ANKARA – Sıhhat çalışanları, bir yandan artan korona virüsü hadiseleriyle uğraş ederken başka yandan da şartlarının iyileştirilmesi tarafında yetkililere davet yapıyor. Salgın periyodunda müsaadelerin iptal edilmesi, okulların kapatılması üzere kararlar nedeniyle bilhassa bayan sıhhat çalışanlarının yükü artmış durumda.
Toplumun büyük kısmı tarafından bayanların misyonu olarak görülen mesken içi emek ve çocuk bakımı hususlarında bayan sıhhat çalışanlarının yaşadığı sıkıntıları anlatan sıhhat meslek örgütü temsilcileri, bayan sıhhat çalışanlarının çaresizlik nedeniyle çocuklarını hastaneye götürdüklerini, filyasyon sürecinde şiddetle karşı karşıya kaldıklarını ve uzayan mesai saatleri sonunda güvenlik korkusu yaşadıklarını anlattılar.
‘HASTANELER KREŞ HİZMETİ SAĞLAMALI’
Yöneticilerde ve toplumun büyük kesitinde çocuk bakım ve konut içi emeğin büsbütün bayana ilişkin bir şey olarak görüldüğünü söyleyen Ankara Tabip Odası İdare Şurası Üyesi Laleş Tunç’a nazaran sıhhat çalışanlarının müsaadelerinin olmadığı, yıllık müsaade hakkını kullanamadığı periyotta bayan sıhhat çalışanlarının üzerindeki iş yükü de baskı da arttı. Okulların pandemi devrinde kapalı olduğu devirde hastanelerde gerekli tedbirlerin alınarak kreş hizmetinin sağlanması gerektiğini belirten Tunç, “Bakıcısı olan olmayan, aileden dayanak alabilen alamayan bir sürü farklı sorun yaşayan sıhhat çalışanı var. Şayet sıhhat çalışanını çalışmak zorunda bırakıyorsanız o çocuğun bakım hizmetini de bu noktada sağlamak zorundasınız. Beşerler bu devirde önemli hasta oldukları vakit bile hastaneye gitmeye çekinirken sıhhat çalışanları çaresizlikten çocuklarını hastaneye yanlarında götürüyor” dedi.
Laleş Tunç
‘TUVALET GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMADAN DURAN SIHHAT ÇALIŞANLARI VAR’
Tunç’un transferine nazaran bayan sıhhat çalışanları filyasyonda da meseleler yaşıyor. Filyasyon gruplarına günlük bir tane tulum verildiğini bunların da bayanlar düşünülerek tasarlanmadığını belirten Tunç, “Tulumun içerisinde bütün gün tuvalet muhtaçlığını karşılamadan duran sıhhat çalışanları var. Hiç fizyolojimizi, anatomimizi düşünmeyen, genel geçer şeyler düşünülünce bu türlü oluyor” dedi.
Filyasyon sürecinde çok uzun saatlere yayılan “emek sömürüsü” olduğunu belirten Tunç’a nazaran bilhassa son devirde bayan sıhhat çalışanlarına yönelik şiddet de artmış durumda:
“Filyasyonu oluşturan kümeler daha çok bayanlardan oluşuyor. Örneğin diş doktorlarının birden fazla filyasyonda görevlendirildi. Sekreterlik kısmı dediğimiz hastaları arayan grup de daha çok bayan. Bunlar önemli kelamlı şiddete uğruyorlar. Zati bayana yönelik şiddet, bayanı otorite saymama, söylediğinin bedelinin az olması üzere aksilikler hayatlarının her alanında var. Hal bu türlü olunca, sıhhat otoritelerinin dayattığı zorunluluklar bayan çalışandan gelince şiddet kaçınılmaz oluyor. Filyasyonda önemli şiddet olaylarıyla karşılaşıyoruz. Apartman dairesine almama, kelamlı şiddet ve fizikî şiddet üzere olaylar çok sık yaşanıyor.”
