Belediyelere dair merakla beklenen Sayıştay’ın kontrol raporları yayınlandı. Raporlara nazaran belediyelerde yeniden pek çok usulsüzlük var. En çok merak edilenler de AK Parti’den muhalefet partilerine geçen belediyelerin performansları. Oralarda da mevzuata, muhasebe standartlarına uymayan, büyük kısmı evvelki idarelerden devralınan belgeler bulunuyor. Lakin bilhassa İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) ile ilgili raporda üç uygulamaya dair Sayıştay’ın itirazları dikkat cazibeli. Zira bunlar, Ekrem İmamoğlu’nun aslında seçim vaadi olarak açıkladığı ve belediye lideri olduktan sonra da hayata geçirdiği toplumsal siyasetler.
Sayıştay’ın itiraz ettiği birinci husus; toplu taşıma araçlarında tanınan fiyatsız yahut indirimli seyahat imkanı. İmamoğlu bilhassa seçim devrinde öğrencilere ve bilhassa 4 yaşın altında çocuğu ile seyahat eden annelere fiyatsız ulaşım vadetmişti. Bunu da vazifeye gelir gelmez uygulamaya koymuştu.
‘SADECE CUMHURBAŞKANI YAPABİLİR’
Ne var ki Sayıştay, 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci hususunda tanımlanan indirimler dışında belediyenin indirim yahut fiyatsız ulaşım imkanı sağlayamayacağını belirtti. Buna örnek olarak da YGS-LYS-YKS vs. imtihan günlerinde öğrencilere, vazifeli öğretmenlere ve annelere tanınan fiyatsız hakkı örnek gösterdi. Bu türlü bir hakkı tanıyacak yegane kişinin ise Cumhurbaşkanı olabileceğine işaret edildi. Yani İmamoğlu’nun toplumsal siyaseti yasal olarak “başkanlık sistemine” takıldı.
Sayıştay’ın muhalif bulduğu başka bir uygulama ise İBB’nin üniversite öğrencilerine yaptığı maddi takviyeler. Sayıştay raporunda, “İdarece 25 yaş altı lisans ve ön lisans seviyesinde eğitim gören öğrencilere eğitim yardımı ismi altında nakdi yardım ödemesi yaptığı görülmektedir” deniliyor.
Sayıştay ayrıyeten, 5102 sayılı Yükseköğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine Ait Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve Anayasa Mahkemesi kararlarına atıf yaparak; belediyenin lakin tıpkı yardım yapabileceğini hatırlattı.
‘İŞLENMİŞ SÜT DAĞITAMAZSIN”
İBB’ye dair asıl dikkat cazip bahis ise süt dağıtımı. Hatırlanacağı üzere İmamoğlu gereksinim duyan her aileye belediyenin her gün fiyatsız süt dağıtımı yapacağını belirtmiş ve bunu da uygulamaya koydu. Sütler de S.S. Tire Süt Müstahsilleri Ziraî Kalkınma Kooperatifi’nden satın alınıyor. Kooperatif 1967 yılında İzmir’in Tire ilçesinde 2 binin üzerinde küçük üreticinin iştirakinde kuruldu. Alanında Türkiye’nin en büyük kooperatifi. Birleşmiş Milletler de kooperatifi dünyadaki örnek kırsal kalkınma modeli olarak seçmişti.
Sayıştay, sütlerin buradan ihalesiz olarak alınmasına karşı çıkıyor. Belediye, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun istisna kararlarını içeren 3’üncü hususuna nazaran, bu alımı yaptığını savunuyor. Yani direkt üreticilerden yahut onların oluşturduğu iştiraklerden, köyleri ve küçük üreticileri de kalkındırmak emeliyle yapılan alımların istisna kapsamına girdiği belirtiliyor.
Sayıştay ise İBB’nin dağıttığı sütün bu kapsama girmeyeceğini belirtiyor. Münasebeti de belediyelerin fakat direkt üreticiden alacağı eserlerin, doğal tarım ve hayvancılık eseri olması. İşlenmiş eser ise bu kapsamda sayılmıyor. Sayıştay belediyenin dağıttığı sütlerin de süreçlerden geçirilip sterilize edilerek (UHT) paketlenmiş olmasından ötürü ‘doğal’ sayılamayacağını, endüstriyel eser olduğunu vurguluyor.
Sayıştay’ın belediye raporlarında elbette pek çok mevzuda yasa ve mevzuatlara terslikler bulunuyor. Lakin yoksulluğun ağırlaştığı ve yayıldığı bir devirde, devletin asli vazifesi olan toplumsal siyasetlerdeki yetersizliğinin, mahallî idareler eliyle giderilmeye çalışılmasının mevcut idari yapıyla çelişki yaratması ise tartışmaya açık bir durum oluşturuyor.
Gazete Duvar
