ABD, korona virüsü pandemisinin bir an evvel sonlanması için Covid-19 aşılarına fikri mülkiyet hakkı istisnası getirilmesini isteyen ülkeler ortasına katıldı. Dünya Ticaret Örgütü’nde (DTÖ) Güney Afrika ve Hindistan’ın başını çektiği ülkeler bir müddettir dünya çapında aşı üretimini artırabilmek için patent haklarına kısıtlama getirilmesini talep ediyordu. Büyük ilaç şirketleri ise bu adımın hedeflenen etkiyi yaratamayacağını savunuyordu.
‘SIRADIŞI PERİYOTLARDA SIRADIŞI ADIMLAR GEREKİR’
ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai yeni siyasetlerini duyururken “Sıra dışı periyotlarda sıra dışı adımların atılması gerekir” dedi. Tai, DTÖ’deki öbür üyeleri ikna etmenin vakit alabileceğini söyledi. DTÖ’de böylesi bir karar için tüm üyelerin oybirliği gerekiyor.
Güney Afrika ve Hindistan’ın teklifini destekleyen 60 civarında ülke var. Bu ülkeler altı aydır başka ülkeleri ikna etmeye çalışıyor. Avrupa Birliği ve İngiltere ise bu teklife itiraz ediyor. ABD de evvelki lider Donald Trump devrinde istisna fikrine karşıydı. Joe Biden ise başkanlık kampanyası devrinde bu fikri desteklediğini açıklamıştı.
Dünya Sıhhat Örgütü Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, ABD’nin takviyesinin Covid-19’la uğraşta “çok kıymetli bir an” olduğunu söyledi, kararı ‘kahramanca’ diye niteledi.
İSTİSNA NE MANAYA GELECEK?
Bu fikrin destekçileri, istisna getirilmesi durumunda dünya çapında aşı üretiminin artacağını ve fakir ülkelerde daha süratli aşılama yapılacağını söylüyor. Pek çok gelişmekte olan ülke, fikri mülkiyet haklarının aşı üretiminin önünde mahzur olduğunu savunuyor. ABD ise daha evvel Covid aşılarına istisna getirilmesi teşebbüsünü engellemişti.
WHO Genel Sekreteri Ghebreyesus ABD’nin yeni adımını sevinçle karşılarken, ilaç şirketleri böylesi bir adımın gelecekte inovasyonu zorlaştıracağını söyleyerek karşı çıktı. Milletlerarası İlaç Üreticileri Federasyonu “hayal kırıklığına uğradıklarını” söyledi. Cenevre merkezli örgüt “İstisna önerisi, karmaşık bir sıkıntıya kolay ancak yanlış bir yanıttır” dedi.
Reuters’a konuşan Johns Hopkins Üniversitesi Sıhhat Güvenliği Kıdemli Araştırmacısı Dr. Amesh Adalja, bunun “yaptıkları inovasyonlar ve finansal yatırımlarla Covid-19 aşısını mümkün kılan ilaç şirketlerinin kamulaştırılması” manasına geleceğini söyledi. (BBC)
Gazete Duvar
