KÖLN – ABD Lideri Joe Biden, dünyanın otokrasi ve demokrasi ortasında bir yol ayrımında olduğunu düşünüyor. Batı bedellerini güçlendirmek için birinci önemsediği mevzu ise Avrupa’daki müttefikleri ile ilgileri tekrar inşa etmek. Geçtiğimiz günlerde yapılan Münih Güvenlik Konferansı’nda Biden, “Modelimizin tarihi bir kalıntı olmadığını kanıtlamamız gerekiyor” dedi.
ABD’nin yeni lideri, ortak güce güvenerek gelecekte birlikte yakın çalışmak için müttefiklerle bağları tekrar canlandıracağını her seferinde vurguladı. Uzun bir ortadan sonra sahneye tekrar Avrupalıları kazanmaya çalışan bir ABD çıktı. Artık Avrupa’nın isteklerini ciddiye alan bir ABD Lideri var. Biden ortak ve sıkı çalışmak için bu kadar istekliyken bu davete Avrupalı partnerleri gerçekte hazır mı?
Biden’ın, Almanya Başbakanı Merkel‘in ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un önlerinde uzun ve karmaşık bir liste var. En başta Korona salgını, iklim krizi, İran’la bağlantılar, Rusya, Çin, Afganistan ve elbette Türkiye.
Biden, sistem rakibi Çin’le yüzleşmeyi tüm demokrasilerin vazifesi olarak görse ve Avrupalı partnerlerinden de tıpkı yaklaşımı beklese de Pekin ile rekabete dayalı işbirliğini dışlamadığını da belirtiyor. Bilhassa Merkel, Çin aykırısı bir cepheye çekilmek istemiyor. ABD ise Avrupa Birliği’nin yakın vakitte Çin ile yaptığı yatırım mutabakatını (CAI-Investitionsabkommens EU-China) AB’nin bu mutabakatta Uygurların sömürülmesine, zorla çalıştırılmasına karşı gereğince vurgu yapmamasından ötürü eleştiriyor. Lakin Almanya Çin’le bir ticaret muahedesi imzalanması için çok gayret sarf etti. ABD’nin yaptığı tenkitlerin de gerçek olmadığını savunuyor.
Biden, Rusya ve Çin’e karşı ittifakı güçlendirmek istiyor fakat Avrupa ve ABD’nin bu husustaki çıkarları her vakit örtüşmüyor. Bu nedenle de bu ülkelere karşı da her vakit uyumlu bir strateji içinde değiller.
Biden, Rusya siyaseti için de Avrupalı ortaklarına emsal bir davet yaptı. Vladimir Putin idaresindeki Rusya’nın ABD’yi, Avrupa Birliği’ni ve transatlantik ittifakını zayıflatmaya çalıştığını Amerika ve Avrupa’daki ortakların bir ortada durdukları takdirde bu işin Kremlin için çok daha güç olacağını söz etti.
Merkel, Münih Güvenlik Konferası’nda Biden’a Rusya konusunda hak vererek Ukrayna krizinde yıllardır ilerleme kaydedilmediğini de açıkça söyledi. Merkel de NATO için ortak bir Rusya siyaseti davetinde bulundu. Fakat burada da ABD ile ortaya Avrupa’nın aktüel olarak en büyük güç projesi olan Kuzey Akım 2 (Nord Stream 2) sorunu giriyor. Merkel’in desteklediği bu projeye ABD karşı. Bu bahis ve ABD ile Almanya ortasındaki ittifakı güçlendirme münasebetleri büyük ihtimalle Almanya’da 6 ay sonra yapılacak seçimlerin sonrasında yeni gelecek hükümetle birlikte netlik kazanacak.
Öbür taraftan Biden’ın “Amerika geri döndü” bildirisini ortakları olumlu karşılasa da Trump’la olan tecrübe Avrupalılar için ABD tarafından yalnız bırakılma ihtimalleri olduğunu bu nedenle de stratejik manada kendi bağımsız siyasetlerini üretmeleri gerektiği gerçekliğini de ortaya koymuştu. Bilhassa Macron, AB’nin dış siyasette kendi gücünü göstermesini istiyor ve Fransa’nın da AB’nin dış siyasetinde faal bir rol oynaması gerektiğini düşünüyor.
Merkel, NATO iştirakindeki birinci dayanağını Almanya’nın Afganistan’daki askerlerini daha uzun mühlet kalmasına karşı olmadığını söyleyerek verirken Biden ise Avrupalıların savunmaya giderek daha fazla para harcıyor olmalarından övgüyle bahsetti.
Trump olmasa da NATO ortakları ortasında üzerinde uzlaşı sağlanamayan bahisler mevcut. Bu nedenle de ABD ve AB öncelikle fikir birliği sağlayabilecekleri bahisleri ön plana çıkarıyorlar. Tüm sıkıntılara karşın tekrar dünya siyasetinde büyük bir şekillendirmeye gitmede Batı iştiraki kararlı adımlar atmayı başarabilecek mi sorusu bir müddet daha gündemde olacak.
Gazete Duvar
