varlık’ içinde olduğuna; O, İrlandalı genç bir delikanlıya aşık olup, onunla Kuzey İrlanda’ya göç edip, bayan ve barış aktivizmi ile ismine Nobel Barış Mükafatı ithaf edilecek kadar geniş yürekliydi. Mark Campbell, bu türlü bir annenin ve babanın oğlu olmaktan onur duyuyor. Çocukluğundan tanıdık gelen o kıssa, insan hakları için gayret eden dernekler ismine çalışmasına kapı aralıyor. Campbell, 1993 yılında Diyarbakır’da Lice’de 16 kişinin vefatına şahit oldu. Yangını fotoğraflamasıyla hem kendi şahsî seyahatine, hem de toplumsal tarihe iz bıraktı.
@Hevallo olarak tanıdığımız Mark Campbell, 2011 yılında başlattığı #TwitterKurds hashtagi ile Kürtlerin son 10 yılında yaşadıklarının onlarca lisanda, onlarca ülkede fark edilmesini sağladı. Kürt sansürünü kırarak milyonlara ulaşmanın mümkün olduğunu gösterdi. İnsan hakları savunuculuğunun toplumsal medyadaki bu yeni ‘cephe’sinde Kürt halkı tek gündemi oldu. Bu gündemi arşivlemek, yeniliğini korumak ismine kurduğu kurdistansolidaritycampaign.org ile ulaşıyor artık insanlara.
Mark Campbell ile ferdî hikayesini, Kürtlerle tanışmasını İngiltere’nin savaş oyunlarını ve dayanışmayı konuştuk.
Şahsî öykünüzü merak ediyoruz. Nerede doğdunuz ve nasıl bir ailede büyüdünüz?
Şahsî öyküm uzun ve biraz da sinema üzere. Annem New Forest’ta varlıklı bir ailedendi. Babamsa, Londra’daki bir otelde vale olarak çalışan emekçi sınıfından bir İrlandalıydı. Ben küçükken, ailecek Kuzey İrlanda’ya taşındık ve İrlanda’da büyüdüm. Annem, bayan ve barış hareketinin merkezi olan Barış İnsanları’nda yer aldı. Betty Williams ve Mairead Corrigan tarafından Nobel Barış Ödülü’nü aldıkları merasime -bu mükafatın ithaf edildiği kişi olarak- Norveç’e davet edildi. 70’lerin sonlarında İngiltere’ye gelen genç bir Kuzey İrlandalı olarak yaşadığım tecrübe bana Türkiye’deki Kürtlerin karşılaştığı ırkçılık hakkında çok şey öğretti.
Nasıl tanıştınız Kürt halkıyla?
Politik ilgim nedeniyle Kürt problemini biliyor ve takip ediyordum zati. 1993 yılında, Lice’deki yangının akabinde bölgeye gittim. İki hafta kaldım orada. Yanan kasaba ve köylerde Kürtlere yönelik sistematik savaş hatalarını belgeledim. Ve gördüklerimi de bir daha unutamadım.
‘YAŞADIĞIM TRAVMAYI TEK BİR HALDE YÖNETEBİLİRDİM’
Bu sizi sivil toplum ismine uğraş sarf etmeye mi itti?
Bu benim için bir seçim değildi. Devletin yaktığı bir Kürt köyünde, Kürtlere karşı işlediği savaş hatalarına şahit olduktan sonra kendimi bir görgü şahidi üzere hissettim. Yaşadığım travmayı tek bir biçimde yönetebilirdim; Kürt halkının adalet ve temel insan hakları için derin çabasına daha fazla takviye olmak ve dayanışmada bulunmak…
Kürtlerin toplumsal medyada faal olması konusunda çok tesirli oldunuz. Toplumsal medyanın gücünü bu manada görünür kıldınız. #TwitterKurds tag’i ile neler başardınız?
Sanırım 2011’de #TwitterKurds’u kurmamız değerli bir adımdı. Toplumsal medyanın gücünü daha öncelerde hafife almıştık. #TwitterKurds, Kürtlerin sesini yükseltmede kıymetli bir rol oynadı ve birtakım değerli olaylar; Roboski katliamı, Kobanê’deki direniş ve Rojava başta olmak üzere onlarca haksızlığı milyonlarca beşere ulaştırdık, dikkat çektik. Var olan bir güç vardı, toplumsal medya ile bu ivmeyi daha da hareketlendirdik.
