DUVAR– Müellif Rêzan Tovjîn, yeni kitabı yayımlanan arkadaşı muharrir Sîdar Jîr’in ‘Şerm’ (Utanç) isimli kitabının Kürtçe tanıtımı ve reklamını yapmak için çevrimiçi reklam servisi Google ADS’ye müracaat yaptı. Google ADS, müracaata karşılık gönderdiği geri bildirimde, kitabın reklam siyasetini ihlal ettiğini bildirdi. Kürtçenin ‘desteklenmeyen dil’ kategorisinde olduğu belirtilen Google ADS, Tovjîn’in reklam başvurusu reddetti.
‘DEMEK Kİ HİÇBİR ŞEY DEĞİŞMEMİŞ’
Muharrir Sîdar Jîr, Google ADS’nin kitabına reklam pürüzü koymasının ‘basitçe bir hareket’ olduğunu kıymetlendirerek üzüldüğünü lisana getirdi: “Reddedilme sıkıntısı lisandır. Google genel merkezinin bir siyaseti olduğunu sanmıyorum. Google Türkiye takımının bir yaptırımıdır. Yalnızca üzüldüm. Yazarlığa yeni başlamış biri olmadığım için bundan daha beter pürüzlerle de karşılaştım. Gülüp geçtim. 25 yıldır Kürtçeyi yazıp okuyorum. Demek ki hiçbir şey değişmedi dedim. Onları zora sokacak bir içerikte değil. Bir edebi kitap. Kürtler de yaşanan bu duruma karşı çıktı ve Kürtçeye sahip çıktı.”
‘GOOGLE, ADS’NİN LİSANLAR LİSTESİNE KÜRTÇEYİ EKLEMEMİŞ’
Muharrir Rêzan Tovjîn, yakın arkadaşı olan müellif Sîdar Jîr’e yeni kitabı için kendisine reklam jesti yapmak istedi lakin jest, Google ADS’ye takıldı. Zira Google ADS’ye nazaran Kürtçe ‘desteklenmeyen dil’ kategorisinde. Daha evvel de Google ADS’ye reklam verdiğini hatırlatan Tovjîn, şunları söyledi: “Bu yıl heyecanla beklediğim üç kitaptan biri pahalı arkadaşım Sîdar Jîr’ın ‘Şerm’ isimli kitabı idi. Dün kitabın çıktığını ve yayınevinin sitesinde satışa sunulduğunu görünce yalnızca Twitter hesabımdan duyurmanın ötesine gitmek ve bir jest yaparak kitabının reklam faaliyetlerine sponsorluk etmek istedim. Google ADS’de daha evvel pek çok ticari faaliyet için reklam verdiğim olmuştur. Yazarlığım yanında yazılımcı ve bilişim teknolojileri ile haşır neşir biriyim. Google ADS hesabına bir ölçü para yatırdıktan sonra kitabın fotoğrafı eşliğinde Kürtçe birkaç kısa tanıtım cümlesi ekleyerek reklamı onayladım. Google ADS, Google’ın en çok gelir getiren, günlük olarak Google’a milyon dolarlarca para kazandıran bir servis. Kürtçe reklamı ret edeceğini hiç sanmıyordum. Anlaşılan bu işi benden evvel deneyen de olmamış. Google ADS de Kürtçe için bir muhtaçlık görmemiş ve Google, ADS’in lisanlar listesine Kürtçeyi eklememiş.”
‘AYNI DURUM DAHA EVVEL FACEBOOK’TA YAŞANDI’
Muharrir Tovjîn’ne nazaran Google Türkiye’de bu eksikliği yalnızca mazeret yaptı ve sadece reklamın lisanı Kürtçe olduğu için ‘yayın siyasetlerine aykırı’ diyerek onaylamadı, ret etti. Daha evvel Facebook tarafında da birebir durumun yaşandığını hatırlatan Tovjîn, bunun üzerine Facebook ile bağlantıya geçerek Facebook’a Kürtçe lisan dayanağı eklendiğini söyledi: “Google Türkiye büsbütün ekonomik sebeplerle merkez ile irtibat kurarak bir iki günde lisanlar listesine Kürtçeyi ekleyebilirdi” diyen Tovjîn, şunları anlattı: “Zaten ben daha evvel 2007 yılında Facebook’a Helîm Yûsiv’ın bir romanının tanıtımını yaparken birebir şey ile karşılaşmış, tanıtımın silinmesinin Facebook Türkiye ile ilgili olduğunu anlamıştım. Çabucak Facebook’a bir yazı yazmıştım. Akabinde lisanlar listesine Kürtçenin yerleştirilmesi için benden fiyatsız çeviri takviyesi istemişlerdi. Pek çok kişinin de yardımı ile bu çeviriyi gerçekleştirmiş ve böylelikle Facebook’a Kürtçe lisan takviyesi ekletmiştik. Bir daha da bu türlü yalnızca lisandan kaynaklı bir silme durumu gerçekleşmedi. Google’a da bundan sonra müracaatta bulunma ve bu eksikliğin giderilmesini talep etme gereksinimi doğmuş oldu. Zira Google biliyorsunuz ki Google Translate üzere öteki servislerinde Kürtçe dayanağı vermektedir.”
‘GOOGLE’IN GENEL HEDEFİNE BÜSBÜTÜN TERS’
Kürtçe lisan seçeneği eklenmemiş diye Kürtçe reklamı reddetmenin Google’ın genel emeline büsbütün aykırı olduğunu belirten Tovjîn, kelamlarına şöyle devam etti: “Çünkü şirketler ekonomik kâr gütmektedir. Google’da yaptığımız her bir arama için Google bir ketılın çay kaynatırken harcadığı elektrik kadar güç sarf ediyor deniyor. Bu gerçek ise, Google bu parasız hizmeti verebilmek için devasa bir güç harcıyor demektir. Bu masrafın tamamı Parasız Stratejisi denilen bir ekonomik kar stratejisine dayanıyor ki bu strateji sayesinde kendini dünyanın en iyi, en kullanışlı, en kaliteli arama motoru haline getirmiştir. Elbette bu maksat gerçekleştikten sonra Google ADS servisi ile reklamlardan kâr edebilmesi mümkündür. Tam da bu noktada sadece lisanı Kürtçe diye bir reklamın ret edilmesinin Google’ın rastgele bir prensibi, kuralı, hedefi ile uyuşması mümkün değildir. Aksine büsbütün zıt bir durumdur ve Google Türkiye için de hiç ekonomik ve insani bir refleks değildir. Büsbütün ilkel milliyetçi bir yaklaşımdır.”
Gazete Duvar
