Avrupa İnsan Hakları Duruşması (AİHM) Lideri Robert Spano, Adalet Bakanı Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’le görüştü ve Hakim ve Savcı Adayları Eğitim Açılış Töreni’ne katıldı. Merasimde konuşma yapan ve merasime katılan hakim ve savcı adaylarına ders veren Spano, hukukun üstünlüğü unsuru ve yargı bağımsızlığına vurgu yaptı.
Anayasa Mahkemesi’nin kararlarındaki birtakım tabirlerin AİHM’le uyuşmadığını söyleyen Spano, “Son kararlarda, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nde kullanılan sözler, yüksek mahkemelerimiz ortasındaki bu diyaloğa çok fazla uymuyor. Bu tartışılması gereken bir bahis ve isimli diyalog çerçevesinde bunu tartışacağımızı söz etmek istiyorum” tabirlerini kullandı.
Spano merasimin akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa Duruşması Lideri Zühtü Arslan ve TBMM Lideri Mustafa Şentop’la görüştü.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, daveti üzerine Türkiye’ye gelen AİHM Lideri Robert Spano ile bir ortaya geldi. Bakanlıkta, basına kapalı gerçekleşen görüşme yaklaşık bir saat sürdü.
Görüşmeye, Adalet Bakan Yardımcısı Şaban Yılmaz, Dış Ilgiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürü Kasım Çiçek, İnsan Hakları Dairesi Lideri Hacı Ali Açıkgül ile Spano’ya Türkiye ziyaretinde eşlik eden AİHM’de Türkiye ismine misyon yapan hakim Saadet Yüksel de katıldı.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, ve AİHM Lideri Robert Spano, bakanlıkta bir ortaya geldi. (Fotoğraf: Utku Uçrak/Anadolu Ajansı)
GÜL: STRATEJİ EVRAKI HAZIRLANIRKEN AİHM İÇTİHATLARI DİKKATE ALINDI
Abdulhamit Gül ve Robert Spano daha sonra, Türkiye Adalet Akademisi’nde düzenlenen 24. Periyot Hakim ve Savcı Adayları Eğitim Açılış Töreni’nde konuşma yaptı. Merasime Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, Danıştay Lideri Zeki Yiğit, Yargıçlar ve Savcılar Şurası (HSK) Başkanvekili Mehmet Yılmaz ve Türkiye Barolar Birliği Lideri Metin Feyzioğlu da katıldı.
Merasimde konuşan Gül, sosyal ve ekonomik kalkınmanın, öngörülebilir bir hukuk sistemine ve tesirli işleyen bir yargı düzeneğine bağlı olduğuna dikkat çekti. Gül, bireyin hukuka muhalif müdahaleler karşısında korunmasının, yasalar önünde herkesin eşit olmasının, haklara hürmetin, demokratik hukuk devletinin en önde gelen niteliği ortasında bulunduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Islahatı Strateji Belgesi’nin “önemli bir taahhüt olduğunu” söyleyen Gül, dokümanın hazırlığında, AİHM içtihatları, Avrupa Kurulu dokümanları, Avrupa Birliği (AB) müktesebatı ile öteki ulusal ve memleketler arası dokümanların dikkate alındığını söz etti.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Türkiye Adalet Akademisi’nde yaptığı konuşmada Yargı Islahatı Strateji Dokümanı hazırlanırken AİHM içtihatlarını da dikkate aldıklarını söyledi. (Fotoğraf: Utku Uçrak/Anadolu Ajansı)
‘EYLEM PLANI YENİ YOL HARİTASI OLACAK’
Yeni “İnsan Hakları Aksiyon Planı” üzerinde de çalışmaların sürdüğünü anlatan Gül, “Eylem planı, hak ve özgürlüklere ait standartları daha da yükseltmek için kıymetli yeni yol haritası olacaktır.” dedi.
