DİYARBAKIR – Felaket haberiyle başlayan ve korona virüsü salgınıyla final yapan 2020 yılı geride kaldı. Lakin 2020 yılı ve öncesinden gelen birçok sorunun, 2021’de de karşımıza çıkacağına kuşku yok. Türkiye’nin ve bölgenin en kıymetli vilayetlerinden olan Diyarbakır, hem sıkıntıları en derinden yaşadı hem de sıkıntıların tahlili için sorumluluk yüklenen bir kent oldu. Diyarbakır 2020 yılını nasıl yaşadı? Diyarbakır’ın 2021 yılından beklentileri nelerdir? Bu soruların yanıtını, kentin değerli kurumlarının temsilcilerine sorduk.
‘İHLALLERE YENİLERİ EKLENDİ’
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şube Lideri Abdullah Zeytun: “2020 yılını, devam eden otoriter ve güvenlikçi siyasetler ekseninda artarak süregelen haksız ve hukuksuz uygulamalarıla ve bu uygulamalara karşı barışçıl, demokratik gayret arayışlarının sürdüğü bir yıl olarak geçirdik. Bölgede Kürt sorunu bağlamında sürdürülen çatışma ve şiddet siyaseti var olan ihlallere yenilerini ekledi. Gözaltı ve tutuklamaların hukuk güvenliğinden mahrum formda gerçekleştiği, kayyım uygulamaları ile seçme ve seçilme hakkının ortadan kaldırıldığı, azap ve berbat muamelenin farklı biçimlerde gerçekleşerek sürdüğü, yargının bağımlı konumu ile tüm hukuksuzlukları cezasız bıraktığı ağır ihlallerin olduğu bir yılı geride bıraktık. Covid 19 pandemisinin tesiri ile geçen yıl boyunca, toplumsal siyasetlerin uygulanmadığı, bilimsel, şeffaf sıhhat siyasetine uygun önlemlerin alınamadığı, hali hazırda ekonomik krizle başbaşa bırakılan halka yönelik ekonomik önlemlerin alınmadığını acı bir formda deneyimledik maalesef.
TAHLİL VE BARIŞIN ACİLİYETİ GÖRÜLDÜ
Siyasal otoriterleşmeye paralel olarak yasa, norm ve kontrolden uzak keyfi uygulamalara devam edildi, hukuksuz yeni düzenlemeler eklendi. Her ne kadar yargıda ve insan hakları alanında ıslahat telaffuzları olsa da yıl içinde çıkarılan yasalar bunun karşıtını gösterdi. İnfaz Yasasında mahkumları hata tipine nazaran ayıran ayrımcılık ve eşitsizlik içeren düzenleme yasalaştırılarak muhalifler ve hak savunucuları bu yasanın kapsamı dışında tutuldu. Baroların yapısını ve işleyişlerini değiştiren antidemokratik düzenleme ile savunmanın bağımsızlığını, dokunulmazlığını ve hukukun üstünlüğünü ortadan kaldıran tasarı da yasalaşmıştır. Hakeza toplumsal medyada sansür düzenlemeleri içeren teklif maddeleştirilmiş, niyet ve söz özgürlüğü hakkına yönelimlere ve müdahalelere taban hazırlanılmıştır. Tekrar yılın sonuna hakikat çıkarılan yasa ile dernek ve vakıflara kayyım atamayı, faaliyetlerini kısıtlamayı amaçlayan düzenlemeler yasalaştırıldı.
AİHM Büyük Dairesi’nin 22 Aralık 2020 tarihinde, Selahattin Demirtaş hakkında verdiği ağır ihlal kararında Türkiye’deki mevcut hukuk sistemine yönelik net tespitlerde bulunmuştur. Gözaltı ve tutuklama operasyonlarının siyasi iktidar yönlendirmesine işaret etmiş, bu keyfiyeti demokratik siyasete direkt müdahale olarak değerlendirmiştir. Bu karar özelinde ve mevcut uygulamalar ile değerlendirildiğinde Türkiye’deki mevcut yargı kurumunun, adil, bağımsız ve tarafsız olma prensibini iktidar siyasetlerine tercih ettiğini tespit ettiğimiz, deneyimlediğimiz bir süreci geçiriyoruz.
Kürt probleminde çatışma ve şiddete dayanan siyasetlerin, demokratik siyasete ve haklarına yönelen tüm otoriter, hukuksuz uygulamaların sonuç verilmediğinin görüldüğü, bunun karşısında demokratik tahlili ve barışın aciliyetini gösteren bir yılı geride bıraktık.”
‘ÇOCUKLAR EĞİTİMİN DIŞINA İTİLDİ’
Diyarbakır Eğitim Sen 1Nolu Şube Eşbaşkanı Emine Akşahin: “2020 yılı pandemi sürecinde, ülkemizde eşit olmayan eğitim maalesef salgın günlerinde fakir ailelerin çocukları, mülteci, göçmen çocukları, mevsimlik personel ailelelerin çocukları, özel ihtiyaçlı çocukların, anadilinde eğitim göremeyen çocukların eğitimin dışına itildiği, mağduriyetlerin yaşandığı bir yıl olarak tarihe geçti.
