Koray Kırmızısakal
2019 birbirine benzeyen dehşetli katliamlara şahit oldu. Üzerinden tam bir sene geçmiş olan Yeni Zelanda’nın Christchurch kentindeki cami taarruzunda 51 kişi öldü. Amerika’nın San Diego eyaletindeki Poway’da sinagogdakilere ateş açıldı, 1 kişi öldü. Poway saldırganı, Christchurch ve 2018’deki 11 kişinin öldüğü Pittsburgh katliamlarından ilham aldığını belirten online bir mektup bıraktı. Güney Amerikalı’ların ağır olarak yaşadığı Texas eyaletindeki El Paso’da, silahlı akın sonucunda 20 kişi öldürüldü. Norveç Bærum’da saldırgan bir mescide silahlı saldırdı, 1 kişi yaralandı. Yapılan incelemelerde, saldırganın Christchurch ve El Paso katliamlarına öykündüğü ortaya çıktı. Almanya’nın Halle kasabasında bir sinagoga akın sonucunda 2 kişi öldü. Bu taarruz tıpkı Christchurch üzere yapılmak istenmişti.
Birinci bakışta katliamların göçmen zıtlığı ve beyaz üstünlüğü üzerine konseyi olduğunu görmek güç değil. Katliamların korkutucu olan ortak özelliği alt-right/alternatif sağ ve incel/gönülsüz abazaların özneleştiği 4chan, 8chan üzere sitelerle olan ilişkileridir. Saldırganların iletileri ve manifestoları bu sitelerde yayılmış ve katliamlarını bir oyunmuş üzere sunmuşlardır.
Christchurch katliamını bu kadar vahim yapan, 51 kişinin öldürülmesinin Facebook’ta canlı yayınlanması olmuştur. Görüntü yayınlandıktan lakin 45 dakika sonra silindi ve Facebook, 24 saat içinde görüntünün 1.5 milyon kopyasını sildiğini açıkladı. Poway saldırganı da Facebook’tan yayın yapmaya çalışmış lakin başarısız olmuştu. Benzeri motifleri taşıyan Halle taarruzunda ise, saldırgan vahşetini çoklukla görüntü oyuncularının kullandığı bir yayın sitesi olan Twitch’te yayınladı. Twitch, canlı yayının kaydı yaklaşık 2200 kişi tarafından görüntülendiğini ve yarım saat içinde kaldırıldığını duyurdu.
Vahşet görüntüleri bulaşıcı, hatta öldürmenin formları genç kuşak için epeyce tanıdıktı. Katliamlar neredeyse bir FPS (birinci şahıs nişancı) görüntü oyunu formatında yapılmıştı. Saldırgan öldürdükçe skor kazanıyor ve destekçilerinin gözünde yüksek mertebelere ulaşıyordu. Alt-right için beyaz üstünlüğünü savunmak, etno-devlet davetleri yapmak, göçmen zıtlığı, bayan zıtlığı ve vahşet daveti yapmak bariz bir stratejiydi artık. Ama katliamları oyunlaştırmak, IŞİD’in son derece tesirli bir halde kullandığı bu taktik, örgütsüz online alt-right/alternatif sağın da basitçe özdeşleşebildiği ve özneleşebildiği bir form oldu. Artık oyunlar ile gerçeklik ortasındaki ayrım şahsen oyunların kendi senaryoları ile bulanıklaşmaktaydı.
