Adalet Bakanlığı’nın bilgilerine göre* 2014-2019 yılları ortasında ‘cumhurbaşkanına hakaret’ kabahati kapsamında 128 bin 872 bireye soruşturma açıldı. Bu soruşturmaların 27 bin 717’si hakkında kamu davası açılmasına karar verilirken toplam 903 çocuğun yargılandığı davalarda 9 bin 556 kişi için mahkumiyet kararları verildi. Bu süreçte açılan soruşturmaların değerli kısmını, toplumsal medya hesapları üzerinden yapılan paylaşımlar oluşturdu.
‘BAŞININ BELAYA GİRECEĞİNİ’ DÜŞÜNENLERİN ORANI YÜZDE 65
Son yıllarda cumhurbaşkanına hakaret kabahati soruşturmalarında evvelki yıllara kıyasla önemli bir artış yaşanması, hukukçular tarafından tabir özgürlüğünün ihlali bağlamında eleştiriliyor. Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün 2020 yılı Dijital Haber Raporu’na göre** Türkiye’de vatandaşların yüzde 57’si toplumsal medya platformları, e-posta ya da iletileşme uygulamaları üzerinden haber paylaşıyor. Birebir kurumun 2018 Raporu’na göre*** Türkiye’deki iştirakçilerin yüzde 65’i, “sosyal medyada siyasi görüşlerini paylaşması halinde otorite ile başının belaya gireceğini” düşünüyor. Türkiye, bu oran ile raporda incelenen 37 ülke ortasında birinci sırada bulunuyor.
Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü ,2018 yılı Dijital Haber Raporu‘14 YAŞINDA ÇOCUĞU BİMER’E İHBAR ETTİLER’
14 yaşında bir müvekkilinin toplumsal medya paylaşımı nedeniyle ceza aldığını söyleyen Avukat Ozan Can Özbalçık, “2018 yılında, erken seçim periyodunda bir haberin ekran imajını, kilitli olan Instagram hesabından hikaye olarak paylaşırken yanına da genele yönelik birtakım sözler ekliyor. Olay tarihinde müvekkil 14 yaşında. Haber manzarasında de Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafı yer alıyor. Onu takip edenlerden birisi de o devrin BİMER’ine isimsiz ihbarda bulunuyor ve süratli bir arama tarama faaliyetinin sonunda emniyet ünitelerince kim olduğu tespit ediliyor. Bakanlığın müsaadesiyle iddianame düzenlenerek yargılama yapılıyor” diye konuştu.
‘MİLENYUMDA DOĞMUŞ BİR ÇOCUK, İŞLEDİĞİ FİİLİN HUKUKSAL MANALARINI ALGILAYAMAZ’
Ozan Can ÖzbalçıkDavanın 2019 yılında açıldığını söyleyen Özbalçık, “Biz savunmalarımızda, ABD liderine toplumsal medyada direkt küfür edilebildiği ve kolay hakaret cürmünün birçok ülkede kabahat oluşturmadığı bir ortamda, milenyumda doğmuş 14 yaşındaki bir çocuğun, bu hata bakımından işlediği fiilin türel mana ve sonuçlarını algılama yahut davranışlarını yönlendirme yeteneğinden bahsedilemeyeceğini ve paylaşımın direkt Cumhurbaşkanı’na yönelmediğini açıkladık. Ancak mahkeme tarafından 5 ay 25 gün mahpus cezası verildi. Sonra ceza 3 bin 500 lira isimli para cezasına çevrildi ve kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı verildi” sözlerini kullandı.
‘HAKİMİN KARŞISINDA TEK BAŞINA KÜRSÜYE ÇIKMAKTAN ENDİŞELİYDİ’
Müvekkilinin karardan sonra hususun kapanması için harikulâde kanun yolu başvurusunu dahi yapmadığını, bu nedenle bu haberde de isminin kullanılmasını istemediğini belirten Özbalçık, “Ailesiyle bir ortaya geldiğimiz periyotlarda de epeyce kaygılıydı. Olağan kaidelerde okula gidip derslerini çalışan çocuğun daima gerilim içerisinde olduğunu, kendisini mahpusa göndereceklerini yahut ayrıca cezalar vereceklerini ve ömür uzunluğu bunun peşinden geleceğini düşündüğünü iletti ailesi. Mahkemeye gidip sanık olarak hakimin karşısına tek başına kürsüye çıkmak konusunda da hayli kaygılıydı, her ne kadar kendisini teskin etsek de doğal olarak güçlü bir ruhsal devir geçirdi” dedi.
