ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in, Afganistan Devlet Lideri Muhammed Eşref Gani ve Afganistan Ulusal Uzlaşı Yüksek Kurulu Lideri Abdullah Abdullah’a Taliban ile barış görüşmeleri için tekliflerini sunduğu bir mektup gönderdiği kaydedildi. ABD’nin 1 Mayıs’a kadar Afganistan’da bulunan 2 bin 500 askerin tamamını çekmeyi planladığını aktaran Blinken, Afganistan hükümeti ile Taliban temsilcileri ortasında tekrar başlatılacak barış görüşmelerinin ‘Türkiye’nin konut sahipliğinde yapılmasını istediklerini’ lisana getirdi.
Blinken mektubunda, “Türkiye’den gelecek haftalarda, barış muahedesinin sonuçlandırılması için mesken sahipliği yapmasını isteyeceğiz” sözlerini kullandı. ABD’nin mayıs ayına kadar Afganistan’dan büsbütün çekilmeyi planladığının anımsatıldığı mektupta, çekilmenin akabinde Afgan ordusuna mali dayanağın devam edeceği lakin ülkenin güvenliğinden kaygı edildiği ve Taliban’ın ‘bunu fırsat bilerek toprak kazanma arzuna kapılabileceği’ kaydedildi.
ABD Lideri Joe Biden’ın da Gani ve Ulusal Uzlaşı Yüksek Kurulu Lideri Abdullah’tan barış görüşmeleri konusunda çabuk etmelerini istediğinin aktartıldığı mektupta, barış süreci ile ilgili teklifler sıralandı. Birleşmiş Milletler’den (BM), Rusya, Çin, Pakistan, İran, Hindistan ve ABD’nin dışişleri bakanlarını ve temsilcilerini, Afganistan’da barışı desteklemeye yönelik görüşmeleri gerçekleştirmeleri için bir ortaya getirmesinin isteneceği bildirildi.
Mektupta, ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad’dan, Devlet Lideri Gani ve Taliban önderleri ile tahlil ve ateşkes konusunda halihazırda müzakere edilen görüşmeleri hızlandırmayı amaçlayan yazılı tekliflerini paylaşmasının isteneceği de belirtildi. Bu teklifleri paylaşırken, ‘taraflara kimi şeyleri dikte etmek üzere bir niyetin bulunmadığının’ altı çizilen mektupta, Halilzad’ın tekliflerinin, tarafları gelecekteki anayasal ve idari düzenlemeler, yeni ve kapsayıcı hükümetin kurulmasını sağlayacak yol haritası, kalıcı ve kapsamlı ateşkesin kuralları üzere teklifler içerdiği tabir edildi.
‘TÜM SEÇENEKLER MASADA’
Mektubun yayınlanmasının akabinde Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise ‘tüm seçeneklerin masada olduğu’ belirtildi. Bakanlık açıklamasında, 1 Mayıs’ta Afganistan’dan çekilme taahhüdüyle ilgili bir karar alınmadığı kaydedildi.
BARIŞ GÖRÜŞMELERİNİN SEYRİ
ABD, birinci defa eski lider Barack Obama idaresinde Afganistan’da barış emeliyle Taliban ve Afgan hükümetleri ortasında görüşmeler yürütülmesi için teşebbüslerde bulundu. ABD’nin 2011, 2012 ve 2013’teki teşebbüsleri sonuçsuz kaldı. Donald Trump’ın, 2017’de ABD lideri seçilmesinin akabinde müzakerelerin başlaması yine gündeme geldi. ABD ile Taliban temsilcileri, 25 Şubat 2019’da barış görüşmeleri için Katar’ın başşehri Doha’da birinci defa bir ortaya geldi.
ABD Lideri Trump’ın Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Eylül 2019’da taraflar ortasında mutabakata varıldığını, mutabakatın Trump’ın onayını beklediğini açıkladı. Fakat tıpkı günlerde Kabil’de yaşanan terör taarruzunda bir ABD askerinin ölmesi üzerine Trump, muahedeyi erteledi. ABD ile Taliban ortasında Aralık 2019’da tekrar başlayan görüşmeler, ‘şiddetin azaltılması’ ismi verilen fiili ateşkes kararıyla sonuçlandı. 22 Şubat 2020’de başlayan 7 günlük mühletin sonunda 29 Şubat’ta barış mutabakatı imzalandı. Afganistan’da yıllardır süren savaşı sonlandırmak maksadıyla Taliban ile Afganistan heyeti ortasında 12 Eylül’de Katar’ın başşehri Doha’da başlayan barış görüşmeleri de görüş ayrılıkları nedeniyle askıya alınmıştı. (AA)
Gazete Duvar