Alt-right/alternatif sağın görüntü oyunları ile açık flörtü ve bu oyunlardan kendilerine kattığı pek çok element mevcut. Hele ki oyunların temel dinamikleri bunu takviyeler çeşitten ise. Örneğin Alfie Brown, XCOM ya da Space Invaders üzere oyunların ana maksatlarının istilacılardan (uzaylılar) kurtulmak olduğunu, Half Life ya da Last of Us üzere oyunların yanlış bir virüs kapmanın tehlikelerini anlattığını, Missile Commander yahut Plants vs Zombies üzere oyunların sınır/hudut denetimi yapmak olduğunu, Command & Conquer ve Splatoon gibilerinin ise toprak ilhakı amaçladığını, Civilization ve Tropica üzere oyunların imparatorluk inşası üzerine şurası olduğunu, FarmVille ve Sonic üzere oyunların ise doğal harmoniyi tekrar inşa etmek üzerine konseyi olduğunu düşünürsek, alternatif sağın görüntü oyunlarıyla olan doğal bağlantısını açıklayabiliriz. Brown, bu oyunları sıralarken devamında Lacan’ın itkiler ile içgüdüler ortasında yaptığı ayrıma dayanır: İçgüdüler, bizden gelirken, itkiler, politik kuvvetler bizi belli yerlere yönlendirdiğinde ortaya çıkar. Buna nazaran, der Brown, görüntü oyunları içgüdüler üzere görünen itkilerdir. Görüntü oyunları sağ ideolojiyi doğallaştırıverir, kişinin başka medya araçlarıyla deneyimleyemeyeceği halde, birinci elden bir tecrübe ortamı sunarak yapar bunu.
Deus Vult! (Tanrı’nın İsteği!) yahut Remove Kebab (Kebabı Kaldır) birbirinden bambaşka üzere görünen ancak tıpkı iletisi veren mem olmuş iki slogan. Üstelik ikisi de aslında oyun kültürü ile popülerlik kazandı. Deus Vult Haçlı Seferleri periyodunda kullanılan bir tabir olmasına karşın çok sağın, alt-right/alternatif sağ’ın favori sloganı oldu, hatta Haçlı Seferleri’ni mevzu olan Crusader Kings üzere strateji oyunları ile sanal olarak gerçekleştirilebilir bir hale geldi. Yani Tanrı’nın İsteği, Müslümanlara karşı savaş manasına gelmektedir, tıpkı Haçlıların bin yıl evvel yaptığı üzere bir savaşı yasallaştırır. Bu oyunda (seçiminize göre) Haçlı Seferleri ile kurulan Hıristiyan devletlerini koruyup, sonlarınızı genişletebilir ve Müslüman karşı saldırısını durdurabilirsiniz. “Kebabı Kaldır” sloganı ise esasen Yugoslav Savaşları sırasında Sırp Milliyetçilerini öven bir propaganda müziğinden gelmekte. Tabirdeki “kebab”, Sırplar tarafından öldürülen binlerce Boşnak ve Türk için kullanılan bir ikamedir. Bir mem olarak “remove kebab” alternatif sağın telaffuzuna nazaran, Batı medeniyetinden Müslümanlığı silmeyi ve hatta İstanbul’u Hıristiyanlara geri teslim etmeyi ima eder. Christchurch katliamcısı kendisini “kebab remover” (kebab kaldırıcı) olarak tanıtmış, hatta bahsi geçen propaganda müziğini canlı yayında dinletmiştir.
Alt-right/alternatif sağın kozmosuna nazaran Batı, Doğu tarafından işgal edilmeye başlanmıştır, Christchurch katliamcısının manifestosunda zikrettiği “büyük yerinden edilme” başlamıştır. Onlara nazaran, doğum oranları her şeydir ve bu gidişle beyaz ırk azınlık kalacaktır, doğum oranlarının düşmesinin mümessili Batılı feminist bayanlardır. (Alternatif sağdaki anti feminist damarın öteki bir nedeni). Bu nedenle ırk savaşını başlatmak mecburidir onlara nazaran, toplumu ne kadar polarize ederlerse, kamplar o kadar ayrılır ve böylelikle kelamım ona çökmekte olan beyaz ırkı kurtarmayı ümit edebilirler. Beyaz ırkın, Doğu’yu ezip geçen, kendi etno-devletlerini kurabilecekleri şekilde görüntü oyunları bu nedenle alternatif sağ için son derece caziptir. Görüntü oyunlarının paranoyak, komplo teorilerine inanan alternatif sağ için tekrar yaratılabilen bir tarihe müsaade vermesi (bu sol perspektiften de yapılabilir elbette) ideolojik bir uygulamaya imkan sağlar ve estetik bir haz verir. Örneğin zombileri öldürmek üzerine konseyi olan bir oyunun birincil şahsı ve kıssayı denetim eden oyuncu olma tecrübesi, sinema tecrübesinin veremediği bir özdeşleşme kurulmasını sağlar, oyuncu burada kendi dileğini izler. İtkileri ile mi içgüdüleri ile mi hareket ediyor ayırt edemez. Zombi ordusunu öldürmek, ülkesinde olmasından mutlu olmadığı ve işgalci olarak gördüğü göçmenleri ortadan kaldırmak ile ikame edilebilir hale gelir bu formda.