‘SİYASİLERİ TİYE ALARAK ELEŞTİREBİLMELİYİZ’
Engin KorkmazCumhurbaşkanına hakaret cürmünden yargılanan Gazeteci Engin Korkmaz, yaşanan olaylara gazetecilik refleksiyle baktığını ve o biçimde yorumladığını belirterek yargılanmasına neden olan paylaşımıyla ilgili, “15 Temmuz’dan birkaç gün sonra, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın halka sokağa çıkma davetinde bulunmasıyla ilgili Seyahat vakti söylediklerini hatırlatarak bir tweet atmıştım. Biz gazeteciyiz, fikri takip denen bir şey var. Ayrıyeten siyasalları de biraz ti’ye alabilmeliyiz. Sonuçta her vakit önemli olacağız diye bir kaidemiz de yok. Ti’ye alarak da eleştirebiliriz siyasalları. Nasıl olduysa bu benim attığım tweet, ‘cumhurbaşkanına hakaret’ sayıldı” formunda konuştu.
‘AYNI SAVCI, TOPLUMSAL MEDYA HESAPLARIMI İNCELEYİP 1 YIL SONRA DAVA AÇTI’
2017 yılında tanımadığı birisi tarafından “terör örgütüne üye olmak” suçlamasıyla şikayet edildiğini, fakat savcılık soruşturmasında kabahat ögesi bulamadıkları için belgenin kapandığını söyleyen Korkmaz, “Sonra tıpkı savcı, beni toplumsal medyada araştırmış ve bu tweet’imi görmüş. 1 yıl sonra, 2018’de, bu kere da cumhurbaşkanına hakaret cürmünden dava açtı. Benim attığım tweet’ler 2016 yılında atılmıştı. 2019’da birinci duruşma görüldü, eylül ayındaki üçüncü duruşmada da savcı değişti. 15 Ocak Cuma günü dördüncü duruşmam görülecek, karar duruşması olmasını bekliyoruz” diyerek dava sürecini anlattı.
‘PAYLAŞIM YAPMADAN EVVEL AVUKATIMA ATIYORUM’
Dava açıldığından beri kendisine sansür uygulamak zorunda kaldığını belirten Korkmaz, “Sosyal medyada ne paylaşırsam paylaşayım, evvel avukatıma atıyorum. Avukatım gözden geçiriyor, ondan sonra paylaşıyorum. Bir gazetecinin tabir özgürlüğünün ne durumda olduğunu siz düşünün. Özgür irademle bir şey paylaşamıyorum. Emsal davalarda 1 buçuk yıl mahpus cezası verip kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş. Bana da bu karar verilirse bir nevi 5 sene boyunca sansüre uğramış olacağım. Ne paylaşım yapabileceğim ne iktidarı eleştirebileceğim” tabirlerini kullandı.
TEMYİZ DİLEKÇESİ YAZDI, ‘CUMHURBAŞKANINA HAKARET’TEN YARGILANDI
Özgür UrfaMüvekkillerini savunurken yazdığı temyiz dilekçesi nedeniyle cumhurbaşkanına hakaret kabahatinden yargılanan Avukat Özgür Urfa da yaşadıklarını şöyle aktardı: “2014 mahallî seçimleri öncesinde periyodun Başbakanı Tayyip Erdoğan’ı seçim mitingi için gittiği Kırklareli’nde protesto eden iki bayan gözaltına alınmıştı. Haklarında kamu görevlisine hakaret ettikleri savıyla dava açılmış ve yargılama sonunda para cezasına hükmedilmişti. İki bayanın avukatlığını yaptığım sırada bahse husus ceza kararını temyiz etmiştim. Bu dilekçeyi vermemin öncesinde Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanı seçilmişti”
‘SAVCI, BENİ ŞİKAYET EDEN ADALET BAKANLIĞI’NDAN BENİ YARGILAMAK İÇİN MÜSAADE İSTEDİ’
Dilekçe içeriği nedeniyle Recep Tayyip Erdoğan’ın avukatlarının disiplin soruşturması açılması için kendisini İstanbul Barosu’na şikayet ettiklerini lakin sonuç alamadıklarını belirten Urfa, “Sonrasında Adalet Bakanlığı, temyiz dilekçesinde cumhurbaşkanına hakaret ettiğimi ileri sürerek hakkımda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na hata duyurusunda bulundu. Soruşturma savcısı, avukatlık kanunu uyarınca hakkımda soruşturma yürütmek ve dava açmak için beni şikayet eden Adalet Bakanlığı’ndan üç farklı müsaade istedi ve hepsinde de müsaadesi aldı. Hakkımda açılan dava sonucunda İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi cumhurbaşkanına hakaret ettiğime kanaat getirerek 10 ay mahpus cezasına hükmetti ve cezanın ertelenmemesine karar verdi. Dava belgesi, itirazımız sonucunda şu anda istinaf mahkemesi önünde incelemede” biçiminde konuştu.
* https://adlisicil.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/adalet-istatistikleri-yayin-arsivi
** https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2020-06/DNR_2020_FINAL.pdf
*** http://media.digitalnewsreport.org/wp-content/uploads/2018/06/digital-news-report-2018.pdf
Cumhurbaşkanı’na hakaret: Altı yılda 128 bin 872 soruşturma, 9 bin 556 mahkumiyetGÜNDEM
Cumhurbaşkanına hakaret davaları: Siyasette eşitsizlik yaratıyorGÜNDEMGazete Duvar
