ABD’de Demokrat aday Joe Biden’ın lider seçilmek için 270 delegeyi garantilemesine karşın Lider Donald Trump’ın seçim sonuçlarını mahkemeye götürme kararı belirsizlik yarattı. Pekala, Amerikan anayasasına nazaran liderin misyon müddetinin dolacağı ve yeni liderin Beyaz Saray’a geleceği 20 Ocak gününe kadar neler bekleniyor? Trump’ın ‘Biden’ı lider ilan eden’ medyaya öfkesinin temelinde ne yatıyor? Ve Trump seçimleri mahkemede kazanabilir mi?
SEÇİMLER BİTTİ Mİ?
Birtakım eyaletlerde oy sayımının sürmesine karşın ABD medyası, sayılan ve sayılmayan oyları tahlil ederek Biden’ı lider ilan etti. Bu kıymetlendirme, Biden’ın lider seçilmek için gereksinim duyduğu 270 delegeyi almak açısından eyaletlerdeki farkı yeteri kadar açmış olmasına dayanıyor. Tahlillerin temelinde, Trump’ın şimdi sayılmayan oyların yüzde 100’ünü alsa bile Biden’ı geçemeyeceği bilgisi yatıyor.
Gazete Duvar’ın da seçim sürecinde bilgilerini kullandığı Associated Press (AP) üzere haber kuruluşları, eyaletlerde kimin kazandığına dair projeksyonlarını uzmanlara aracılığıyla yapıyor. Adaylardan birinin medyada bu yolla seçilmiş lider ilan edilmesi sonrasında sayısal olarak sonucun değişmesi ABD’de görülmüş bir durum değil.
Bununla birlikte, yasal olarak, eyalet sonuçları onay sürecinden geçmeden resmileşmiş satılmıyor. Eyaletlerin her birinin bu açıdan kendi süreçleri ve son tarihleri var. 14 Aralık günündeyse, Seçiciler Şurası, yani partilerin seçtiği delegeler (toplamda 538 delege bulunuyor) biraraya gelecek ve oylarını kullanacak.
TRUMP SONUÇLARI BİLAKİS ÇEVİREBİLİR Mİ?
Donald Trump’ın kampanya takımı, birçok eyaletin farklı noktalarında farklı münasebetlerle şimdiden kimi davalar açtı. Hafta başından itibaren yeni davalar da bekleniyor.
Fakat ABD Lideri’nin bu yolla seçim sonuçlarını tasdiklenmesinden ve Seçici Kurul’un toplanmasından evvel değiştirmesi son derece düşük bir ihtimal olarak görülüyor. Çünkü Joe Biden’ın, 270 delegeye ulaşarak resmen lider seçilebilmek için gereksinim duyduğu eyaletlerde sahip olduğu fark çok düşük değil. Trump cephesinin bu farkı kapatıp öne geçmesi için yargıçları, kelam konusu binlerce oyun yasadışı biçimde kullanıldığı argümanına ikna etmesi gerekiyor.
Birçok eyalette Cumhuriyetçi yetkililerin de dahil olduğu seçim vazifelileri, posta oylarında ve sayım sürecinde sorun yaşanmadığını vurguluyor. ABD’de seçim usülsüzlüğü nadiren görülürken, Trump’ın bu argümanına yargıçları ikna edecek somut delil üretmesinin güç olduğu belirtiliyor.
The Guardian gazetesine konuşan uzmanlar, Trump’ın bugüne dek açtığı davalarda ortaya atılan savların ‘zeminsiz’ olduğunu, haklı bulunan noktalar olsa bile sonuçlarda istikrarları Trump’ın lehine değiştirecek kadar büyük bir tesir yaratmayacağını söylüyor. Açılan davalardan ikisi şimdiden düşmüş durumda.
TEKRAR SAYIM SONUCU DEĞİŞTİRİR Mİ?
Posta oylarında hile yapıldığını öne süren Trump, kimi seçim merkezlerinde tekrar sayım isteyeceğini de açıkladı. Fakat ABD’deki eyaletlerin birçoğunda, yakın sonuçlar elde edildiğinde yine sayım esasen sıklıkla görülen, olağan bir durum.