Alternatif sağın piştiği sitelerden biri olan 4chan, 2003’te kurulduğunda çoklukla sola eğilimli Anonymous online aktivistleri tarafından tercih ediliyordu. Karşısında olduğu kanıları trollemek onların birinci işiydi. Ayrıyeten /pol/ (“politik doğrucu olmayan”ın kısa yazılışı) ismi verilen bildiri panosu, trollemek, Nazi latifeleri yapmak, nefret söylemi üretmek, bayan düşmanlığı yapmak büsbütün özgürdü. Angela Nagle’ın tabiriyle sanal bir Weimar Cumhuriyeti’ydi adeta. 4chan, moderasyonsuz, anonim kullanıcıların cirit attığı bir platform olsa da, kullanıcıların kimlik bilgilerinin, adreslerinin ya da telefonlarının ifşasını yasaklıyordu. Lakin daha sonra kurulan 8chan’da bu bile yoktur. 8chan, 4chan’ın yalnızca sayısal olarak iki katı değil daha berbat bir istikametten arttırılmış, aşırılaştırılmış bir versiyonudur. Bu sitelerin ortak düsturu ve taktiği olan trollemenin ana maksadı şudur: Holokost ve öteki katliamlar, vahşetler hakkında sayısız latife yap, insanları nefret telaffuzuna ve şiddete hissizleştir, böylelikle neyin latife neyin gerçek olduğunun pek bir kıymeti kalmasın. Aslında online trol düzeneği misal maksatlarla her yere uygulanabilir. Sinik goy goyculuk, hele ki anonim ordular tarafından gerçekleştirilen itibarsızlaştırmayla birlikte geliyorsa mem formunda yapılan görsel bombardıman emsal bir tesir yaratacaktır. Alternatif sağın mem kültürü, hatta mem kültürünün formu, ironi ile gerçek ortasındaki ayrımları silen, hissizleşmiş, gerçek dünyadan kopmuş, komplo teorileriyle yüklü bir özne yaratır. Tehlikeli olansa, katliamların, IŞİD üzere bir örgüt tarafından organize edilmiş, desteklenmiş değil, ulusaşırı online ağlarda özneleşen, belli bir görüntü oyun kültürüne ve online kültüre sahip ferdî özneler tarafından gerçekleştirilmesidir.
Poway katliamından sonra 8chan kullanıcıları, Christchurch saldırganından daha fazlasını öldürmeyi ima eden “yüksek skora eriş” tabirlerini forumlarında deverana sokmuştu. Oyun metaforları ile sahiden öldürmeyi istemek, ironik şakaların cisimleştiğinin göstergesiydi. Poway katliamından sonra belediye lideri “burası Poway olamaz” demişti. Haklıydı, burası dünyanın sorunlarından azade, uzakta kimsenin bilmediği bir yer değil, online cehennemin meyvelerinin toplandığı bir yer ya da Joseph Conrad’ın Karanlığın Yüreği’nin son kelamlarında dediği üzere Dehşet, Dehşet, Dehşet!’in yeri olmalı.
Açıklama: Bu yazı birinci olarak Terrabayt.com’da yayınlanmıştır.
Gazete Duvar