‘KADIN MESLEKTAŞLARIMIZIN ŞİDDETE MARUZ KALDIĞINI ÖĞRENİYORUZ’
Pandemi periyodunda uzun mesai saatlerinden ötürü genel bir sorunun tüm sıhhat çalışanları açısından yaşandığını belirten Ankara Diş Tabipleri Odası Genel Sekreteri Gamze Burcu Gül ise, “Çocuk bakımı, konut içi emeği üzere işleri, toplumun algısı da bu istikamette, misyon olarak bayanlara yüklendiği için bu sistemsiz çalışma saatleri ve iş yükünün artmasından ötürü daha da büyük sorun ortaya çıktı. Örneğin kreş muhtaçlığının giderilmemesi nedeniyle bilhassa hemşire arkadaşlar çocuklarını yanlarında iş yerlerine götürmeye başladılar” dedi.
Güvenlik, ulaşım, servis, kreş ve yemek üzere insani ihtiyaçların karşılanması gerektiğini, geç saatlere uzayan mesai sonrasında güvenlik probleminin devam ettiğini belirten Gül, filyasyon sürecinde bayan çalışanların sözel şiddete maruz kaldığını belirterek şunları kaydetti:
“Filyasyon takımlarının büyük kısmı diş doktorlarından oluşuyor ve binlerce diş tabibi alanda. Sıhhat Bakanı tarafından lisana getirilmese de diş doktorları mart ayından bu yana filyasyondalar. Bayan meslektaşlarımızın sözel şiddete maruz kaldığını öğreniyoruz. Filyasyonda görevlendirilenler için dinlenme ve hijyen alanları yetersiz. Fizyolojik muhtaçlıkları karşılamak bile sorun. Ferdî kollayıcı ekipman kalitesiz ve yedeksiz. Geç saatlere uzayan mesailerde bilhassa bayan sıhhat çalışanları için güvenlik sorunu da ortaya çıkıyor.”
Gamze Burcu Gül
‘ERKEK HÜKÜMRAN YÖNETİMCİLER SORUNU DEVAM EDİYOR’
Filyasyon gruplarına yönelik şiddet hadiselerinin son periyotta artış gözlendiğini belirten Sıhhat ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası (SES) Ankara Şube Bayan Sekreteri Meryem Gönbe’ye nazaran şiddet karşısında gerekli tedbir alınmıyor. Geç saatlere kadar süren filyasyon çalışmalarında bayan sıhhat çalışanlarının çok sık sözel şiddete maruz bırakıldığını belirten Gönbe şunları kaydetti:
“Filyasyon kapsamında bayan işçilerinin lavabo kıyafetlerini değiştirebileceği alanlar ayarlanmıyor. Mesai saatlerinin arttırılması nedeniyle meskendeki çocukların eğitim sorunu, çok fazla vazife yeri değişikliği, fiyatsız servis haklarının olmaması, hami ekipmanların uygun boyutlarda olmaması ve sıhhat hizmetlerinde erkek hâkim yönetimciler sorunu devam ediyor. Toplumsal hizmetlerde huzurevleri ve manisiz ömür merkezlerinde 7-10 ya da 14 günlük kapalı çalışma kapsamında çalıştırılan toplumsal hizmet işçilerinin 7/24 saat kreş hakkı olmaması ve meskene ait gerilim ve dertler yaşamaları da ayrıyeten sorun.”
Meryem Gönbe
‘SAĞLIK ÇALIŞANI OLDUĞUMUZ İÇİN ÇOCUKLARIMIZA BAKMAK İSTEMİYORLAR’
Bayan hemşirelerin konutlarında çocuk ve yaşlı bakımı üzere sorumlulukları olduğunu, ailelerine, çocuklarına enfeksiyon bulaştırma telaşı yaşadıklarını belirten Türk Hemşireler Derneği (THD) Genel Sekreteri Azize Atlı Özbaş’a nazaran bilhassa gebe hemşireler riskli ünitelerde olay sayılarının yükseldiği periyotta de çalışmaya devam ediyor.
Yaptıkları bir çalışmaya nazaran 178 gebe hemşireden yalnızca 22 hemşirenin riski azaltacak halde bir ünitede çalıştırıldığını, 153 hemşirenin hiçbir tedbir alınmadan rutin çalışma ortamında devam etmek zorunda kaldığını Özbaş, “Oysa ABD Hastalık Denetim ve Korunma Merkezleri’ne (CDC) nazaran, hamilelik devrinde Covid-19 daha ağır seyrediyor ve vefat riski yüzde 70 artıyor” dedi.
