Carly Cassella
Ölümcül iklim şartları, yakında dünyanın birçok yerinde standart hale gelebilir. Araştırmacılar, şayet sera gazı emisyonunu azaltmak doğrultusunda hiçbir şey yapmazsak, toplam insan nüfusunun yüzde 44 ilâ 75’inin yüzyılın sonuna dek ısı geriliminden kalıcı biçimde etkileneceğini varsayım ediyorlar.
Sadece Asya’nın güney bölgelerinde artan sıcaklıklar bile inanılmaz sayıda insanı etkileyecek. Dünya nüfusunun beşte biri Ganj ve İndus ırmakları etrafında hayatını sürdürüyor ve 80 yıl içinde, bu bölgelerin sıklıkla 35°C’den daha yüksek ölümcül ısı dalgalarına maruz kalacağı düşünülüyor.
ÖLÜMCÜL ISI DALGALARI GİTGİDE ÇOĞALACAK
Bunun üzere sıcaklıklar, tüm beşerler, bilhassa de bebekler, yaşlılar, gebeler ve birden fazla sıhhat sorunu yaşayanlar açısından çok derecede ziyanlı olabilir. Bununla birlikte, acı çekecek olan sadece bizler de değiliz. Araştırma muharrirleri, besi hayvanları, kümes hayvanları, zirai eserler ve öbür canlı organizmaların da şaşırtan derecede emsal ısı gerilimini yaşayacaklarını lisana getiriyorlar.
Örnek vermek gerekirse, 2003 yılında, Avrupa’da yaşanan sıcaklık dalgasının kıta genelinde 70 bin insanın ve Fransız sığırlarının yüzde 24’ünün ölmesine neden olduğu varsayım ediliyor. Anlaşıldığı kadarıyla, bu, sadece gelecekte yaşanacakların bir işareti.
Almanya’da bulunan Münih Teknik Üniversitesi’nden (TUM) Biyoloji Mühendisi Senthold Asseng, “Yüzyılın sonuna geldiğimizde, global çaptaki karasal alanların yüzde 45 ilâ 70’i, insanların klima ve gibisi teknolojik dayanak olmadan hayatta kalamayacağı iklim şartlarından etkilenebilir” diyor: “Şu anda, bu oran yüzde 12 seviyesinde.”
Bu, görece kısa bir mühlet içerisinde büyük ve birçok organizmanın uzun vadede ahenk göstermesi için çok süratli bir artış manasına geliyor. Kısa vadede dahi, bunun üzere sıcaklıklar ölümcül olabilir.
TROPİK NESİLDE VEFAT ORANLARI YÜZDE İKİ BİN ARTABİLİR
2080 yılına gelindiğinde, Avustralya’da bulunan kentler yalnızca artan sıcaklıklar nedeniyle şimdikinden en az dört kat daha fazla can kaybı yaşayabilir. 2019 yılında bir çalışma yayınlayan araştırmacılar, tropik neslin kimi bölgelerinde, ısı dalgalarının gelecekte vefat oranını yüzde 2000’e kadar artırabileceğini öngördüler. Ve bu, problemin sadece beşerlerle ilgili kısmı. Yeni yayınlanan çalışmanın müellifleri, beşerler, besi hayvanları, kümes hayvanları, toprak mahsulleri ve kimi balık çeşitleri bağlamında sıcaklık eşiklerini karşılaştırdıklarında, herkes için şaşırtan derecede benzeri sıcaklık sonları bulunduğunu gördüler.
Nemin yüksek olduğu durumlarda, insanların yaklaşık 23°C’de hafif bir ısı gerilimi yaşadığı düşünülüyor. Sığır ve domuzlar içinse bu hudut yaklaşık 24°C. Başka yandan, nem düzeyi düşük olduğunda, hafif ısı gerilimi beşerler için yaklaşık 27°C’ye dek yükseliyor. Sığır ve domuzlar kelam konusu olduğundaysa ısı gerilimi 29°C’de başlıyor.
Asseng, “İnsanlar çok derecede nem kelam konusuyken 32 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklara ya da çok düşük nemde 45 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklara uzun bir müddet boyunca maruz kalırlarsa, bu durum onlar için ölümcül olabilir” diyor: “Şu anda ABD’nin kuzeybatı kıyısı ve Kanada’da gözlemlenenler üzere 40 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıkları içeren çok ısı olaylarının yaşandığı durumlarda, beşerler örneğin klimalı alanlar üzere teknik bir takviyeye gereksinim duyarlar.”
TARIM VE HAYVANCILIĞI KORUMAK MÜMKÜN OLMAYACAK
Zirai eserler ve hayvancılık ise böylesi bir lükse sahip değil. Isı bitkinliği domuzlarda, tavuklarda ve sığırlarda ani ölümlere yol açmasa da, sık sık maruz kalmanın büyümelerini yavaşlattığı, daha düşük randımana ve bodur üremeye neden olduğu bilinen bir şeydir. Mesela, tavuklar 37°C’de şiddetli ısı gerilimine maruz kalır ve bu durumda, yumurtlamada büyük oranda düşüş yaşanır. Süt inekleri ise, ısı gerilimi yaşadıkları bir durumda yüzde 20’ye varan oranda az süt verebilir. Yabanî hayat da misal halde etkilenirken, bu özel incelemenin kapsamı dışında tutulmuştu. Lakin araştırmacılar, Avustralya’da 2018 yılında yaşanan sıcaklık dalgasının sırf iki gün içinde bir yarasa topluluğunun üçte birini öldürdüğünü vurguluyorlar.
Muharrirler, “Devam etmekte olan global ısınma, şayet kendilerini çok ya da uzun müddetli ısı geriliminden koruyamaz, göç edemez ya da diğer bir formda bundan sakınamazlarsa, öbür cinsler için de git gide ölümcül hale gelecektir” diyor: “Mevcut gidişat ‘Sera Dünya’ denilen duruma gerçek ilerlemeye devam ederse, bu incelemede bahsedilen canlıların büyük kısmı ve çok daha fazlası bundan şiddetli biçimde etkilenebilir ya da büsbütün yok olabilir.”
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
