Yanis Varoufakis
Olağanlaşma ve Beyaz Saray’a bir ölçü nezaketin geri kazandırılması: Bu, birçok seçkin destekçisinin, Joe Biden’ın seçimleri kazanmasıyla olmasını umduğu şey. Ancak bu yavan hırs nedeniyle kimilerimizin hevesi kaçtı. Trump’tan nefret eden seçmenler kaybedişini kutluyorlar lakin çoğunluk, geçmişte ‘normal’ ya da ‘etik’ diye kabul gören şeylere geri dönüldüğünü söylüyor.
Trump Covid-19 yüzünden sıkışıp kaldığında, muhalifleri onun sempati oylarını toplayarak bu durumdan faydalanabileceğinden korktular. Ne var ki Trump, seçmenlerin sempatisini kazanmak isteyen olağan bir lider değil. Kendisi hiçbir şeye sempati duymuyor. Buna ne gereksinim duyuyor, ne de buna bel bağlıyor. Trump öfke tellallığı yapıyor, nefreti silahlandırıyor ve 2008’de ekonomik balonun patlamasının akabinde birçok Amerikalının yaşadığı endişeyi büyük bir itinayla besliyor. Küfürler ve adab-ı muaşeret kurallarına saygısızlık, onun Amerikan toplumunun büyük bir kısmıyla temas kurma aracıydı.
TOPLUMSAL PROBLEMLER HÜKÜMETLER ELİYLE BÜYÜDÜ
2008’in çok değerli bir yıl olmasının sebebi sadece krizin büyüklüğü değil, olağanlığın birinci ve son kere paramparça olduğu bir yıl olmasıydı. Savaş sonrasının yepyeni toplumsal kontratı 1970’lerin başında bozuldu ve sabit ortalama hane gelirinde bir sakinliğe neden oldu. Buna karşılık, Amerikan personel sınıfına refaha giden diğer bir yol vaat edildi: Artan mesken fiyatları ve finansallaştırılmış emeklilik planları. 2008’de Wall Street’in kağıttan sarayı çöktüğünde, Amerikan personel sınıfı ile yöneticiler ortasındaki savaş sonrası toplumsal mukavele de çökmüş oldu.
2008’deki çöküşten sonra, büyük iş dünyası, Wall Street’in kendi paylarını geri alması için yine yönlendirilen merkez bankası parasını dağıtıp pay senedi fiyatlarını (ve doğal olarak yöneticilerinin çıkarlarını) stratosferin ötesine taşırken, ana caddeyi (toplumun büyük kısmını/ç.n.) yüksek kalitedeki işler için yapılan önemli yatırımlardan yoksun bıraktı. Bundan ötürü, Amerikalıların büyük kısmı hızlı bir halde eşitliğin bozulmasıyla, meskenlerine el konulmasıyla, çökmekte olan emeklilik fonlarıyla ve kısa periyodik süreksiz işlerle yüz yüze kaldı; tüm bu beşerler, servetin ve gücün bu kadar az kişinin elinde toplandığı bu gösteriyi izlemeyi reddediyor.
2016 yılına gelindiğinde, Amerikalıların büyük kısmı gerçek bir hayal kırıklığı yaşadı. Bir yandan, 2008’den beridir topluluklar, içine gömüldükleri daimi tasarruf önlemlerinin neden olduğu öznel acılarla birlikte yaşadılar; öbür yandansa, karşılarında kayıpları hükümet eliyle toplumsallaştıran ve çöküşe verilen tepkiyi belirleyen bir yönetici sınıf görüyorlardı.
TRUMP ÜMİTSİZLİK VE ENDİŞEDEN BESLENDİ
Donald Trump bu hayal kırıklığından faydalandı. Ve bunu, bugüne dek liberal rakiplerini bir kaos içinde tutan taktiklerle gerçekleştirdi. Demokratlar, Trump’ın bir hiç olduğunu ve bu nedenle lider olmaya uygun olmadığını öne sürdüler. Bu hal, yıllardan beridir hiçbir değer arz etmeyen ‘şöhretleri’ yücelten bir medyanın şekillendirdiği Amerikan toplumunda işe yaramadı.
Trump zıtları açısından daha da makûs olan şey, onu ‘yetersiz’ diye nitelendirmelerinin, aslında kendi kalelerine attıkları bir gol olmasıydı: Donald J. Trump sadece yetersiz değil. George W. Bush yetersizdi. Ne var ki, Trump bundan çok daha berbatı. Trump, devasa boyuttaki yetersizliği az görülen bir marifetle bir ortaya getiriyor.
Bir yandan, bir noktaya değinmek maksadıyla iki düzgün cümleyi bir ortaya getiremiyor ve milyonlarca Amerikalıyı Covid-19’dan korumakta harika bir biçimde başarısızlığa uğradı. Bunun yanı sıra, bir ortaya getirilmesi onlarca yıl alan Nafta’yı (Kuzey Atlantik Özgür Ticaret Anlaşması’nı) yerle bir etti. Dikkat alımlı bir biçimde, en azından Amerikalı mavi yakalı çalışanların ve hatta şu anki saatlik fiyattan çok daha fazla faydalanan Meksikalı fabrika çalışanlarının bakış açısından, onu hızla ve hiçbir açıdan daha makus olmayan bir mutabakatla değiştirdi.