“Bireylerin hak ve özgürlükleri üzerinde tesir doğuran kararlar verme yetkisine sahip olanların liyakati, kanunların iyi olmasından daha acil bir zorunluluktur” diyen Abdulhamit Gül, Avrupa Konseyi’nin “Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programı”nı 733 hakim ve savcı adayının muvaffakiyetle tamamladığını aktardı.
‘NEFRETİN, AYRIMCILIĞIN ÜSTESİNDEN GELEBİLİRİZ’
Avrupa İnsan Hakları Kontratının 70. yılına yaklaşıldığını hatırlatan Gül, şunları söyledi:
“Üzülerek tabir etmeliyim ki kontratın 70’inci yılında bu buluşmayı Avrupa’da yükselen ırkçılık, hoşgörüsüzlük ve nefret kabahatlerinin gölgesinde gerçekleştiriyoruz. İsveç ve Norveç’te kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’e yapılan hücumların çabucak akabinde bu kez Fransa’da bir mecmuanın yakışıksız provokasyonu sahneye konulmaya hazırlanılmaktadır. İnsan olmanın onurunda, insan haklarının eşit temelinde buluşarak nefretin, ırkçılığın, ayrımcılığın üstesinden gelebiliriz.”
SPANO: HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ, AİHS SİSTEMİNİN KUTUP YILDIZI
AİHM Lideri Robert Spano da, törene katılan hakim ve savcı adaylarına verdiği insan hakları dersi verdi. Dersin başında kendisini davet eden Adalet Bakanı Gül ile Özdemir’e teşekkür eden Spano, AİHM Lideri olarak birinci kere Türkiye’yi ziyaret ettiğini söyledi.
Hukukun üstünlüğü prensibinin altını çizen Spano, “Bu unsur, Avrupa İnsan Hakları Kontratı (AİHS) sisteminin kutup yıldızı. Bize yol gösteren, ileriye gitmemizi sağlayan parlak yıldız. Hukukun üstünlüğü prensibi, demokrasi ve insan onuru temel prensipleriyle birlikte bugünkü tüzel ve ahlaki temeli ortaya koyuyor” dedi.
İç hukuk sisteminde vazife yapan yargıçların, hukukun üstünlüğüyle yönetilen demokratik toplumların inşasında ve korunmasında oynadığı role dikkat çeken Spano, “Türkiye’nin AİHS ile münasebeti uzun ve güçlü bir münasebettir. Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden olan Türkiye, 18 Mayıs 1954’te mukaveleyi onaylayarak, birinci imza koyan ülkelerden biridir” diye konuştu.
Geçen 70 yıl içinde çok kıymetli başarılara imza atıldığını belirten Spano, “Ancak, doğal ki çok net bir konu daha var ki o da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde öngörüldüğü biçimiyle Avrupa Konseyi’nin kıymetleri, bugün aslında geçmişte olduğundan çok çok daha önemli” tabirlerini kullandı.
‘HUKUK, BİREYLERİ KEYFİLİKTEN MUHAFAZAYA ODAKLANIR’
Bağımsız yargı ve hukukun üstünlüğü ortasındaki alakanın temel alındığı ders anlatımında Spano, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne bakıldığında, hukukun üstünlüğünün, siyasi ve idari geleneklerle birlikte Avrupa ülkelerinin ortak mirasının bir modülü olarak görüldüğünü vurguladı.
AİHM Lideri Spano, hukukun üstünlüğü bağlamındaki pahaların, bilhassa birey ile devlet ortasındaki münasebetlerde, bireyleri keyfilikten muhafazaya odaklandığına dikkati çekti. Spano, hukukun üstünlüğüyle yönetilme ve bunun insan hakları açısından kıymetine ait, demokratik toplumda, hukukun üstünlüğünün temelinde yatan ahlaki ideanın, insanın ferdî özelliklerine ve otonomisine duyulan hürmet olduğunu lisana getirdi.