O denli ki, kimi eyaletlerin yasalarında hangi şartlarda yine sayım yapılacağının kuralları esasen mevcut. Sözgelimi, Wisconsin’de şayet fark yüzde 1’in altında çıkarsa adaylardan biri yine sayım talep edebiliyor. (bu eyalette Biden 0.7 puan ile önde). Gerogia eyaletinde, fark yüzde 0.5’in altında olduğunda tekrar sayım talebi kabul görüyor (Biden burada 0.2 puanla önde). Pennsylvania eyaletinde ise fark yüzde 0.5’in altında çıktığında oylar otomatikman yine sayılıyor.
Hasılı ABD’de oyların yine sayılması illa ki bir yanılgı yapıldığı değil, yalnızca sonuçların sağlamasının yapılması manasına geliyor. Ülkede yine sayımın sonucu değiştirmesi de çok ender görülen bir durum. FairVote isimli kuruluşun tahliline nazaran, 2000-2019 yılları ortasında ABD’de eyaletlerde 5 bin 778 seçim yapıldı, bunların 31’inde de yine sayım gerçekleştirildi. Bu tekrar sayımların üçünde sonuç değişti. Fakat kullanılan oy sayıları çoğaldıkça, tekrar sayımda oran değişimi azaldı. Yani başkanlık seçimi çapındaki bir oylamada tekrar sayımın sonuçlara tesir edecek bir yanılgıyı ortaya çıkarma ihtimali az.
Wisconsin’in eski Cumhuriyetçi Valisi Scott Walker da, eyaletteki mümkün tekrar sayımda Trump’ın 20 binlik farkı kapatmasının pek mümkün olmadığını söyledi.
SONUÇ YÜKSEK MAHKEME’DE DEĞİŞEBİLİR Mİ?
Trump’ın seçimlerde çabucak evvel bir atama daha yaptığı ABD Yüksek Mahkemesi’nde muhafazakârlar 6’ya 3 çoğunluk sahibi. Lakin uzmanlar, yargıçların seçimin sonucunu belirlemekten kaçınacağı görüşünde.
Trump’ın seçim sonuçlarına itirazının büyük kısmı, ‘seçim yetkililerinin posta oylarını seçim gününden sonra hâlâ sayıyor olmasına’ dayanıyor. Lakin bu oylar seçim gününden sonra gelmiş ya da sayılmış bile olsa, seçim gününde yahut öncesinde kullanılıp posta damgası almış oylar. Trump’ın, bu oyların yasadışı biçimde kullanıldığı tezine bir delili yok.
ABD Yüksek Mahkemesi’nde de bu hususta şu an yalnızca bir dava var. Bu dava, Pennsylvania’da seçim günü ve öncesinde posta damgası almış fakat seçim gününden sonra gelen oyların sayılıp sayılmaması hakkında. Mahkemedeki üç yargıç bu oyların sayılmaması istikametinde kanaat belirtmiş olsa da, eyalet yetkililerinin seçimden evvel bu oyların sayılacağına dair açıklama yapmış olduğuna dikat çekiliyor. Yüksek Mahkeme’nin, bu açıklama nedeniyle geç gelen oyları reddetmeyeceği beklentisi hâkim. Uzmanlar, Yüksek Mahkeme’nin geç gelen oyların sayılmamasına hükmetmesi halinde bile, Biden’ın zaferini değiştirecek bir matematiksel fark olmayacağını belirtiyor.
ABD Yüksek Mahkemesi’nin, 2000 yılındaki Florida kararının akabinde seçim sonuçlarını belirleyecek bir pozisyona düşmek istemeyeceği de belirtiliyor. Uzmanlar bu nedenle, Trump ve avukatlarının, Biden’ı 270 delegenin altına düşürüp lideri bu sayıya ulaştıracak bir sonuç elde etmek için açılan davalarda hile argümanlarına dair çok sayıda somut delil sunması gerekeceğini belirtiyor. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
