Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kararıyla beş yeni hukuk fakültesi daha kuruldu. Her yıl 17 bin mezun veren hukuk fakülteleri’nin sayısı da böylelikle 89’a yükseldi. Eğitim-Sen (Eğitim ve Bilim İşçileri Sendikası) avukatları Birgül Değirmenci ve Nedim Değirmenci, 2 Haziran 2021’de ve 4055 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Ege Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi kurulmasına ait yayımlanan kararı mahkemeye taşıdı. Danıştay Başkanlığı’na başvuran Eğitim-Sen avukatları, fakültelerin Cumhurbaşkanı kararıyla kurulmasının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu belirterek yürütmenin durdurulmasını istedi.
‘ANAYASA’NIN 130 VE 140’NCI HUSUSLARINA AYKIRI’
Eğitim Sen, Danıştay’a yaptığı müracaatta şu münasebetleri sundu: “703 sayılı KHK ile getirilen karar ile 700 sayılı KHK ile getirilen 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları teşkilatı kanunu ek 30. Hususu kararı zımmen ilga edildiği için fakültelerin Cumhurbaşkanı kararıyla kurulması konusunda yasal destek bulunmamakta.”
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. Maddesi’nde fakültelerin Cumhurbaşkanı tarafından kurulmasına yetki tanınmıştı. Lakin Eğitim Sen bunun yasal desteğinin oluşmadan fakülte kurulamayacağını belirtti: “Söz konusu değişiklik öncesi anılan yetki Bakanlar Kurulu’na aittir. Cumhurbaşkanı’na bu manada verilen yetki sırf kolay bir yasa değişikliği manasına gelmemekte olup kanun kararında olan bir Bakanlar Şurası kararı ile Cumhurbaşkanına Anayasa’nın 104 ve 130. hususlarına ters bir yasa değişikliği gerçekleştirilmek istenmiştir.”
Pekala Anayasa’nın 130’ncı ve 140’ncı hususu ne diyor?
Unsur 130: Çağdaş eğitim-öğretim temellerine dayanan bir nizam içinde milletin ve ülkenin gereksinimlerine uygun insan gücü yetiştirmek emeli ile; ortaöğretime dayalı çeşitli seviyelerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli ünitelerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.
Unsur 140: Yargıçlar ve savcılar isimli ve idarî yargı hâkim ve savcıları olarak misyon yaparlar. Bu misyonlar meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür.
‘CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI TÜZEL DESTEKTEN YOKSUN’
703 Sayılı KHK’ye nazaran üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunlar içindeki fakülte, enstitü ve yüksekokullar, Cumhurbaşkanınca yapılan yükseköğretim planlaması çerçevesinde kanunla kurulur. Eğitim Sen kelam konusu düzenlemeyle ilgili şu tespitlerde bulundu: “2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu md. 5(f), fakülte kurulmasının kanun ile olacağını açıkça düzenlediği için Cumhurbaşkanlığı kararıyla fakülte kurulması mümkün değildir. Kaldı ki, yürürlükte olan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu husus. 7 (2) (d) fakülte kurulmasına matuf hazırlık süreçlerini düzenleyen kararının tatbik edilip edilmediği, Yükseköğretim Kurulu’ndan görüş alınıp alınmadığı da bilinememekte. Bu bakımdan dava konusu Cumhurbaşkanlığı Kararı, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. hususuna dayanmak suretiyle açıkça hukuksal destekten mahrumdur ve iptali gerekmekte.”
Ayrıyeten Eğitim-Sen Boğaziçi Üniversitesi’nde açılan yeni fakülteleri de örnek göstererek, Yükseköğretim Kurulu’nun ve üniversitenin ilgili organlarının görüşü alınmadan tesis edilen süreçlerin de Anayasa’nın 131’nci unsuruna muhalif olduğunu söyledi.
Anayasa 131’nci husus: Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen gaye ve prensipler doğrultusunda kurulur. Üniversitelerin kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların tesirli bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak niyeti ile Yükseköğretim Şurası kurulur.
‘ÜNİVERSİTELER SIRF BİR TABELLA DEĞİL’
Eğitim Sen son olarak Cumhurbaşkanlığı’nın Ege Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi açılması kararnamesinin Anayasa Mahkemesi önüne götürülerek iptal edilmesini talep etti: “Üniversitelerin sadece bir tabela olmadığı ve bünyesindeki öbür ünitelerle birlikte bir mana tabir ettiği tartışmasızdır. Aksinin kabulü yasama organına sadece bir tabela kurma, lakin bu tabela altında hangi fakülte ve başka akademik ünitelerin bulunacağının yürütme ve yönetime bırakılması üniversitelerin kanunla kurulmasına dair anayasal kuralın etrafından dolaşılması manasına gelecek ve anayasal düzenlemeyi etkisizleştirecektir. Ege Üniversitesi’ne Hukuk Fakültesi açılmasına ait Cumhurbaşkanı kararı üstte izah ettiğimiz Anayasal normlara ters olduğu üzere bu taraflı bir gereksinimin olmaması nedeniyle sebebe dayanma açısından da sakat bir süreçtir.”
143 BİN AVUKAT VAR… SAYI 10’A KATLANDI…
Öte yandan birçok üniversitede hukuk fakültesi’nin açılması tenkitlere neden oluyor. Türkiye Barolar Birliği’nin 31.12.2020 tarihli bilgilerine nazaran Türkiye’de avukat sayısı 143 bin 330. Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılında TBMM’ye gönderdiği raporda ise Türkiye’de avukat sayısı son 10 yılda ikiye katlandığı ortaya çıkmıştı. Hukukçular, bu sayının artmasındaki nedeni gereksinim ve kamu faydası unsurları nazara alınmadan açılan çok sayıdaki hukuk fakültelerini işaret ediyor. Ayrıyeten birçok fakülte hukukçu olmayan dekanlar tarafından yönetiliyor.
Gazete Duvar
