Lice’nin Şenlik köyünde koyunlarını otlatırken katledilen 12 yaşındaki Ceylan Önkol’un vefatıyla ilgili açılan davada, İçişleri Bakanlığı yüzde 90 kusurlu bulundu.
Mezopotamya Ajansı’ndan Mehmet Şah Oruç’un haberine nazaran, Diyarbakır’ın Lice ilçesi Şenlik Mahallesi’ne bağlı Hambaz (Xanbaz) mezrasında 28 Eylül 2009’da koyunlarını otlattığı sırada havan mermisinin patlamasıyla ölen 12 yaşındaki Ceylan Önkol’un annesi ve babasının maddi ve manevi tazminat istemiyle İçişleri Bakanlığı aleyhine açtığı davada, mahkeme Bakanlığı tazminata mahkum etti. Önkol ailesine türel takviye sunan İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi avukatlarının Diyarbakır 2’nci Yönetim Mahkemesi’nde açtığı davada, aileye 283 bin TL maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verildi.
YÖNETİM KUSURLU
Mahkemenin istemi üzerine Bakanlık, yönetimin kusurlu olmadığı tarafında savunma yaptı. Mahkeme, bakanlığın olayın meydana geldiği yerin köylülerin hayvanlarını otlatmak için geçiş güzergahı olarak ve çocukların oyun alanı olarak kullanılan bir yer olmadığı istikametinde bilgi ve evrak sunmamasına dayandırdığı kararında, “Durum bu türlü olunca; insanların daima kullandıkları ve yerleşim yerine yakın bulunan bir alanda patlamamış mühimmatın bulunması, davalı yönetimin sunduğu güvenlik hizmetinin gereği üzere yürütülmediğini gösterdiğinden, olayda davalı yönetimin hizmet kusurunun bulunduğu sonucuna varılmıştır” değerlendirmesine yer verdi.
Patlamanın Önkol’un “elindeki cisimle bombaatara vurmasıyla patlamanın meydana geldiği” tarafındaki eksper raporuna atıfta bulunan mahkeme, olayda Önkol’un yüzde 10, yönetimin de yüzde 90 kusurlu olduğu belirtilerek, tazminat ölçüsünde indirime gitti. Mahkeme, Önkol’un yüzde 10 kusurlu bulunması nedeniyle anne Saliha Önkol için 124 bin 700 TL maddi tazminat isteminin 112 bin 230 TL’lik kısmını, maaş bağlanmış olması nedeniyle baba Raif Önkol için ise 77 bin 890 TL maddi tazminat isteminin 70 bin 101 TL’lik kısmını kabul etti.
Mahkeme, anne ve babanın talep ettiği 150 bin TL’lik manevi tazminat talebinin, anne ve baba için 50 biner TL olmak üzere toplamda 100 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Mahkeme, aileye toplamda 283 bin TL ile maddi ve manevi tazminat ödenmesine, tazminata yasal faiz işlenmesine hükmetti.
NE OLMUŞTU?
Lice Cumhuriyet Savcısı, olayın kamuoyuna yansıması ve gelen reaksiyonlar üzerine 3 gün sonra helikopter ile olay yerine gitti. Savcı, daha sonra evraka zımnilik kararı getirdi. 2010’da Önkol ailesinin avukatları, soruşturma devam ederken evrak hakkında alınan saklılık kararına yaptıkları tüm itirazlar reddedildiği için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. 2012’de de soruşturmanın faal ve tarafsız yürütülmemesi, soruşturmanın derinleştirilmesine yönelik taleplerin reddedilmesi ve ortadan geçen müddete karşın dava açılmaması ve şüphelilerin bulunmaması nedeniyle tekrar AİHM’e başvuruldu. 2017 yılının Ocak ayında müracaata karşılık veren AİHM, “ihlal olmadığına” karar verdi. Soruşturmayı yürüten periyodun savcısı, 4 Nisan 2013’te Önkol’un vefatına neden olan lakin bir türlü bulunamayan şüpheliler hakkında, “Görevini berbata kullanmak” suçlamasıyla açtığı soruşturmada takipsizlik kararı verdi.
Savcılık, 5 yıl sonra (30 Nisan 2014) soruşturma belgesinde mühimmatın sabit durduğu, daha evvel kim tarafından atıldığının muhakkak olmadığı gerekçesiyle “daimi arama” kararı vererek belgeyi rafa kaldırdı. Faili meçhul bırakılmak istenen olayın akabinde İHD Diyarbakır Şubesi’nde yer alan avukatlar, İçişleri Bakanlığı aleyhine Diyarbakır 2. Yönetim Mahkemesi’nde tazminat davası açtı. 100 bin TL maddi, 150 bin TL manevi tazminat talebiyle açılan davada, mahkeme aileye 28 bin 208 TL tazminat kararı verdi. Mahkeme, manevi tazminat talebini, 5233 sayılı “Terörle Çabadan Doğan Ziyanların Karşılanması Hakkında Kanun’una” dayanarak karar vermesi nedeniyle reddetti. Maddi tazminat talebinin ise kısmi olarak kabul edilmesine hükmetti.
DANIŞTAY BOZDU
Danıştay ise 16 Mayıs 2019’da Ceylan Önkol’un ailesine tazminat ödenmesi kararını bozdu, tazminat davasının “kusursuz sorumluluk” prensibi yahut “hizmet kusuru” unsuru kapsamında görülmesi gerektiğine hükmetti. (Hizmet kusuru unsuru: Birtakım hallerde şahıslar doğan ziyandan ötürü bir kusurları olmasa da sorumlu tutulabilmesi.)
Danıştay kararında; 1998-2009 yılları Genelkurmay Başkanlığı datalarına nazaran, Ceylan Önkol’un öldüğü Hambaz mezrasında askeri mühimmatla 4 kez çatışma yaşandığı hatırlatılarak, patlamanın olduğu yerin köylüler tarafından hayvan otlatmak için geçiş güzergahı olarak kullandığına, çocukların ise oyun alanı olarak kullandığı ve daima kullanılan bir yerde patlamamış bir mühimmatın bulunmasının “idarenin güvenlik hizmetini gereği üzere yürütmediği” nedeniyle “kusuru” bulunduğu sonucuna vardı.
Danıştay, belirtilen nedenlerden ötürü Diyarbakır 2. Yönetim Mahkemesi’nin kararında türel bir isabet bulunmadığı nedeniyle kararı bozarak, yeni bir karar verilmek üzere evrakın birinci derece mahkemeye gönderilmesine hükmetti. (Kaynak)
Gazete Duvar
