Carly Cassella
Gökbilimciler, çok küçük bir kütleye sahip ve özel bir kategoriye dahil olan bir kara delik keşfettiklerini düşünüyor. En iyi kısmı ise Dünya’ya heyecan verici bir formda yakın olması. Gezegenimizden yaklaşık 1.500 ışık yılı uzaklıktaki, ‘Monoceros’ ismiyle bilinen bir Samanyolu takımyıldızında bulunan bu obje, gezegenbilimcilerin şimdilik bulacak kadar şanslı olduğu en yakın kara delik adayı.
KÜÇÜK TEK BOYNUZLU AT
Ohio Eyalet Üniversitesi’nde vazifeli olan araştırma grubu, kara deliğin meskenine ve son derece seçkin rastlanan tabiatına bir hürmet tabiri olarak ona ‘Unicorn’ (tek boynuzlu at) ismini verdi. Gökbilimci Tharindu Jayasinghe, “Verileri incelediğimizde, bu kara delik -Unicorn – karşımıza çıktı” diyor.
Pekala nasıl oldu da onu şimdiye kadar görmedik? Görünüşe nazaran, astronomik gözlüklerimizi takmıştık. Mevcut teori, küçük ve ilkel olanlardan galaksilerin merkezlerine güç veren üstün kütleli devlere kadar, kara deliklerin bir dizi farklı kütleye sahip olabileceğini öngörüyor. Başka yandan, meyyit yıldızların çöküş etabındaki çekirdeklerinin oluşturduğu kara deliklere gelince, gökbilimciler yıllar geçtikçe kimi ‘kütlesel boşluklar’ tespit ettiler.
Güneşimizin sahip olduğu kütlenin yaklaşık 2,3 katından daha küçük bir yıldız çöktüğünde, ortaya bir kara delik değil bir nötron yıldızı çıkıyor. Ve yakın vakte dek, 5 Güneş kütlesinden daha küçük bir yıldızın oluşturduğu kara delikleri bulamadık ve bu durum karşımızda bir kütle boşluğu bırakıyor.
BİRİNCİ BAŞTA GÖRMEZDEN GELİNDİ
Bu boşlukta rastgele bir cisim keşfetmeden evvel varlıkları o kadar şüpheliydi ki, gökbilimciler yakındaki bir kırmızı dev yıldızın bir şey tarafından çekildiğini anladıklarında, başlangıçta onun küçük ve görünmez bir komşusu olma ihtimalini görmezden geldiler.
Buna rağmen, Jayasing ona farklı bir gözle baktı. Danışmanı ona çok derecede küçük kara deliklerin var olma potansiyelinden bahsetmişti ve bir yüksek lisans öğrencisi olarak bunları araştırmak istedi.
Farklı teleskop düzeneklerinden ve uydulardan gelen dataları tahlil ederken, hayatının son günlerinde olan Monoceros takımyıldızında bulunan bir kırmızı dev yıldız üzerine odaklandı.
Yıldızın suratı ve kütle çekimi tarafından çekilme hali, yörüngesinde dönen küçük bir kara delik olduğunu gösteriyordu. Bu karanlık ve sessiz komşunun büyüklüğü, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 3 katı olarak hesaplandı.
KÜÇÜK BİR KARA DELİK OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR
Geçmişte öteki küçük kara deliklerin keşfedilmesine yardım eden gökbilimci Todd Thompson, “Ay’ın kütle çekiminin Dünya’daki okyanusları etkilemesi ve denizlerin Ay’a gerçek çekilerek ve ondan uzaklaşarak yüksek gelgitler oluşmasına neden olması üzere, bu kara delik de yıldızı, ekseni başkasından daha uzun olan ve Amerikan futbolu topuna benzeyen bir biçime dönüştürüyor” diyor.
“En kolay açıklama, bunun bir kara delik olduğudur ve bu durumda, en kolay açıklama en beklenen olanı.”
Onlarca yıldan beri, iki meyyit yıldız biçimi ortasındaki kütle boşluğunda rastgele bir şeyin var olup olmadığı meçhuldü.
Unicorn, artık bu gizemi çözmeye yardımcı olmak için öbür birkaç küçük kara deliğe eşlik ediyor. Araştırma sonuçları şimdi resmi olarak doğrulanmasa da şimdilik bu kara delik, kütle boşluğunun ortasında yer alan yeni bir kara delik olma bağlamında güçlü bir aday üzere görünüyor.
Thompson, “Bilimsel alanın kaç tane küçük, orta ve büyük kütleli kara delik olduğunu hakikaten de haritalamak doğrultusunda ilerlediğini düşünüyorum” diyor, “zira ne vakit bir kara delik bulsanız, hangi yıldızların çöktüğü, hangilerinin patladığı ve hangilerinin ikisinin ortasında kaldığına dair bizlere bir ipucu veriyor.”
Orada bulunmayı bekleyen kaç tane daha küçük kara delik olduğunu kim bilebilir? Hazır olsun ya da olmasın, nihayet gökbilimciler geliyor.
Araştırmanın sonuçları, Royal Astronomical Society’nin aylık bildirimler mecmuasında yayınlanmak üzere kabul edildi ve ön baskıya buradan ulaşabilirsiniz.
Makalenin özgünü Science Alert sitesinde yayımlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