‘BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ SISTEMLER ÇOK ÖNEMLİ’
Bu konunun kontratta de vurgu yapılan mevzulardan biri olduğuna söyleyen Spano, “Kişinin niyet bağımsızlığını muhafazası ve beslemesi, hayatını dilediği üzere yönetmesi, toplumsal sorumluluklarını anlaması, memnunluk, muvaffakiyet ve iç huzuruna kavuşması için ve kişinin yaşadığı toplumun şeffaf, istikrarlı ve öngörülebilir olması, uyuşmazlık tahlilinde bağımsız ve tarafsız düzeneklerden istifade edilebilmesi hukukun üstünlüğü çerçevesinde kavramsal açıdan çok önemlidir” dedi.
Ekonomik kalkınma ve refahın devamı için devletlerin hukukun üstünlüğüyle yönetilmesi gerektiğine vurgu yapan Spano, “Toplumda yargının işlevsiz olması, hukukun üstünlüğü ve insan haklarının temel alınmaması sonucu, topluma yabancı yatırım çekilmesi mümkün olmaz” tabirini kullandı.
‘İKTİDARDAKİ ŞAHISLAR DURUŞMALARI DENETIM EDEMEZ’
Spano, hükümetin yetkisinin, şahısların istek ve yetkileriyle değil, hukukla düzenlenmesi ve sonlandırılması sonucunda, kanunların muğlak ve suistimale açık değil, açık ve anlaşılır olmasını gerektirdiğine işaret etti.
Spano, “İktidardaki bireyler duruşmaları denetim edemez. Kanunlar yalnızca halka değil, tıpkı vakitte gücü elinde bulunduranlara da her an uygulanabilmelidir. Kanunun üzerinde hiç kimse yoktur” dedi.
Yargı bağımsızlığına da değinen Spano, hukukun üstünlüğüyle yönetilen devletlerde, duruşmaların kesin ve bağlayıcı kararlarının istisnasız infaz edilmesi gerektiği değerlendirmesinde bulundu. Spano, “Devletlerin, duruşmanın otoritesine hürmet göstermesi, yargıya duyulan inanç ve daha geniş yorumuyla hukukun üstünlüğü için kaçınılmaz ön koşuldur” halinde konuştu.
‘AYM’NİN TABIRLERI, YÜKSEK MAHKEMELERİMİZ ORTASINDAKI DİYALOĞA UYMUYOR’
15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasındaki tutuklamalarla ilgili AİHM’e Türkiye’den şikayet ve müracaatların olduğunu hatırlatan Spano, şöyle devam etti:
“Mahkemenin içtihadı çok net formda ortaya koymaktadır ki yargıçların tutukluluğu çok önemli bir nezaret altındadır. (FETÖ sanığı eski Anayasa Duruşması Başkanvekili) Alparslan Altan kararında söylenmiş olduğu üzere 5. husus çerçevesinde tutukluluğun hukuka uygunluğunda üç öge nezaret altında olacaktır. Birincisi, yargının toplumda kıymetli bir rolü vardır zira adaletin garantörüdür. İkincisi, yargı mensuplarına muhafaza sağlanması gerekir zira lakin böylece bağımsız bir formda faaliyetlerini yerine getirebilirler. Üçüncü olarak da yargının, demokratik toplumda öbür erkler ortasında kıymetli bir rolü vardır. Bu noktada erkler ayrılığı ve yargı bağımsızlığını sağlayabilmek için duruşmanın yargı mensuplarını korunmasına bilhassa dikkat etmesi gerekir.”
Bu hususta rastgele bir taraf tutmadığını söyleyen Spano, “Bu noktada, son kararlarda, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) kullanılan tabirler, yüksek mahkemelerimiz ortasındaki bu diyaloğa çok fazla uymuyor. Bu tartışılması gereken bir mevzu ve isimli diyalog çerçevesinde bunu tartışacağımızı tabir etmek istiyorum” dedi.