Sıhhat çalışanlarının pek birçoklarının ailesiyle ilgilenemediğini, çocuklarının bakımını yapamadığını söyleyen Özbaş, “THD’nin çalışmasına katılan bayan hemşirelerin yüzde 60.5’i aile ve çocukların bakımı ile ilgili sorun yaşamaktadır. Eşi de sıhhat çalışanı olan bayan hemşireler onların bakımı konusunda daha önemli seviyede sorun yaşamakta. Okulların da kapanması ile bakıcı bulmakta sorun yaşanıyor. Ya sıhhat çalışanı olduğumuz için çocuklarımıza bakmak istemiyorlar ya da karşılayamayacağımız fiyatlar talep ediyorlar” dedi.
‘SÜT MÜSAADESİ KULLANAMADIM’
Kurumlar tarafından servis imkânı sağlanmasında önemli problemler olduğunu, kış aylarında kısıtlamalar nedeniyle işe gitmekte zorlandıklarını, işe giderken ya da iş dönüşü boş ve karanlık sokaklarda inançta hissetmediklerini belirten Özbaş, THD’nin anketine nazaran hemşirelerin yaşadıkları problemlere dair şu paylaşımları aktardı:
“Çocuklarıma bakacak kimse yok, eşim de ben de sağlıkçıyız… Sıhhat çalışanı olduğumuz için kimse çocuklarımıza bakmak istemiyor… Birimiz için müsaade verilmesi gerekiyor, ikizler 3,5 yaşındalar ve bağışıklıkları düşük…”
“Süt müsaadesi kullanamadım. İş yerime her saat otomobil olmadığı için 2 saatim daima yandı… Müsaade alamadım. Yıllık müsaadem olmadığı için çocuklarım hastalandığında çok zorlandım eşim de sağlıkçı kimse çocuğuma bakmak istemedi…”
Azize Atlı Özbaş
‘ÇOCUĞUMUN PSİKOLOJİSİ DÜZELMEDİ’
“Bakıcı çocuğuma bakmak istemedi… Bakıcı bulamadım… Ailem yaşlı olduğu için gelip bakmak istemedi… Seyahat müsaadeleri yoktu ve memleketten uzakta çalıştığım için bırakacağım kimse olmadı… İzinlerimiz kapalıydı. Bu süreçte çocuklarımı memlekete aileme bırakmak zorunda kaldım…”
“Çocuğumun bakımı için kimseyi bulamamam, bulduğum bireylerin benim maaşım kadar fiyat talep etmeleri, 3 ay çocuğumu memlekete gönderdiğim için hala psikolojisi düzelmedi… Geceleri uyanıp ölme anne diye ağlıyor. Şimdide vakit zaman hastaneye götürmek zorunda kalıyorum…”
’24 SAAT AÇIK KREŞ HİZMETİ SUNULSUN’
Yöneticilerin meselelere karşı daha hassas tavır takınması gerektiğini belirten Özbaş, atılması gereken adımlara ait ise şunları kaydetti:
“Maaşlarımızın düzenlenmesini, almadığımız tavandan ek ödeme açıklamalarıyla halkın gözünde oluşturulan yanlış algının düzeltilmesini talep ediyoruz. Süresiz kontratlı takımlarla değil, iş teminatı ve özlük haklarının korunduğu takımlarda çalışmayı, hemşire sayısının ivedilikle artırılmasını, yeni başlayan meslektaşlarımızın pandemi kurallarına hazırlanmadan alana sürülmemesini, kâfi nitelik ve sayıda hami ekipmana ulaşabilmeyi, üniversite ve özel hastanelerde çalışan meslektaşlarımızın özlük, fiyat ve çalışma şartlarındaki aksiliklerin giderilmesini ve Covid-19’un meslek hastalığı olarak kabul edilmesini istiyoruz. Bunlara ek olarak, kurumların Covid tedbirleri doğrultusunda çalışan 24 saat açık kreş hizmeti sunması, iki eşin de sağlıkçı olduğu ya da eşlerden birinin polis, asker vb. esnek çalışmadığı durumlarda bayan olan çalışana gerekli kolaylığın sağlanması, kurumların çalışanlarına fiyatsız servis hizmeti sunması yararlı olacaktır.”
Gazete Duvar
