ANKARA – AK Partili milletvekillerince verilen Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun Teklifi Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlandı. Muhalefet, Cumhuriyet savcılıklarının kararlarına yönelik başsavcılık kontrol yetkisinin artırılmasına yansılı. Küçük çocuğu olan hükümlü bayanlara ceza ertelemesi yolunu açan düzenlemenin ise istismar riski nedeniyle tekrar çalışılmak üzere çekilmesi planlanıyor.
“Mini infaz paketi” olarak nitelendirilen teklif cumhuriyet başsavcısına, cumhuriyet savcılarının soruşturmayı sonlandıran kararları ortasında oluşabilecek farklılıkların giderilmesi ve bu kararların maddelere uygunluğunu denetleme yetkisi veriyor.
Düzenlemenin Genel Kurul’daki görüşmelerinde konuşan Adalet Komitesi Lideri Yılmaz Tunç teklifi savundu, “Başsavcılığın nezaret ve kontrol yetkisiyle ilgili getirilen düzenlemeler hem mevcut mevzuata hem doktrinde tabir edilen görüşlere hem de bugüne kadar gerçekleştirilmiş olan uygulamalara uyan düzenlemeler” dedi. Mevcut düzenlemelerden, “Cumhuriyet başsavcıları, Cumhuriyet başsavcıvekilleri, Cumhuriyet savcıları ile bağlı üniteler üzerinde nezaret ve kontrol yetkisi vardır” formunda düzenlemelerden örnekler veren Tunç şunları söyledi: “Bugüne kadar, doktrinde söz edildiği halde ve mevzuatımızda yer alan kararlara uygun gerçekleştirilmiş olan kararlar cumhuriyet başsavcısı tarafından ‘görüldü’ formundaki uygulamayla bu nezaret ve kontrol yetkisi kullanılmıştır. Yargıtay Ceza Genel Heyetinin bir olayla ilgili verdiği karar sonucunda bu nezaret ve kontrol yetkisinin kapsamıyla ilgili uygulamada bir tereddüt ortaya çıkmış ve bu tereddüdü gidermek için kanun teklifinde bu türlü bir düzenleme gerçekleştirilmektir. O neden başsavcılık makamının nezaret ve kontrol yetkisiyle ilgili tasaların münasebeti yoktur.”
AK Parti kümesi ismine konuşan teklif sahibi Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir de düzenlemeyi “soruşturmayı sonlandıran kararlarla ilgili olarak uygulamada oluşabilecek farklılıkların önlenmesi, uygulama birliğinin sağlanması emeliyle Cumhuriyet Başsavcılarına ve Bölge Adliye Mahkemesine, Cumhuriyet Başsavcılığına sorumluluk verilmektedir. Böylece uygulamada misal olaylarda birbirleriyle çelişen kararların ortaya çıkmasının da önüne geçilmiş olmaktadır” kelamlarıyla savundu.
‘AMAÇ UYGULAMA BİRLİĞİ’
Mevcut düzenlemedeki nezaret ve kontrol yetkisini hatırlatan Özdemir, bu değişikliğin oy çokluğuyla çıkan bir Ceza Genel Heyeti kararı sebebiyle yapıldığını anlattı. “Savcının verdiği kararlar üzerinde yeni bir kontrol yetkisi ve vesayet oluşturuluyor” tenkitlerini de kıymetlendiren Özdemir, “uygulama birliği” sağlamaya yönelik düzenlemeyi şöyle örnekledi:
“Bazen dolandırıcılık cürmünden mağdur olan vatandaşlarımız savcılığa başvurduğunda birtakım savcılıklar bunun hukuksal ihtilaf olduğu gerekçesiyle takipsizlik kararı veriyorlar. Birebir yargı etrafı içerisinde kimi savcılarımız bununla ilgili ceza davası yani bir iddianame düzenliyorlar. Burada kastedilen, bu uygulama farklılığını önlemeye yönelik bir düzenleme, yoksa savcıların yargılamaya yönelik verdiği son kararları bertaraf etmeye yönelik bir düzenleme değil.”
‘TEK SAVCI SİSTEMİ’
Emekli Cumhuriyet Savcısı ve CHP Antalya Milletvekili Rafet Zeybek, düzenlemeyi “tek savcı sistemi” olarak kıymetlendirdi, 81 savcıya tüm yetkilerin verilmesinin savcıların tahakküm altına alınması olduğunu savundu. AK Partili Özdemir’in teklifi savunurken farklı karar veren savcılarla ilgili örneğini eleştiren Zeybek, “ ‘Ya, dolandırıcılıktan savcının biri dava açıyor, biri açmıyor’. O denli olacak zati. Yargıtay’da dairenin biri bir karar verir, biri bir karar verir. Kim birleştirir onu? Yargıtay Genel Heyeti birleştirir. Artık, Yargıtay Genel Konseyinin yaptığını başsavcıya vereceksin. Savcılara diyecek ki: ‘Dolandırıcılıktan şöyle olursa açın, şöyle olursa açmayın.’ Etmeyin; içtihat yarattırmayın! Bir değişiklik yapmak istiyorsanız ‘Şeklî kontrol yapar başsavcılar’ deyin. Savcılar idari manada bağımlıdır fakat misyon manasında yani hukuk manasında bağımsızdır. Şayet birilerinden buyruk alacaksak o vakit ne olacak? Bakın, göreceksiniz, başsavcılar orada tek savcı olacak, tek. Bu iki maddeyi çekelim, tekrar tartışalım. İdari kontrol ile türel kontrolü karıştırmayalım. Türel kontrol yaptırmaya başlarsak inanın, savcılar hiçbir şey yapmaz” dedi.