ERDOĞAN, SPANO’YLA 45 DAKİKA GÖRÜŞTÜ
Türkiye’ye resmi ziyarette bulunan birinci AİHM Lideri olan Robert Spano, merasimin akabinde Beştepe’ye gitti. Spano, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la 45 dakikalık bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül de hazır bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde AİHM Lideri Robert Spano’yu kabul etti. (Fotoğraf: Murat Kula/Anadolu Ajansı)
AYM LIDERI ARSLAN: ZİYARET DİYALOG VE İŞ BİRLİĞİNİ GELİŞTİRECEK
Robert Spano, AYM’yi de ziyaret etti ve AYM Lideri Zühtü Arslan’la bir ortaya geldi. AYM’nin internet sitesinden yapılan açıklamaya nazaran, Zühtü Arslan görüşmede, Spano’yu Türkiye’de görmekten duyduğu memnuniyeti lisana getirdi. Arslan, mayıs ayında AİHM Başkanlığına seçilen Spano’yu tebrik ederek vazifesinde muvaffakiyetler diledi.
AYM Lideri Zühtü Arslan (sağda), AİHM Lideri Robert Spano (solda) ile bir ortaya geldi. (Fotoğraf: Anayasa Mahkemesi)
Ziyaretin AİHM ile Türkiye ortasındaki diyalog ve iş birliğini geliştireceğine inandığını belirten Arslan, Spano’ya AYM’nin çalışmalarına ve içtihatlarına ait bilgi verdi.
Zühtü Arslan, iki kurum ortasındaki alakaların geliştirilmesinde; diyalog ve toplantıların, AYM raportörlerinin AİHM’de görevlendirilmesinin ve Avrupa Kurulu ile yürütülen Anayasa Duruşması Kararlarının Tesirli İcrası Projesinin ehemmiyetine vurgu yaptı.
SPANO: GÖRÜŞ AYRILIKLARI OLABİLİR, DİYALOGLA OLUMLU SONUÇLAR ELDE EDEBİLİRİZ
AİHM Lideri Spano ise iki kurum ortasındaki münasebetlerin çok kıymetli olduğunu, vazifesi mühletince AİHM ile Türkiye ortasındaki diyalog ve iş birliğini daha da güçlendirmek istediğini belirtti.
Anayasa Duruşmasına ferdi müracaatın tesirliliğini koruma etmesinin kıymetine vurgu yapan Spano, iki kurum ortasında münferit bahislerde görüş ayrılıkları bulunabileceğini lakin diyalog ve iş birliğiyle olumlu sonuçlar elde edileceğine inandığını söyledi.
ŞENTOP: AİHM’İN KARŞILAŞTIĞI MESELELERIN FARKINDAYIZ
AİHM Lideri olan Robert Spano, TBMM Lideri Mustafa Şentop’la makamında görüştü.
Spano’yu TBMM’de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti lisana getiren Şentop, “Başkanlığınız devrinde AİHM ile Türkiye ortasındaki alakaların daha da gelişeceğini ümit ediyorum. AİHM’in, başta artan iş yükü olmak üzere, karşılaştığı problemlerin farkındayız. Bunların üstesinden gelinmesi için Türkiye üzerine düşeni yapmaya devam edecektir” diye konuştu.
TBMM Lideri Mustafa Şentop, Avrupa İnsan Hakları Duruşması (AİHM) Lideri Robert Spano’yu (sağda) kabul etti. (Fotoğraf: Orhan Karslı/Anadolu Ajansı)
TBMM’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne değer verdiğini belirten Şentop, bu kapsamda memleketler arası insan hakları kontratlarının kanun kararları ile çatışması durumunda, kontrat kararlarının öncelikle uygulanmasına ait 2004’te yapılan anayasa değişikliğini ve 2010’da gerçekleştirilen anayasa değişikliğiyle Anayasa Duruşmasına kişisel müracaat imkanının getirilmesini hatırlattı.
TBMM Lideri Şentop, görüşme sonrası Spano ve beraberindekilere 15 Temmuz darbe teşebbüsünde bombalanan yerleri gezdirdi. (ANKARA/AA)
Gazete Duvar
