ANKARA – TBMM Zelzelelere Karşı Alınabilecek Tedbirleri Araştırma Kurulu çalışmalarına devam ediyor. Kurulun son toplantısına davet edilen Türk Kızılay Genel Lideri Kerem Kınık, afet olmadan evvelki risk azaltma faaliyetlerine vurgu yaparak, “Burada milletlerarası yayınlar ve ölçümler var. Afet öncesinde yaptığınız 1 liralık harcamayla afet esnasında yaptığınız 7 liralık harcama tıpkı pahada bir sonuç oluşturuyor. Münasebetiyle, hami hekimlik üzere, hastalanmadan evvel tıpkı aşılama yapmak yahut sıhhatini korumak üzere afette de afet öncesine odaklanırsak bu hem can ve mal kayıplarını azaltıyor hem de bize maliyeti daha düşük ve toplumsal tesiri daha yüksek bir ortam sağlıyor. Hasebiyle risk azaltmaya odaklanılması gereken bir afet idare modelini öneriyoruz” dedi.
’50 BİN CİVARINDA ÇADIR STOKUMUZ VAR’
Bir öbür yaklaşım modelinin toplum temelli afet idaresi olduğuna dikkat çeken Kınık, bu çerçevede topluma ve bireye sorumluluk yükleyen faaliyetlerin yürütülmesi gerektiğini söyledi. Kızılay’ın bu kapsamda 2030’a kadar devam edecek 10 yıllık Kızılay Stratejik Planı içinde olduğunu belirten Kınık, barınma konusundan aslen AFAD’ın sorumlu olduğunu lakin Kızılay’ın farklı noktalarda 50 bin civarında çadır stoku bulundurduklarını söz etti. Kerem Kınık, ocak ayında Malatya’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle faaliyete geçirecekleri afet barınma sistemleri fabrikasında lojistiği optimize edilmiş ve süratli kurulabilen hayat üniteleri ve donatılar üretebileceklerini söz etti.
‘KİM İSTER TABUTUNA PARA VERİP ALMAYI?’
İnsanların yer etüdü açısından zelzeleye güçlü olmayan, makûs binalarda oturmasının cazip halden çıkarılması gerektiğini işaret eden Kınık, “Birdenbire kamunun tüm finansmanı yüklenerek bu riskleri tıpkı anda düzeltmesini beklemek de gerçekçi değil. Vatandaşın bu türlü binalarda oturmasıyla alakalı ek maliyetler konulabilirse yani burada oturmayı cazip hâlden çıkarmak, maliyetli hâle getirmekle mümkün. Mesela, “DASK sigorta primleri ödenmeksizin bu binada oturamazsınız, kiraya veremezsiniz”, “Eğer burada belediyelerden hizmet alıyorsanız bu hizmetlerle ilgili bu binalardaki şeyler pahalıdır”, “Siz kendiniz ferdi hayat sigortası yaptırıyorsanız bu binalarda oturduğunuz için bu sigorta da pahalıdır” gibi… Daha sert bildiriler verilebilir ki örneklerinin İzmir’de ben tartışıldığını biliyorum. Yani binayı işaretlemek üzere. “Bu bina tehlikeli bir binadır. Bu binaya girmeyiniz.” üzere. Kim ister tabutuna para verip almayı? Kartal’daki beşerler bilseydi o binanın kendi başına çökeceğini o binayı alırlar mıydı? Ömür uzunluğu çadırda yaşamak isterlerdi” tabirlerine yer verdi.
‘DEĞERLİ BAĞIŞÇIMIZDI, KÜSTÜ BİRAZ LAKİN…’
UYGUN Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar, Kızılay üzerinden öbür vakıflara aktarılan koşullu bağışların kamuoyu önünde kurumun güvenilirliğini sarstığını tabir ederek, Kızılay’ın bu türlü bir durumun içine girmemesi gerektiğini söyledi. Kınık, kamuoyunun da gündemine gelen Başkentgaz şirketinin büyük kısmını Ensar Vakfı’na bağışlaması kaidesiyle Kızılay’a yaptığı 8 milyon dolarlık bağışa ait, “Kızılay’a bağış yapan o şirket, Kızılay’a bağış yaptığı yıl gayrimenkul yatırım ortaklığıydı ve vergiden muaftı yani devlete vergi vermeyecekti. O bağışçı on yıldır, daima bütün yardımlarını, bağışlarını Kızılay üzerinden yapan bedelli bağışçımızdı, küstü biraz ama… Sonuçta bugün, koşullu bağış olarak Kızılay’a gelen ölçü çok düşüktür” dedi.
