Ayşegül Dikenli Williams
LONDRA – “Arkadaşlar ben komünist değilim”. İngiltere’de hafta başında ekonomik iyileşme paketi temalı içtimada Boris Johnson’ın bu cümlesini duyunca velev istemez güldüm. Ne olmuştu da bu savunmayı yapmak zorunda kalmıştı Johnson? Taze Brexit iktidarı, hele de Personel Partisi’nin kemik oylarını toplamış bir iktidar, ülkeyi yeni bir kemer sıkma devrine sokmayı göze alamaz demek istiyordu Johnson.
Johnson “Komünist değilim” vurgusunu yaptığı konuşmasına “Elbette hemşirelerimizi, sıhhat çalışanlarımızı alkışlayacağız lakin o sistemi yaratan ayakta tutan girişimcilerimizi, zenginlik yaratıcılarımızı ve kapitalistlerimizi de alkışlıyoruz” diye devam ediyordu.
Bu konuşmanın akabinde Boris Johnson’ın neye inandığının ayan olmadığı cihetinde bir tahlilde bulunmuştu hükümet yanlısı gazetelerden biri. “Komünist olmadığını söylüyor lakin devleti küçültmekten ve şahsileştirmeden de hiç bahsetmiyor” diye devam ediyordu bu yorumcu. Johnson sol ögeleri işine yaradığı devir ödünç alan pragmatik popülist bir siyasetçi imajı çiziyor. O nedenle tam olarak içinde olduğu bir kutu ya da kategori olmadığı yanında tahliller yapılıyor. Sonuçta memleketteki zenginlerin istediği, vergi kesintisi, vergi affı üzere mevzular ve Johnson bunun bahsini bile açmıyor şimdi.
Johnson, devleti küçültme ve şahsileştirme üzere bahislerden gereğince bahsetmediği için adeta popülist ‘solculuk’ yaptığı cephesinde eleştiriliyor. Pandemi nedeniyle esasen kaçınılmaz olan buhrandan, en hafif hasarla çıkmanın yolunun, toplumsal altyapı yatırımlarından geçtiğini savunan ve ilhamını Amerikayı Büyük Buhran’dan kurtaran ABD Lideri Franklin D Roosevelt’ten aldığını söyleyen bir Boris Johnson var önümüzde.
Sola kaydığı istikametindeki tenkitlere şaka yollu da olsa komünist olmadığı vurgusuyla karşılık vermek durumunda kalan Johnson, muzip bir hitap sanatkarı, kıvrak kalemli bir müellif ve eski bir gazeteci. Vakit zaman bu egzantirik halleri aykırı tepse de birebir vakitte onu iktidara taşıdı. Partisine ve kamuoyuna seslenerek, sola gerçek kayma izlenimi vermek istemediğini belirtirken muhaliflere de ‘Bakın bu o denli bir paket ki beni komünistlikle suçluyorlar’ demeye getiriyordu tahminen de. Toplumsal yatırımlara ucundan da olsa yük vermesinin, yıllardır kemer sıkma iktisadını benimsemiş partide yansılar yarattığı ise bir gerçek.
İÇİ BOŞ PAKET
Muhalefet tarafından içi boş ve zayıf bulunan 5 milyar sterlinlik ekonomik iyileşme paketi mektep, hastane, konut inşaatları ve sair altyapı harcamaları için kullanılacak. Paket, sendikalar ve ana muhalefet partisi tarafından eleştiriliyor, gayrikâfi bulunuyor. Bilhassa istihdamın korunması kısmının ihmal edildiği görüşü hakim.
Öte yandan Başbakan’a ‘ben komünist değilim’ dedirtse de paketin fos çıktığı tenkitleri yükte. Yıllardır süren kesinti ve kemer kısma siyasetleri bir nebze de olsa azaltılıyor diyebiliriz. Bu noktada Johnson kesinti iktisadının durumu kötüleştirdiği usulü bir savunma yapma gereği duydu. Geçmişte yatırım harcamaları yapan muhafazakarların da olduğunu vurguladı.
Zatî olarak da güçlü bir seçim zaferi kazandığı için kesintiler yapan bir Başbakan olarak anılmak istemiyor. Esasen on yıldır toplumsal servislerin belinin büküldüğü memleket, bir de pandemi vurunca daha fazlasını kaldıramaz. Hele de Brexit vaadi ve AB’ye akan paraların halka akacağı üzere söylemlerin de mimarı olunca. Kesintilerin hakim olduğu muhafazakar iktidar periyodu en azından manzarada bitti diyebiliriz. Para harcamak zorunda olan ancak vergileri de artırma yüreğine sahip olmayan bir sağ devir başlıyor.
Konuşmasının ve paketin Aralık ayındaki seçimlerde Personel Partisi’nin elinden alınan seçmenlere yönelik bir manevra olduğu icmalleri da yapılıyor. Konut muhtaçlığı, sıhhat sistemindeki meseleler ve toplumsal hizmetler bu kesitin ilgi sahasında ve seçim manifestosunda nokta aldığı üzere somut bir şeyler sunulması gerekiyordu.
BORIS’İN İLHAM KAYNAĞI ROOSEVELT
Paketi ‘new deal’ (yeni sözleşme) diye sunarken 1930’larda Amerika’yı misal bir slogan ile Büyük Buhran’dan çıkaran ABD Yöneticisi Franklin D. Roosevelt’ten ilham aldığını anlatıyordu Johnson. 1929 Wall Street’in çöküşü sonrasında, Yönetici Roosevelt mektepler, hastaneler ve barajların inşa edilmesini içeren en büyük, en pahalı ABD hükümet programlarından birini başlatmıştı.
Emekçi Partisi’nin çiçeği burnunda başkanı Keir Starmer, Johnson’ın yeni diye sunduğu planda yeni hiçbir şeyin olmadığı görüşünde. Ekonomik buhranla karşı zıdda olan memlekette mahsusen işten çıkarmalar için tedbirlerin gayrikâfi olduğu eleştirisi hakim.
Mekteplere, hastanelere, konut prodüksiyonuna para harcamak ise bizim bildiğimiz Muhafazakar Parti’nin biçimi olmadı. Tam aksi son on yılda hastaneler kapatıldı, konut sorunu tepeye çıktı, toplumsal hizmetler işleyemeyecek duruma geldi. Pandemi nedeniyle yaşanan ve yaşanacak istihdam sorunu ise iktidarın önündeki en büyük sorun. Yalnızca geçtiğimiz hafta sayısız kurumda on binlerce çalışanın işine son verildi. Bu sayının her geçen gün artacağı öngörülüyor.
“Ben komünist değilim” savunmasını yapmak zorunda kalan Boris Johnson tanınan ve kahraman bir başbakan olarak anılmak istiyor. “Zenginliğimizi yaratan kapitalistlerimizi de alkışlamalıyız” derken bir yandan da Amerika’yı Büyük Buhran’dan kurtaran Roosevelt’ten ilham aldığı argümanında. Roosevelt, kapitalizmin kökünden değişmesi gerektiğine inanan Demokrat Partili bir liderdi. Johnson’un sendikaların desteğini ardına alıp esaslı değişiklikler yapmış Lider Roosevelt’ten ilham aldığını söylemesi de kulağa hayli çelişkili geliyor.
Gazete Duvar
