ANKARA – Uzmanlar, korona virüsüne karşı toplumun bağışıklığının sağlanması için aşılamanın değerine dikkat çekiyor. Türkiye’de aşılamanın başladığı ocak ayı ortasından bugüne iki doz aşı olanların sayısı 8 milyonu bulmadı. Sırası gelmesine karşın aşı olmayanların oranı ise epeyce yüksek düzeylerde.
Aşı olmayanların oranının yaklaşık yüzde 25 olduğunu söz eden Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Vedat Bulut’a nazaran bu durum aşı reddinden değil aşı tereddüdünden kaynaklanıyor. Toplumda açığa çıkan aşı tereddüdünün nedeninin Sıhhat Bakanlığı’nın korona virüsü salgını sürecini şeffaf yürütmemesinden kaynaklandığını belirten Bulut, “Sağlık Bakanı sağlam bir şey söylese de güvenilmiyor” dedi.
‘VATANDAŞIN HİÇBİR KABAHATİ YOK’
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın Bilim Heyeti toplantısının akabinde yaptığı, “Vakaların artmasının sebebi hepimiziz, 84 milyon” açıklamasını eleştiren Vedat Bulut’a nazaran iktidar her türlü sorumluluğu geçmişten bu yana ya dış mihraklara ya da vatandaşa yüklüyor. Bakanlığın korona virüsüne ait sayıları birinci günden bu yana şeffaf bir biçimde açıklamadığını, bu durum nedeniyle halkta inanç oluşmadığını ve tedbirlere dikkatin vakitle esnediğini söz eden Bulut, şunları söyledi:
“Şeffaf olmadıkları için itimat sağlayamadılar, itimat sağlayamadıkları için beşerler rehavete kapılarak tedbirlerini gereğince almadı. Bu tedbirler de maliyet gerektiriyor. Maskesiyle, hijyeniyle dört kişilik bir aileye maliyeti 250 lira ile 500 lira ortasında. Beşerler meskenlerine ekmek götürmekte zorlanıyorlar. Dar gelirli ve fakir beşerler var. Aşikâr bir periyot kaos içerisinde maske verdiler, onu da tam beceremediler. Burada vatandaşın hiçbir kabahati yok. İtimat veremedikleri için beşerler dikkat eksikliği yaşıyorlar. Bütçeyi tüketip beş on kişiyi güçlü ettikleri, ülkenin hazinesini tarumar ettikleri için vatandaşa verecek toplumsal yardımları yok.”
‘YÜZDE 25 SIRASI GELMESİNE KARŞIN AŞILARINI YAPTIRMIYOR’
Sıhhat Bakanı Koca yaptığı açıklamada, 65 yaş üzeri bireylerin yüzde 100’ünün aşılanmadığını, hala yüzde 23.6 oranında korona aşısı tanımlandığı halde yaptırmayan kişi bulunduğunu söyledi. Aşı sırası gelmesine karşın yaptırmayanların oranının yüzde 25’e yakın olduğunu bunun altında ise “aşı reddi”nin değil “aşı tereddüdünün” yattığını belirten Bulut bu durumun münasebetini şöyle açıkladı:
“Biz bu duruma aşı reddi değil aşı tereddüdü diyoruz. Aşı reddi ile şu anki aşı tereddüdü büsbütün farklı. Aşı tereddüdünde, ‘Vurulan arkadaşlar da hasta oldu. Çok da tesirli değilmiş’ üzere bir bilgi kirliliği var. Asıl pandemi de bu infodemi, yanlış bilginin yayılması. Bu nedenle tereddüt yaşayan beşerler var. Bu eğitim seviyesi düştükçe daha yaygınlaşıyor. Büyükşehirlerimizde aşılama oranı yüzde 80-85, Güneydoğu’ya gitgide oran yüzde 20’ye düşüyor. Bunun bir kısmı tahminen lojistik ulaşamama ya da insanların elektronik ortamı kullanamamasından ötürü randevu alamaması olabilir lakin büyük kısmında tereddüt var.”
