Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Güneydoğu Dokumacılık Sanayi ve İş Kişileri Derneği (GÜNTİAD), 11-22 Mayıs tarihleri arasında dokumacılık ve hazır giyim bölümünde faaliyet gösteren 107 işletme ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirerek, anket düzenledi. Anket sonuçlarına nazaran, işletmelerin 78,2’si pandemi sürecinden etkilendi. İşletmelerin, üretim kapasitelerinin düştüğü, yarı devirli üretime geçildiği yahut üretimlerini durdurmak zorunda kaldığı söz edildi. Bu devirde farklı müddetlerle üretimini durduran işletmelerin orantısının yüzde 53,7 olduğuna bölge verilirken, işletmelerin yalnızca yüzde 7,3’ünün üretimde değişiklik yapmadan faaliyetlerini sürdürdüğü kaydedildi.
Araştırma kümesindeki ilgili iştirakçilerin “Cinsiyet” dağılımı yüzde 91,8’i erkek, yüzde 8,2’si ise bayanlardan oluştu. Görüşme yapılan işletmelerin yüzde 26’sının Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB), yüzde 74’ü OSB dışında faaliyet yürüttüğü belirtildi. Ankette, görüşme yapılan işletmelerin yüzde 55,5’inin faaliyet müddetinin 10 yıl altında olduğu kaydedilirken, yüzde 75,5’inin mikro ve küçük ölçekli, yüzde 17,2’sinin orta ölçekli olduğu haberine mekan verildi.
İŞSİZLİK ORANTISI ARTTI
İşletmelerin yüzde 79,1’i kiracı olup, kiracıların yüzde 69’u kiralarını ödeyemediklerini belirtilen ankette, pandemi periyodunda işletmelerin üretimlerini desteklemek için kısa çalışma ödeneği, borç erteleme ve banka kredi üzere desteklerin açıklandığı belirtilirken, kısa çalışma ödeneğinden işletmelerin yüzde 23,40’ının yararlandığı, yüzde 23,86’sının yararlanmadığı kaydedildi. Ankette, işletmelerde bu devirde 256 kişinin fiyatsız olura, bin 96 kişinin fiyatlı müsaadeye ayrıldığı belirtilirken, bu durumun vilayetteki işsizlik nispetinin artmasına neden olduğuna işaret edildi. Tüm işletmelerin yüzde 60,9’unun bu devirde kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi ve borçlarını ödeyemediğine dikkat çekilen ankette, pandemi öncesi finansal erişimde zorlanan bölge ve kesim işletmelerinin bu devirde daha önemli finansal problemlerle karşı zıdda kaldığına vurgu yapıldı.
DESTEK EHLIYETSIZ KALDI
Ankette, işletmelerin yüzde 64,6’inin hali hazırda bankalara kısa, orta ve uzun vadede kredi borçları bulunduğu aktarıldı. Açılan kredi desteklerine görüşme yapılan işletmelerin yüzde 50,9’u başvururken, işletmelerin “başvuru yapamama” nedenleri arasında mevcut kredi borçları ve sicillerin değerli bir hakka sahip olduğu kaydedildi. Öte yandan banka kredi başvurusu yapan işletmelerin yüzde 62,50’sinin kredi alabildiği belirtildi.
Anketin kıymetlendirme kısmında ise işletmelerin yüzde 76,60’ının kısa çalışma ödeneğinden, yüzde 92’sinin banka kredi/borç ertelemeden, yüzde 91,5’inin SGK ve vergi borcu ertelemeden, yüzde 81’inin banka kredi desteklerinden yararlanmadığı tabir edildi. Ankette, ayrıyeten işletmelerin yüzde 73,6’sı pandemi periyodunda açıklanan desteklerin zayıf olduğunu kaydetti.
‘GENÇ SANAYİ’ ÜRETİME ARA VERDİ
Ankette, “İşletmenizin faaliyet müddeti nedir?” sorusunun yöneltildiği iştirakçilerin yüzde 55,5’i 1-9 yıl aralığında, yüzde 16,4’ü 10-19 yıl aralığında, yüzde 19,1’i 20-29 yıl aralığında, yüzde 5,5’i 30-39 yıl aralığında, yüzde 3,6’sı ise 40 yıl ve üstü olarak faaliyet yürüttüklerini belirtti. Ankette, faaliyet vadelerine bakıldığında kentin genç bir endüstrisi olduğu, bir sanayi kenti olmaktan öteye, sanayi kenti olmaya yanlışsız evrilme potansiyeli taşıdığı notu düşüldü.
Ankette, “Koronavirüs salgınının Türkiye’de ilan edildiği 11 Mart tarihinden bu yana faaliyetlerinizi ne formda sürdürdünüz?” sorusuna ise iştirakçilerin yüzde 22,7’si yarı vakitli üretime geçtikleri, yüzde 20’si bir mühlet faaliyetleri durdukları, yüzde 18,2’si satışlar durduğu için üretimi durdurdukları, yüzde 11,8’i iş ve personel güvenliğini sağlayarak eski rutinlerinde üretime devam ettikleri, yüzde 8,2’si genelge kararı ile üretimi durdurdukları, yüzde 7,3’ü hiçbir değişikliğe gitmeden eskisi üzere devam ettikleri, yüzde 7,3’ü iş ve emekçi güvenliği nedeniyle üretime ara verdikleri, yüzde 2,7’si oluşan gereksinimlerden kaynaklı daha fazla çalışmaya başladıkları, yüzde 1,8’i de üretim kapasitesini düşürerek devam ettikleri cevabını verdi.
Bu olgular ışığında üreticilerin yüzde 78,2’sinin üretim sürecinde rastgele bir halde pandemiden etkilendiği belirtildi. Ankette, işletmeler “İşten çıkarmak zorunda kaldığınız çalışanınız oldu mu?” sorusunu da yanıtladı. Buna nazaran iştirakçilerin yüzde 20,9’u “Evet”, yüzde 79,1’i ise “Hayır” karşılığı verdi. (Kaynak: MA)
Gazete Duvar
