Kürt tiyatrocular, ‘Dört kesim Kürdistan’da Kürt tiyatrosunun durumu’ başlıklı programda bir ortaya geldi. Moderatörlüğünü Tuncay Özel’in yaptığı programa Ahmed Mishextiy, Bara’e Hesen, Shabnam Yousefi ve Yavuz Akkuzu katıldı. Program cumartesi akşam saat 21.00’de Duruş Medya’nın toplumsal medya hesapları üzerinden online olarak yapıldı.
Tiyatrocular, Kürt tiyatrosunun modüllere nazaran tarihi gelişimini, yaşadığı zorlukları ve şu anki durumunu kıymetlendirdi. Diyarbakır, Qamişlo, Mahabad ve Süleymaniye karşılaştırıldı; Süleymaniye’de 1927, Mahabad’ta 1940, Türkiye’de Diyarbakır yerine İstanbul’da 1991, Rojava’da ise 2011 sonrası ele alınarak değerlendirildi.
ROJHILAT
İzleyici kitlesine nazaran Rojhilat (Doğu Kürdistan), Urmiye’de Türk, Azeri ve Farslara nazaran en çok izleyiciye sahip tiyatro oldu. Programa Urmiye’den katılan Shabnam Yousefî, İran’ın şahsen bayanlara yönelik sansür uyguladığını aktardı. Yousefî, bayan tiyatrocuların sahnede erkek tiyatrocularla yakınlaşması, el ele tutuşması ve öpüşmesi üzere fiillerin muhakkak yasak olduğunun belirtti. Öte yandan Yousefî, İran’daki Kürt tiyatrocuların rastgele bir devlet dayanağı almadıklarının, bağımsız olarak hareket ettiklerinin altını çizdi.
BAKUR
Diyarbakır’dan katılan Yavuz Akkuzu, Türkiye’deki Kürt tiyatrosunun birinci olarak İstanbul’da 1991’de başladığını söyledi. Türkiye hükümetinin Kürt tiyatrosuna rastgele bir yardımda bulunmadığını belirten Akkuzu, hükümetin tiyatronun Türkiye’de son bulması beklentisi içerisinde olduğunu, tiyatronun yalnızca kendi izleyici kitlesi sayesinde ayakta durduğunu söz etti. Pandemi nedeniyle güç koşullar altında sahnelere çıktığını belirten Akkuzu, Kürt tiyatrosunun şu anda bir kriz yaşadığını da ekledi.
BAŞÛR
Duhok’tan katılan Ahmed Mishextiy, 1927’de Süleymaniye’de başlayan Kürt tiyatrosunun 1970’de Pêşmergeler tarafından dağlarda tesirli bir halde devam ettiğini, akademiye ise 70’lerden sonra katıldığını söyledi. Tiyatronun devlet dayanağı almadan bağımsız olarak kendini var etmesi gerektiğine vurgu yapan Mishextiy, devletin takviyesini çektiği vakit tiyatronun çöktüğüne dikkat çekti. Kürdistan’da tiyatronun fiyatsız olduğunu, buna karşın izlenmediğini belirten Mishextiy, Kürdistan hükümeti ile Irak hükümeti ortasında yaşanan tansiyonun Kürt tiyatrosuna da yansıdığını, daha evvel onlarca şenlikler düzenlediğini lakin bu tansiyondan ötürü şenliklerin düzenlenemediğini belirtti.
ROJAVA
Bera’a Hesen ise Rojava’dan katıldı. Kurdukları tiyatro kümesinin yalnızca bayanlardan oluştuğunu söyleyen Hesen, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk İdaresi’nde pandemi periyodunda herkese yardım yapıldığını, kimsenin mağdur olmadığını, maaşların sistemli olarak verildiğini söyledi. Hesen, ekonomik olarak rastgele bir düşüncenin olmadığını lakin çatışmalardan ötürü başka bölgelere gidemedikleri için oyunların daima tekrar ettiğini söyledi. Ayrıyeten Rojava’da bir tiyatro komünü olduğunu açıklayan Hesen, tiyatronun tüm işlerinin ve muhtaçlıklarının inşa edilen Komün tarafından yürütüldüğünü söyledi.
Kürt tiyatrocular bir ortaya geliyor: Baskı ve sansür konuşulacakKÜLTÜR-SANATGazete Duvar