‘SAĞLIK BAKANI SAĞLAM BİR ŞEY SÖYLESE DE GÜVENİLMİYOR’
Aşı tereddüdünün Sıhhat Bakanlığı’nın korona virüsü salgını sürecini şeffaf yürütmemesinden kaynaklandığını belirten Bulut’a nazaran toplumda birinci günden bu yana devam eden güvensizliğin sonuçları yaşanıyor. “Baştan bir güvensizlik başladı. Aşıların sayısı, gelişi, takviminin meçhullüğü, fiyatlarının belirtilmemesi… Bakanlık baştan şeffaf olmayınca bu halkta bir olumsuzluk yarattı. Artık Sıhhat Bakanı muteber bir şey söylese de güvenilmiyor” diyen Bulut şöyle devam etti:
“Toplumun aşılardan mutlaka tereddütleri olmasın. Beşerler aşılar ortasında ülke ayrımı yapmasınlar. Aşıların milliyeti yoktur. Bugün Çin’de aşı üreticisi firmaların sermayeleri batılı firmaların, batıdaki üretici firmaların çalışanları da Çinli ve Hintli. Aşıların global bir dünyada milliyeti yok. Almanya’daki aşının mucitleri iki tane Türk. Bu türlü bir ortamda aşı milliyetinden bahsedilemez. Alman malı, İngiliz malı, Çin malı üzere kavramlar yanlış. Sıhhat Bakanlığı’na düşen misyon aşıların içeriğini incelemek ve toplumu bilgilendirmektir.”
‘DÖRDÜNCÜ KATEGORİYE ATILAN SIHHAT ÇALIŞANI SAYISI KAÇ?’
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamalarında dikkat çeken bir öbür başlık ise sıhhat çalışanları ortasında aşılamanın yüzde 86 olmasıydı. Bu 100 sıhhat çalışanından 14’ünün aşı yaptırmadığı manasına geliyor. Koca’nın açıkladığı oranın aldatıcı olduğunu belirten Bulut şunları söyledi:
“Sağlık çalışanı randevu almış da mı aşıya gitmemiş? Bilakis yüzde 14’ün içerisinde şu var. Örneğin sıhhat çalışanı müsaadeye gitmiş gelmiş ve o ortada aşısını vurulmamış. Müsaadeden gelince de sırası geçmiş. Diyorlar ki, ‘Sen artık dördüncü kategoridesin.’ Sıhhat Bakanlığı’nın aşılama sıralamasında dördüncü kategori, aşılama sırası geldiği halde vaktinde aşı yaptırmayanlar. Bize bu türlü bir sürü şikâyet var. Onları da yüzde 14’ün içerisine ekliyor. Bizim alanda gördüğümüz hekimlerin, hemşirelerin yüzde 100’ü aşı vurulacaklar. Birinci etapta ilan edilen sayı 1 milyon 100 bin civarında sıhhat çalışanı içindi. Lakin o sıhhat çalışanları içerisinde işyeri tabiplerinin yanında çalışan işçisi, aile sıhhati merkezlerinde ‘işçi’ statüsünde çalışan sağlıkçıları, muayenelerde doktorların yanında çalışan çalışanı atladılar. Yüzde 14’e bunları da katarak abartılı bir halde Sıhhat Bakanı’nın vermesi aldatıcı. Sırası gelip o anda aşı olamayan, daha sonra dördüncü kategoriye atılan sıhhat çalışanlarının sayısı nedir? Bu sayıyı açıkladıklarında net olarak anlaşılır.”
‘65 YAŞ ÜZERİ BIONTECH’İ TERCİH EDİYOR’
Son periyotta tartışmalı olan bir başka başlık ise BioNTech ile Sinovac aşısının hangisinin tercih edilmesi gerektiği. “Toplumda BioNTech aşısına aralıklı yaklaşma kelam konusu mu? Beşerler Çin’de üretilen Sinovac aşısına daha mı meyilli?” sorumuza Bulut şu tabirlerle karşılık verdi:
“BioNTech aşısı çok az geldi. Bakanın açıkladığı sayı 2.8 milyon. 20 milyon BioNTech 20 milyon da Sinovac olsa elimizde kıyaslama yapabilirdik. Sinovac’ın 65 yaş üstü çalışması Türkiye’de yapılmadı ve Brezilya çalışmaları üzerinden gittiler. O nedenle 65 yaşın üzeri daha çok BioNTech’i tercih ediyor. Bilhassa sıhhat çalışanları açısından bu bu türlü. Zira BioNTech’in 65 yaş üzeri dataları bize daha yakın lakin Sinovac’ın bilgileri yok. Eğitimi yüksek olanlar biraz BioNTech tercihinde. Lakin bunu kesin söyleyebilmek için somut bir data elimizde yok. Bunun olabilmesi için aşı sayılarının yüksek olması gerekiyor.”