Bunun ötesinde, saldırgan haline rağmen, Trump sırf yeni savaşlar başlatmama kelamını tutmakla kalmadı, tıpkı vakitte Amerikan askerlerini, barış için hiçbir somut yarar sağlamadığı, tersine büyük bir sefalete yol açtığı çeşitli alanlardan geri çekti.
Trump aksileri sık sık onun yalancı olduğunu söylüyorlar. Aslında Trump yalancılıkta yalnız değil. Bill Clinton da palavra söyledi. Tekrar de Trump çok daha makus. En inanılmaz palavraları adeta kusma yeteneğine sahipken tıpkı vakitte hiçbir liderin itiraf edemeyeceği değerli gerçekleri de söylüyor. Mesela, seçimi kazanmak emeliyle posta yönetiminin finansmanını kesmekle suçlandığında, Demokratların oy kullanmasını zorlaştırmak için USPS’ye (Amerikan Posta İdaresi/ç.n.) ayrılan kaynakları kıstığını kabul ederek kendisini suçlayanları boşa çıkardı.
NOBRAN DOĞRULAR MI, KİBAR PALAVRALAR MI?
Trump’ın muhaliflerine karşı gösterdiği nobranlık ne kadar nahoş olsa da, Biden’ın nezaketini, eski lider yardımcısının Wall Street için ayırdığı niyetli lütuflarla ve kampanyasını finanse eden muhteşem zenginlerle ilişkilendiren unutulmuş Amerikalılara bir ölçü rahatlama getirmiş bile olabilir. Hiç de mantıksız olmayan bir formda, bu beşerler Biden’ı meskenlerine el koyan bankacıların kibar bir elçisi ve birebir vakitte bu bankacıları kamu kaynaklarını kullanarak kurtaran bir hükümetin üyesi olarak görüyorlar.
Biden’ın birlik, hürmet, müsamaha ve vatandaşları bir ortaya getirme konusundaki şık ve terbiyeli konuşmalarını işitiyorlar ve “Hayır, teşekkürler, beni bir çukura iterek güçlü olanlarla birleşmek ya da onlara karşı hoşgörülü olmak istemiyorum” diye düşünüyorlar. Her ne kadar bu beşerler derinlerde bir yerde Amerika ‘yeniden harika’ olduğunda umutlarının büyük oranda artmasını beklemeseler bile, onlara nazaran Trump’ın hali, liderin kabalığı ve Amerika’nın engellenemez büyüklüğünü çağrıştırması nedeniyle kendilerini güçlü hisseden sıradan beşerlerle dayanışmanın berbat fakat beğenilen karşılanan bir göstergesidir.
İlericilerin trajedisi, Trump destekçilerinin baştan sona yanılgılı olmamasıdır. Demokrat Parti, Trump’ı Beyaz Saray’a taşıyan acı, öfke ve aşağılanmadan sorumlu olan güç sahiplerine karşı rastgele bir karşı çıkışı önlemedeki kararlılığını birçok defa gösterdi. Demokratlar, ‘inekler konuta dönene kadar’ ırksal adalet, yönetici durumlarda daha fazla bayana duyulan gereksinim, LGBT topluluğunun hakları ve bunun üzere hususlar hakkında konuşabilirler. Ne var ki, Bernie Sanders üzere siyasetçiler Siyah Amerikalıları, bayanları, azınlıkları ve fakirleri toplumun hudutlarına iten güç oluşumlarına meydan okumaya cüret ettikleri anda, onları durdurmak için her şeyi yaparlar.
BIDEN KAZANDI ANCAK NE DEĞİŞECEK?
Trump destekçilerinin bunu bu kadar çok sözle ifade etmesi pek mümkün değil. Lakin onların liberal tertibe karşı hissettikleri küçümseme, Biden-Harris muvaffakiyetinin ardındaki güçlü Demokratların, fakirlerin içinde bulunduğu şartları asla sahiden değiştirmeyeceklerinin farkına varmalarından kaynaklanıyor. Çocukları için yaptıkları birikimi tehdit edecek biçimde rastgele bir yine servet ve güç dağıtımı ya da Wall Street’te yükselen mülk fiyatları onların kırmızı çizgisi ve seçmenler bunun farkındalar.
Bu art planın tersine, her ne kadar Biden kısmen Yeni Yeşil Anlaşma’nın karmaşık lisanını kullanmaya çalışsa da, hiç kimse onu, geçmişte Franklin Roosevelt’in bankacılara atıfta bulunarak lisana getirdiği cinsten bir söz kullanırken hayal edemez: “Onlar, bana duydukları nefrette hemfikirler ve onların nefretini memnuniyetle karşılıyorum.” Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en büyük kurumsal güç yoğunluğuyla yüzleşmek için bir hazırlık yapmadan, en sıcakkanlı liderlerin bile toplumsal adalet yahut şiddetli iklim değişikliğini hafifletme konusunda başarılı olması mümkün değil. Trum taraftarları ise en azından onun ikiyüzlü olmadığını söyleyebilirler.
Yani, evet, Joe Biden kazandı. Bunun için şükrediyoruz. Tekrar de şunu anlayalım ki, bunu toplumsal nezaketine ya da Beyaz Saray’a olağanlığı geri getireceğine dair verdiği kelamı sayesinde yapmadı. Trump’ı 2016 yılında iktidara taşıyan hoşnutsuzluğun birleşimi şimdi ortadan kalkmadı. Öyleymiş üzere davranmak, Amerika ve dünyanın geri kalanı için sadece gelecekteki felaketlere davetiye çıkarmak olacaktır.
Yazının orjinali The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