‘İKTİDAR REJİMİN SORGULANMASINDAN KORKUYOR’
YETERLİ Parti Antalya Milletvekili Hasan Subaşı da değişikliğin manasını, “Zaten idari taraftan cumhuriyet başsavcılarının kontrolü ve nezareti kelam mevzusudur. Bu teklifle cumhuriyet savcıları artık yargısal kararlarında da başsavcıların nezareti ve kontrolü altında olacaktır” kelamlarıyla anlattı. Savcıların bağımlı olmasının siyasi baskı altına alınması manasına geldiğini belirten Subaşı, “5 bin 927 savcıdan vazifesini layıkıyla yapmak isteyen ve korkmayan savcıların olabileceği düşünüldüğünde iktidar için rejimin sorgulanması tehlikesi bulunmaktadır. Onun içindir ki Hükûmet, mümkün risklerden, korkusuzca yapılabilecek soruşturmalardan korunmak gereksinimindedir. HSK’nin yapısı nedeniyle, 221 başsavcının Hükûmete yakın olanlardan atanmaları güç olmadığı için iktidarın görüş ve talimatları tesirli olmaktadır. Hasebiyle, artık 5 bin 927 savcı da soruşturmalarında ve tüm yargısal faaliyetlerinde iktidarın kontrol ve denetiminde olacaktır” dedi.
‘İFŞALARDAN SONRA GÖZDEN KAÇAR BİRİ DAVA AÇAR DÜŞÜNCESİ’
HDP kümesi ismine konuşan İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm de, Cumhuriyet savcılıklarının soruşturmayı sonlandırmaya ait kararlarının başsavcılık tarafından denetlenmesine yönelik gereksinimin nedenini sordu, “Zaten bütün savcıların yerlerini değiştirdiniz, atamalarını yenilediniz, istediğiniz HSK aracılığıyla istediğiniz yeri açıyorsunuz; herhâlde yetmemiş olacak ki ‘Aman ola ki bu ifşalardan sonra hakkımızda bir dava açılır, ortadan kaçar, gözden kaçırırız, o ortada biri sarfiyat davayı açar’ diye düşünüp bunu da bir zapturapt altına almaya çalışıyorsunuz” değerlendirmesi yaptı.
‘SARAYIN YANINA BAŞSAVCILIK DA YARDIMCI OLARAK ATANACAK’
CHP Kümesi ismine konuşan Süleyman Bülbül de bu hususun neden getirildiğini sordu, “6 bin 507 savcıyı 81 başsavcılığa bağlayıp, başsavcıları da saraya bağlayıp da saraydan talimatla siyasalların ya da yolsuzluğa bulaşmışların soruşturmalarını mı engelleyeceksiniz? Aslında sarayın istediği kararlar çıkıyor? Talimatlı yargı var. Siz savcıların kararlarını denetleyen, kararları üzerinde baskı kuran hatta onlar yerine karar veren yürütmenin, sarayın yanına başsavcılık kurumunu da yardımcı olarak atıyorsunuz” dedi.
15 YAŞIN ALTINDA ÇOCUĞU OLAN ANNENİN CEZASININ ERTELENMESİ UNSURU TEKLİFTEN ÇIKARILABİLİR
Küçük infaz teklifi on yıl yahut daha az mahpus cezasına mahkûm edilen bayan mahkumların 15 yaşını doldurmamış çocuklarının bulunması ve babanın da ölmüş yahut cezaevinde bulunması durumunda infazın ertelenmesinin de önünü açacak. “Çocuğun üstün yararı” münasebet gösterilerek getirilen düzenleme birçok açıdan eksik bulundu. Baba hakkında gaiplik kararı durumunda ne yapılacağı sorusu, ’15 yaşın yüksek olması’ üzere tenkitlerin yanında düzenlemenin hata örgütlerince istismar edilmesine yol açabileceği risklerine dikkat çekildi. AK Parti’den yetkililer kelam konusu unsurun tesir alanının daha da netleştirilmesi ve mümkün istismar risklerinin de dikkate alınarak tekrar düzenlenmesi için geri çekilebileceğini söyledi.
Gazete Duvar
