Pelin Akdemir
BURSA – Bursa’da aralık ayında 6 kişi geçersiz içkiden zehirlenerek hayatını kaybetti. CHP’nin 26 Aralık’ta TBMM’de sunduğu rapora nazaran, ülke genelinde 78 günde düzmece içki kaynaklı 98 vefat yaşandı. Yılbaşı nedeniyle kontrollerin sıklaştırılması da vefatları durduramadı. 24 Ocak’ta dizi ve tiyatro oyuncusu Ercan Yalçıntaş’ın uydurma içkiden zehirlenerek hayatını kaybetmesinin akabinde Bursa’da 30 Ocak ve 5 Şubat’ta iki mevt daha haberlere yansıdı.
Uydurma içki arzının oluşmasında en büyük faktör alkollü içkilerden alınan yüksek özel tüketim vergisi. Bunun yanı sıra pandemiyle birlikte dezenfektan eserlerinde de kullanılan etil alkole karşı talebin artması etkiliyor. Uydurma içki üretimi ve satışı yapan bireyler için olayın sonucuna nazaran farklı ceza uygulamaları bulunuyor.
‘BİRİNCİ FAKTÖR YÜKSEK VERGİLER’
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Bursa Şube Lideri Erkan Tekin Keyifli, uydurma içki konusundaki sorularımızı yanıtladı.
İçki ve kaçak içki ortasındaki fark nedir?
Geçersiz içki, olağanda kullanılması gereken etil alkol yerine metil alkolün kullanılmasıyla yapılan içkidir. Kaçak içki, çeşitli meyvelerin fermantasyonuyla konutta ya da merdiven altında kendi içkisini kendi yapan insanların yapmış olduğu içkidir. Kaçak içkinin içerisinde etil alkol vardır, uydurma içkinin içerisinde metil alkol vardır.
Düzmece içki arzının oluşmasının nedeni nedir?
Yüzde 45 alkollü, 70 cc’lik bir içkinin ortalama 200 liralık fiyatının yüzde 70,2’si vergi. Bu içkinin 140 lirası vergi olarak devlete, 60 lirası alkole veriliyor. İnsanları ister istemez kaçak ya da geçersiz içkiye yönelten birinci faktör yüksek vergilerdir. İnsanımızı berbat alışkanlıklardan vergiyi yükselterek koruyamayız.
‘SAHTE İÇKİ HİÇBİR BİÇİMDE AYIRT EDİLEMİYOR’
İçkinin düzmece olduğunu anlamak mümkün değil midir?
Uydurma içkilerin üretimi merdiven altında artık profesyonelce yapılmaya başlandı. Evvelce bariz ayırt edilebiliyordu fakat artık şişesi, barkodu gerçeğinden ayırt edilemiyor. Etil alkol ile metil alkol, damak tadından, imgesinden, kokusundan ayırt edilemiyor.
Geçersiz içkiler nerelerden ve nasıl temin ediliyor?
Uydurma içki yalnızca el altından değil bayilerde, restoranlarda, pavyonlarda da satılabiliyor. Buralardan alınan içkiyle zehirlenen insanları görüyoruz esasen.
‘METİL ALKOLÜN PANZEHRİ ETİL ALKOLDÜR’
Geçersiz içkiden zehirlenme belirtileri nasıl ortaya çıkıyor?
Alınan ölçü epeyce değerli. Yüzde 45 metil alkol içeren bir içkiden iki duble alınsa bile mevt tehlikesiyle karşı karşıya kalınıyor. Zehirlenme bir anda tesirini gösteriyor. Bir an evvel müdahale yapılması gerekiyor. Metil alkolün de panzehri etil alkoldür. Çabucak müdahale edilirse bir ihtimal kurtulma bahtı var.
Geçersiz içki alan bir bireyde zehirlenmenin tesiri kaç saatte kendisini gösteriyor?
Epey kısa bir müddette. Alınan ölçüye bağlı olarak zehirlenmenin mühleti değişebiliyor. Bir çalışma olmamakla birlikte 2-4 saat içerisinde hastanelik edecek kadar tesirini gösteriyor.
Etil alkol ve metil alkolün farkı nedir? Metil alkol neden öldürüyor?
Etil alkol besin kökenlidir, karaciğerde yıkılabilir. Metil alkol, bedenin hiçbir organında yıkıma uğramaz, bedende formaldehit ve formik asite çevrilir. Formaldehit, göze tesir eder, körlük yapar. Formik asitte vefata sebebiyet verir. Formik asit, ahşap cilalarında kullanılan tehlikeli bir eserdir.
‘İŞİN UCU İKTİSADA DAYANIYOR’
Düzmece içki üreten ve satan bireylere nasıl bir cezai süreç uygulanmalı?
Uydurma içki üreticilerinin ve satıcılarının taammüden adam öldürmeye ya da adam yaralamaya teşebbüsten cezalandırılması gerekir. Zira şuurlu yapılan bir iş. Metil alkol kullanıldığında insanların öleceğini ya da sakat kalacağını bile bile bu işi yapıyorlarsa cezasının da bu istikamette olması gerekiyor.
Vefata sebebiyet verdiği bilindiği halde neden metil alkolden içki üretiliyor?
Etil alkol ile metil alkol ortasında rakamsal olarak çok da bir fark yok aslında. Ortadaki fark yüzde 30 civarında. Küçücük kâr marjını bile beşerler makûs niyetle kullanıyorlar. ‘Biz Türk’üz bize bir şey olmaz’ mantığı da işliyor. Yalnızca alkol olarak da bakmamak lazım. Besinde da beşerler kanserojen unsur içerdiğini bile bile ucuz yollu nişasta bazlı şekere gidiyorlar. Kozmetik kesiminde taklit eserleri kullanmaya yöneliyoruz. Araçların lastiklerinde de. İşin ucu iktisada dayanıyor.
PANDEMİ ETİL ALKOLÜN KAYIT ALTINA ALIŞINI ETKİLEDİ
Uydurma ya da kaçak içkiye yönelik kentimizde de emniyet üniteleri tarafından daima kontroller yapılıyor. Bu durumun önüne geçmek için diğer neler yapılabilir?
İnternette yapılan etil alkol satışı devlet tarafından yasaklandı diye biliyoruz. Kontroller ve cezalar arttırılmalı, vergi azaltılmalı.
Etil alkol üreticilerinin üretim ve arz ölçüleri kayıt altına alınmalı. Türkiye’de etil alkol üreten yerler ve üretilen tonaj belirli. Alkolün nereye satışının yapıldığının beyan edilerek ticari akışını denetim altına almak güç değil. Pandemiyle birlikte etil alkolün kayıt altına alınma süreci sekteye uğradı. Etil alkol ithal ettiğimizden bu yana bu durum kahır olmaya başladı.
Şeker fabrikalarını yalnızca şeker fabrikası olarak düşünmemek lazım. Şeker üretiminin yan eseri etil alkoldür. Etil alkol değerli bir materyaldir. Şeker fabrikalarında etil alkol üretmemiz lazım.
Tüketici kendi tedbirini kendi alacak. İçkisini emniyetli yerlerden, zincir marketlerden alacak.
Gazete Duvar