‘AFET TURİZMİ ÖNLENMELİ, ÜZERİNE HER KIRMIZI GİYEN ALANA GİRECEĞİNİ DÜŞÜNMEMELİ’
Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Seminer Ünitesi Sorumlusu Murat Harun Öngören ise, afet sonrası sıcak çalışmaların yapıldığı alanda “afet turizminin” önlenmesi gerektiğine dikkat çekerek şöyle konuştu:
“Sahaya çok fazla sayıda grup iniyor. Artık, AFAD, bu hususta son derece organize fakat saha deneyimlerimiz bize gösterdi ki rastgele bir halde akreditasyondan geçmemiş, arama kurtarmayla ilgili alanda çalışabilecek yapılar da alana geliyor ve bu, afet turizmini oluşturuyor. İzmir ölçeğinde çok önemli bir sayı verilmişti, 7 bin arama kurtarma çalışanının alanda çalıştığına dair. Hasebiyle bu ulusal kapasitenin yönetilmesi açısından çok kıymetli. Herkes yardım etme isteğiyle alanla geldiği vakit, bilhassa pandemi sürecinde öbür riskler doğmaya başlıyor. Münasebetiyle, “dezenformasyon” dediğimiz başlıkta tam burada devreye giriyor. Zira yetkinliği olmayan arkadaşlar alandan bilgi vermeye başlıyorlar. Kamera her kırmızı gördüğüne mikrofonu uzattığı anda ıstırap başlıyor. Üzerinize her kırmızıyı giydiğinizde o alana gidebileceğinizi düşünmemelisiniz. AFAD’ın işini zorlaştırıyorsunuz. Yeterli bir akreditasyon uygulanabilirse alana gelecek grupların kapasiteleri ölçülür, kıymetlendirilir. Bunun için STK’lardan, üniversitelerden, AFAD bünyesindeki eğitmenlerden bir heyet kurularak bu akreditasyonlar gerçekleştirilir. Böylece alana giriş çıkış daha denetimli hale getirilebilir.”
‘DEPREM ANINDA HİÇBİR SATHIN İÇİNE, ALTINA GİRİLMESİNİ ÖNERMİYORUZ’
Kurul Lideri Uncuoğlu, sarsıntı sırasında “masanın altına girin” üzere sözler ile zelzele sandığı, sarsıntı yatağı, zelzele masası üzere piyasada satılan eserlere ait AKUT takımının değerlendirmesini sordu.
Murat Harun Öngören, “Deprem sırasında binanın her bölgesinde sarsıntı yaşanır. Bir şeyin altına gireyim, içine gireyim, yanında olayım üzere bir talihiniz yok. Her binanın çöküş modeli farklı. Binanız yapı yönetmeliklerine uygun yapılmışsa, eşyalarınız sabitlenmişse, taban etüdünü biliyorsanız, bu alanla ilgili her donanımınız tamamsa o vakit yapacağınız şey yük merkezi yere yakın cisimlerin önünde ya da yanında ‘yat korun tutun’ yahut ‘çök kapan tutun’ uygulaması yapmak. Kıymetli olan amacı küçültmek. Eşyalarınızı sabitlerseniz ömür boşluklarının oluşma ihtimalini arttırıyorsunuz. Biz rastgele bir halde hiçbir sathın içine, altına girilmesini önermiyoruz” tabirlerine yer verdi.
‘İSTANBUL SARSINTISI YARIN OLACAK ÜZERE HAZIRLANIYORUZ’
Sıhhat Bakanlığı Acil Sıhhat Hizmetleri Genel Müdürü Semih Korkut, muhtemel bir İstanbul zelzelesi için hazırlıklarını sürdürdüklerini söz ederek, şunları söyledi:
“İstanbul sarsıntısıyla ilgili çalışıyoruz. İstanbul sarsıntısının geneline bakarsanız 15 milyonluk bir kente UMKE takımlarını toplayıp gitmek çok gerçek olmayabilir. Biz İstanbul’da vilayet il alanlarımızı böldük. İzmir ilinin İstanbul’da afet olduğunda nereye gideceği, İzmit ilinin şayet kendi sorunu yoksa -ki İzmit’ten çok bir şey beklemiyoruz- İstanbul’un neresine yardım edeceğini belirledik. Bunun dışında hangi havalimanlarını kullanacağımızı, hangi deniz limanlarını kullanacağımızı, tsunamiyi düşünerek silahlı kuvvetlerin dayanağıyla biz burada hangi limandan transfer yapacağımızı belirledik. Nerdeyse her hafta sonu cumartesi günleri AFAD’ın başkanlığında İstanbul’da bu mevzuyla ilgili çalışmalarımız devam ediyor. İstanbul zelzelesi yarın olacak üzere hazırlanıyoruz. İstanbul depremindeki yaralıların yüzde 40’ının birinci 24 saatte hastaneye geleceğini, geri kalan kısmının, genel durumu daha iyi olanın üç gün içerisinde, yetmiş iki saat içerisinde hastaneye geleceğini iddia ediyoruz.”
SARSINTI SIRASINDA İKİ SORUN: ULAŞIM VE GÜVENLİK
Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Erhan Gülveren, Ankara ve İstanbul’daki Destek Hazır Kuvvet müdürlükleri bünyesinde ve Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, İstanbul, İzmir, Van vilayet emniyet müdürlüklerine bağlı Çevik Kuvvet Şube müdürlüklerinde Polis Arama Kurtarma birlik amirliklerinin kurulduğunu tabir etti. Zelzele sırasında en kıymetli sorunun ulaşım ve hırsızlık olduğu söz edilen kurul toplantısında Gülveren, ulaşımın rahatlaması açısından trafiği planladıklarını kaydetti. Jandarma Genel Komutanlığı Lojistik Lideri Tuğgeneral Ersel Özer ise, “Yani siz hazır olursanız panik olmadan işler yürüyor. Birinci örnek verdiğimde de panik olan insanları da biz yanlışsız yönlendirirsek, hakikat kararlar almak hiçte güç değil” dedi.
Gazete Duvar
