Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2020 bilançosunu Strasbourg’daki merkezinde düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Bir evvelki yıl olduğu üzere geçen yıl da AİHM’nin iş yükünün kıymetli kısmını Rusya, Türkiye, Ukrayna, Romanya ve İtalya kaynaklı dava müracaatları oluşturdu.
Deustche Welle Türkçe’den Kayhan Karaca’nın haberine nazaran, bu beş ülkeye karşı müracaatlar, toplam müracaatların yüzde 75’ine eşit. Rusya 13 bin 800 dava müracaatıyla (yüzde 22,4) birinci sırada yer alıyor. Rusya’yı sırasıyla; 11 bin 150 müracaatla Türkiye (yüzde 18,1), 10 bin 250 müracaatla Ukrayna (yüzde 16,7), 7 bin 700 müracaatla Romanya (yüzde 12,5), 3 bin 400 müracaatla İtalya (yüzde 5,5) izliyor.
NÜFUSA ORANLA EN ÇOK MÜRACAAT KARADAĞ’DAN
2020’de AİHM tarafından sürece konulan ve karar bekleyen dava müracaatları ülkelerin nüfuslarına orantılı ele alındığında ise öteki bir görünüm ortaya çıkıyor. Bu hesaplamada Karadağ 10 bin şahsa 3,5 dava müracaatıyla birinci sırada yer alıyor. Bu ülkeyi sırasıyla Sırbistan (2,5), Bosna-Hersek (2,49), Lihtenştayn (2,31) ve Letonya (2,17) izliyor.
TÜRKİYE, NÜFUSA ORANLI HESAPLAMADA ORTALAMANIN ÜSTÜNDE
Ortalamanın 0,5 olduğu bu klasmanın en altında Birleşik Krallık (0,04), Almanya (0,07), İrlanda (0,08) ve İspanya (0,09) yer alıyor. Türkiye ise 10 bin şahsa 1,09 dava müracaatıyla ortalamanın üstünde bulunuyor.
Her yıl olduğu üzere geçen yıl da kendisine yapılan müracaatların ezici çoğunluğunu geri çeviren AİHM, Avrupa genelinden 32 bin 232 başvuruyu değişik nedenlerden dolayı “kabul edilemez” buldu. Bununla birlikte AİHM, pandeminin yarattığı elverişsiz kaidelere karşın geçen yıl toplam 871 davada karar açıkladı. Bunların 762’sinde Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS) en az bir hususunun ihlaline hükmederken, 84’ünde ihlal bulmadı. Davaların 6’sı dostça tahlille, 24’ü ise başka yollardan sonuçlandı.
EN FAZLA HANGİ HAKLAR İHLAL EDİLDİ?
En fazla ihlal kararı AİHS’nin 5’inci (özgürlük ve güvenlik hakkı) ve 6’ncı (adil yargılanma hakkı) hususları temelinde verildi. Adil yargılanma hakkı temelinde 287, özgürlük ve güvenlik hakkı temelinde ise 208 ihlal kararı açıklandı. AİHS’nin “evlenme” ve “eğitim” haklarıyla ilgili unsurları temelinde ise karar çıkmadı.
‘SIFIR İHLAL’ YAPAN ÜLKELER
AİHM geçen yıl Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg ve İsveç hakkında hiçbir karar açıklamadı. Andora, Danimarka, Finlandiya, İrlanda, Monako, Çekya ve San Marino hakkında ise yalnızca 1’er davada karar yayınladı.
RUSYA, EN ÇOK ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKINI İHLAL ETTİ
Hakkında en fazla karar açıklanan devletler sırasıyla Rusya (185), Türkiye (97), Ukrayna (86), Romanya (82) ve Azerbaycan (37) oldu. Rusya hakkında açıklanan kararların 173’ünde AİHS’nin en az bir unsurunun ihlal edildiğine hükmedildi. Rusya en fazla vatandaşlarının özgürlük ve güvenlik hakkını ihlalden karar giydi.
TÜRKİYE, SÖZ ÖZGÜRLÜĞÜNÜ EN ÇOK İHLAL EDEN ÜLKE
Türkiye hakkında açıklanan 97 karardan 85’inde AİHS’nin en az bir hususunun ihlal edildiği sonucuna varılırken, altı davada ihlal bulunmadı; bir dava dostça tahlille, beş dava ise öteki yollardan sonuçlandı. Türkiye davalarında en fazla AİHS’nin söz özgürlüğüyle ilgili 10’uncu hususunun ihlaline hükmedildi. AİHM geçen yıl Avrupa geneli için 80 sefer 10’uncu hususun ihlaline hükmetti. Türkiye 31, Rusya ise 23 davada 10’uncu maddeyi ihlal etmekten karar giydiler.
Türkiye davalarında açıklanan kararlarda 21 defa adil yargılanma hakkı, 16 sefer özgürlük ve güvenlik hakkı, 14 defa mülkiyet hakkı, 11 sefer de toplanma ve dernek kurma özgürlüğüyle ilgili hususların ihlal edildiği sonucuna varıldı. (DW Türkçe)
Gazete Duvar