‘SAĞLIK ÇALIŞANLARI AŞILARIN AKTİFLİĞİ KONUSUNDA DATA KAYNAĞI’
Sıhhat çalışanlarının aşıların etkililiği konusunda iyi bir data kaynağı olduğunu belirten Bulut, “Yıl sonuna kadar sıhhat çalışanlarının hayatını yitirdiği sayılar düşük olursa bu bize aşının toplumu koruduğunu anlatır” dedi ve şunları söyledi:
“Şu ana kadar 397 meslektaşımızı kaybettik. Aşı çalışmalarından sonra sıhhat çalışanlarının da birçoğu aşı vuruldu. Şu anda sıhhat çalışanlarında vefat ve hastalık oranlarının çok düşmesi gerekiyor. Aşılama çalışmalarından sonra 20 sıhhat çalışanını kaybettik. Artık bir şey söylemek erken ancak bundan dört ay sonra sağlıkçıların mevtini ortalama olarak tıpkı görürsek bu bize aşının raporlarda gösterildiği kadar başarılı olmadığını gösterir. Fakat bu vefatlar ayda 1 üzere sayılara düşer, hastalık da sıhhat çalışanlarında görülmezse bu aşının başarılı olduğunu gösterir. TTB olarak alanda bu dataları topluyoruz. Mevt haberi geldiğinde aşısını ne vakit olduğunu soruyoruz ve herkesi takip ediyoruz. Bugünden itibaren Covid-19 nedeniyle ölen ve bizim isimlerini açıkladığımız her sıhhat çalışanı aşılama dozunu bitirmiş, bağışıklanmış şahıslar. Bunların sayısını takip edeceğiz.”
‘PATENT ANONİM OLSAYDI PANDEMİ DÜNYADA KRİZ OLMAKTAN ÇIKACAKTI’
ODTÜ Mezunları Derneği’nin, “Güneşin Patenti Olmaz” sloganıyla Covid-19 aşı patentlerinin kaldırılması için oluşturduğu platforma TTB’nin de katıldığını, milletlerarası aşı patentine karşı kurulan oluşumlarla bağlantı halinde olduklarını söyleyen Bulut, “Pandemi bir fırsat ve dünya aklını başına almalı” tabirlerini kullandı ve şunları kaydetti:
“Kapitalist dünyada bu işin tahlili yok. Hindistan’da üretim kapasitesi çok geniş lakin firmaların patenti yok. Dünyanın gereksinimini altı ayda üretebilecek kadar kapasiteleri var lakin patentleri yok. Pfizer ya da Moderna üzere firmaların ise patentleri var lakin üretim kapasiteleri az. Bu türlü bir ortamda patent anonim olsaydı aşı üretilecekti ve dünyanın muhtaçlığı altı ayda sağlanacaktı ve pandemi dünyada bir kriz olmaktan çıkacaktı. Yoksul ülkelere de aşı ulaşmış olacaktı. Şu an 59 ülkeye aşı girişi sıfır. Global salgının tahlili globaldir. Ülkeler, ‘diğer ülkeler umurumda değil’ diyemez zira bir ülke muhafaza kalkanını kendi içerisinde geliştirip rahat kalamaz. Tüm dünyanın yüzde 70 bağışıklık kalkanını oluşturması lazım. Bunun da yolu aşının patentinin olmaması. ‘Firmalar Ar-Ge için milyar dolar para yatırdılar hakları ne olacak’ deniyor. Dünya Sıhhat Örgütü çalışma yapar, devletler bütçeleri oranında bir fonu takviyeler, Ar-Ge çalışmaları o fondan yapılır ve böylelikle patent insanlığın olur.”
YERLİ AŞI: TEMMUZDAN İTİBAREN ÜRETİME GEÇEBİLİRLER
Yerli aşı çalışmalarını yakından takip ettiklerini, yerli aşının da umut olduğunu belirten Bulut, Erciyes Üniversitesi’nin geliştirdiği aşının temmuz başı, Selçuk Üniversitesi’nin geliştirdiği aşının ise sonbahar aylarında üretime başlayabileceğini belirterek şunları söyledi:
“Kayseri’de üretilen aşı FAZ-3’e geçecek. Üç aylık klinik çalışmaları devam edecektir. Muhtemelen haziranın sonu, temmuzun başı prototipi üretilmiş olacaktır. Erciyes Üniversitesi üretimlerini Koçak İlaç firmasında yapıyor. Bir aşıyı üretebilmek için GMP-BSL3, yani iyi üretim şartları sertifikasyonu lazım. Bu Koçak firmasında var. Varsayım ediyorum ki çalışmalar olumlu sonuçlanırsa temmuzdan itibaren Koçak bu aşıyı üretebilir lakin üretim kapasitesi onun da çok yüksek olmayacaktır. Selçuk Üniversitesi de FAZ-2’sine devam ediyor. Onlar da Vetal ile çalışıyorlar. Onların da GMP-BSL3’ü var. Erciyes’ten daha yavaş gittiler ve sonbahar üzere üretime başlayabilirler.”
Gazete Duvar