Kürtler dışında siyasi olarak desteklediğiniz ve onların çabasına katkı sağladığınız öteki halklar ya da politik dertler yok mu?
Doğal tüm mazlum halkların ve adaletsizlikle karşı karşıya kalanların uğraşını destekliyorum lakin tüm gücüm Kürt sorunu ile meşgul.
‘TALEP EDİLEN HER NE İSE, ONUNLA DAYANIŞMAK ÖNEMLİ’
Kürtler, bugün her modülünde sistematik kolonyal müdahalelerle gayret halinde. Kürtlerin bugünkü kazanımlarını nasıl yorumluyorsunuz?
Kürtler, 1923’ten beri sistematik olarak asimilasyonla uğraş ediyor. Türk devletinin kurulmasının akabinde Bakur’da bir kimlik uğraşı başladı. Kürtler, bu son derece ırkçı teşebbüse karşı başlattığı çabada birbirine umut oldu. Rojava’da gördüğümüz de buydu. 1991 Körfez Savaşı’ndan sonra, Kürtler siyasi kazanımlarını ‘Uçuşa Yasak Bölgeler’in takviyesiyle sağlamlaştırabildiler. Batılı ülkeler, kısmi Türk rejimi takviyesi de alındı. Buradaki meseleleri herkes biliyor. Kürtleri bölmek ve yönetmek için uğraş eden rejimlerin tesiri de devam ediyor. Bana kalırsa en büyük tehlike; IŞİD’i Rojava’ya saldırmak için kullanan güçlerdir. İran da demografik değişimler ve acımasız baskılarla Kürtleri ezmeye devam ediyor.
Sizin tabirinizle ‘özgürlük mücadelesi’nin eksik kalan yanları var mı?
Eleştirmek bana nazaran değil. Bu haliyle, talep edilen her ne ise ona dayanışma göstermek kıymetli. Kürt halkı bana hayat, gayret, alçakgönüllülük ve onurlu olmak hakkında çok şey öğretti. Kürt halkıyla tanışmadan evvelki halimle birebir kişi değilim. Onların onurlu uğraşını paylaşabildiğim ve şahit olduğum için sevgi, hürmet ve teşekkür dışında iletmeyi arzuladığım bir hissim yok.
‘BATI MEDYASI ‘KOPYALA-YAPIŞTIR’DAN İBARET’
Sizin tercih ettiğiniz bu çaba, politik/apolitik etrafınız tarafından nasıl karşılanıyor?
En büyük sorun, Kürt halkının uğraşının kriminalize edilmesi. Devletler hiçbir vakit Kürtlere karşı işlediği hataları kabul edecek kadar onurlu olamadı. Hatta, soykırım kurbanlarını kendilerini savunma ve adalet arama cüretine sahip oldukları için ‘terörist’ olarak etiketledi. En büyük utanç, silah ve mal ticaretini, Kürtlerin adalet gayretinin karşısına konumlandıran ve bu nedenle Türkiye’nin ırkçı etiketlerini sorgusuz sualsiz kabul eden ülkelerdir. Belçika’daki son dava, bu etiketlerin ne kadar anlamsız olduğunu ve acımasız baskıyı haklı çıkarmak için orada olduklarını gösterdi. Türkiye’nin, Kürt halkının uğraşıyla ilgili yanlış bilgilendirme ve palavralara yönelik ruhsal savaşı, birden fazla vakit, hakikate yahut adalete susamış tembel gazeteciler yahut editörler tarafından Batı medyasında ‘kopyala-yapıştır’dan ibaret.
Daha somut yorumlar mısınız? Kim bu ülkeler, çıkarları nedir? Neden Kürtlerin savaşla yaşamasından besleniyorlar?