Eğitim işçilerini salgın nedeniyle kaybettiğimiz, ekonomik olarak yokluğu, yoksulluğu iliklerimize kadar hissettiğimiz bir yıl geçirdik. 2020 yılı ülkemizde İnsan haklarının, niyet özgürlüğünün, adaletin, hukukun, iktisadın, sıhhatin, eğitimin, bayan haklarının, hayvan haklarının, tabiatın elhasıl hayatın tüm alanlarında hak ihlallerinin yaşandığı bir yıl olarak geçti. 2021 yılı umarız hepimiz için özgürlük, barış ve sağlıklı günler getirir. Eğitim alanında kamusal, eşit, fiyatsız, demokratik, anadilinde eğitimin verileceği, herkesin kendine özgürce söz edebileceği günlerin yaşanacağı bir yıl olması temennisinde bulunuyoruz.”
‘2020 SIHHAT ÇALIŞANLARI İÇİN GÜÇLÜ GEÇTİ’
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Tabip Elif Turan: “2020 yılı zelzelesiyle, sel felaketiyle, yangınlarıyla, pandemisiyle çok güçlü bir yıldı. Güçlü bir yılı geride bırakıyoruz. Bu yıl biz sıhhat çalışanları için daha da kuvvetli geçti. Bölgede pandemi öncesi de var olan, pandemi ile birlikte katmerleşen sıhhat hizmetlerinin yetersizliği, sıhhat iş gücündeki yetersizlikler, antidemokratik uygulamalar, ayrımcılık üzere problemlerin içerisinde daha da kuvvetli geçti. Sıhhat çalışanları olarak her vakit olduğu üzere pandemide de birinci günden itibaren tüm riskleri ile en önde halkın sıhhat ve ömür hakkı için çaba ettik. Elbette salgınla çaba etmek bizim misyonumuz lakin sıhhat işçilerinin sıhhati korunamadı, tükenmişlikleri umursanmadı. Maalesef pandemi epidemiyoloji bilimine nazaran yönetilmediği, hastanelerde karşılandığı için bütün yük sıhhat işçilerinin omuzundaydı. Sürecin bilimsel ve şeffaf bir formda yönetilememesi pandeminin yıkıcı tesirini ortaya çıkardı. Topluma sıhhat çalışanları alkışlatılırken, yanlış siyasetler yüzünden yönetilemeyen salgının en ağır yükü altında ezilen çalışanların inanılmaz özverisinin somut bir karşılığı olmadı. Sıhhatte şiddet yasası kesilip budandı, sıhhat alanında şiddet sürat kesmeden sürdü. Salgın şartlarında gelip ayrımcılığa kadar dayandı.
‘SAĞLIK ÇALIŞANLARI BASKI ALTINDA TUTULDU’
Pandemiye karşı aklın ve bilimin gerektirdiği tesirli bir gayret yürütülemedi. Toplum iştirakinden uzak, ekonomik tasalar ön planda tutularak, halk sıhhati önemsenmeden algılar üzerinden bir idare biçimi sergilendi. Vilayet pandemi şuralarında ve vilayet hıfzıssıhha şuralarında tabip odalarına yer verilmedi. Bölgemizde tabip odaları yöneticilerinin toplumu bilgilendirmeye yönelik yaptıkları toplumsal medya paylaşımları ve basın açıklamaları münasebet gösterilerek açılan soruşturmalarla baskı altına alınmaya çalışılmıştır. Sürecin başında kaliteli ve kâfi hami ekipman olmadan çalıştık. Hukuksuz uzun çalışma saatlerinde çalıştık. İzolasyon süremiz bitmemesine, hasta olmamıza karşın çalıştık. Meskendeki yakınlarımıza virüs bulaştırmamak için ailemizden uzak kaldık. Özlük haklarımız iyileştirilmedi. Tavandan ödeneceği söylenen ek ödemeler adil bir formda verilmedi. Risk kümesinde olmamıza karşın bizler için grip aşısı dahi temin edilmedi. Bu çalışma şartlarında hastalandık, tükendik, öldük lakin sesimiz duyulmadı. Nerdeyse her gün bir arkadaşımızın mevt haberini aldık. Acımızı yaşayamadan öteki bir arkadaşımızın vefat haberini aldık. Buna karşın pandemiyle gayret etmeye tıpkı azim ve fedakârlıkla devam ettik. Bizim ‘Tükendik, Ölüyoruz!’ çığlığımızın duyulması yerine çıkarılan bir genelgeyle müsaade, istifa ve emekli olma hakkımız engellendi. Pandemi hastanelerine gerek kalmadan epidemiyolojinin gerekleri doğrultusunda enfeksiyon zinciri toplum içinde kırılarak birinci basamakta denetim altına alınsaydı, hastanelere yığılmalar, sıhhat işçisinin yorulması ve tükenmesi önlenebilirdi. Sıhhat çalışanlarının yükü daha da arttı, önlenebilir bir hastalıktan öldük. Yaptığımız işin niteliğinden kaynaklı Covid-19 sıhhat çalışanları için meslek hastalığı statüsündeyken maalesef bu haklı talebimiz kabul edilmedi. Herkese konutta kal davetleri yapıldı, bizler pandemi ile gayret ettik. Bizler Covid-19 ile çaba ederken hastalanmamıza, ölmemize karşın bizlere illiyet bağı kurmanız gerekir denildi.
Tüm bu olumsuz şartlara karşın TTB ve tabip odaları olarak meslektaşlarımızın özlük hakları ve çalışma şartları için, hekimlik bedellerine sahip çakarak, halkın sıhhat ve ömür hakkına sahip çıkmaya devam edeceğiz. Sıhhatin olmazsa olmazının barış ve demokrasi olduğunun şuuruyla emek, barış ve demokrasi çabasına devam edeceğiz. 2021’in emeğimizin karşılığını aldığımız şiddetsiz bir ortamda hekimlik yapabildiğimiz pandemisiz bir yıl olmasını diliyoruz.”
Gazete Duvar