En başta İngiltere’nin Türk rejimiyle utanç verici bir alakası var. Birleşik Krallık sonları içindeki Kürt aktivistleri bastırması için faal olarak rejime baskı yapıyor, yönlendiriyor. Natürel ki, dünya ülkelerinin birçok Kürt halkının Rojava’da IŞİD’i mağlup etmedeki uğraşına giderek daha fazla takviye verirken, Türkiye’nin yakın ticaret ortakları da boş durmuyor. Rojava, Kürt halkının tarihi hak ve adalet çabasını temsil etmek için çok şey yaptı.
‘İNGİLTERE SAKLI SERVİSİNİN BİR BAŞINDA ANKARA CASUSU VAR’
Altını bilhassa çizdiğiniz takviye İngiltere’nin geçmişini de hatırlatıyor. Bugün Kürtlerin mevcut sonlarının çizilmesinde İngiltere’nin rolü büyük. Tahminen de oyun kurucu mu demeliyiz?
Başur Kürdistan’daki Kürtleri zalimce bastırmasıyla ilgili olarak Birleşik Krallık’ın sömürge tarihini biliyoruz. Winston Churchill, Kürtlere karşı kimyasal silahlar kullandı ve Britanya, 1923’te Lozan Antlaşması’nı imzalayarak çağdaş Türk devletinin bugünkü sonlarının oluşturulmasında büyük rol oynadı. İngiltere, Türkiye’deki Kürtlerin durumuna kördür ve Türkiye’nin cürüm ortağıdır. Sivil nüfusa karşı büyük ve sistematik savaş kabahatleri olanlara karşı, en çok da Kürtlere karşı sağır edici sessizliğin ve savaş hatalarının mimarıdır.
Türkiye’nin Kürtlere yönelik siyasetlerinde İngiltere üzerine düşeni yaptı. İngiltere, Kürt siyaseti kelam konusu olduğunda, sessizliğe bürünür ve açıktan kriminalizasyon uygular. Birleşik Krallık bâtın servisinin yeni lideri eski Türkiye büyükelçisidir. Öbür ne olsun? Bu alaka bu türlü böyle yozlaştı. İngiltere’de kapalı servis bünyesinde bir Ankara ajanı(mız) var.
‘VAR OLABİLMENİN YOLU UĞRAŞ ETMEKTEN GEÇİYOR’
Kürtler, yalnızca siyasi değil kültürel olarak etkilendiğiniz bir halk mı? Kürtçe öğrendiniz mi? Ya da yemek kültürü, müziği, sineması… Sizi kültürel olarak ne etkiliyor?
Kürtler son 27 yılda bana çok şey öğretti. Her şekilde! Bu halk ile tanışmadan evvelki halimden farklı biriyim. Her şekilde! Kürt kültürünü, müziğini, sinemasını, yemeklerini çok seviyorum. Tam manasıyla Kürtçe öğrenemediğimi söylemekten utanç duyuyorum, lakin Kürtçenin jenerasyonu tükenmekte olan bir lisan olduğunu ve öncelikle ırkçı devlet siyasetleri nedeniyle tehlike altında olduğunu ve her Kürt’ü faal olarak desteklemeye açık olduğumun altını çizmeliyim.
Kürt halkıyla dayanışmanın dezavantajlarını da yaşadınız mı?
Elbette. Benimki de kimsenin hayatından daha kıymetli değil. Ancak varsayım edeceğiniz üzere hayatım değişti ve hepimiz soykırım kurbanlarının üzerine yerleştirilen ırkçı etiketlere ve kriminalizasyona karşı çaba ediyoruz. Lakin bu onurlu adalet gayretine mütevazı bir katkı yaptığım için onur duyuyorum. Bu hakaretlere katlananlar en onurlu olanlardır ve bu gayret için canlarını verenler, fedakarlıkları ve uğraşları için devam etmemiz ve adalet aramamız için bize ilham vermeye devam ediyor. Kürtlerin ‘Berxwedan Jiyane’ mottosunu muhakkak anlamaya başladım. Kürtlerin var olabilmesi için uğraş etmeleri gerekiyor.
Gelecek jenerasyonlar için nasıl bir dünya arzuluyorsunuz?
Elbette barış, eşitlik ve adalet diliyorum. Tüm Kürt halkına hürmetlerimi iletiyorum.
Gazete Duvar
