ABD’de Lider Donald Trump’ın hezimete uğraması ve Demokrat aday Joe Biden’ın lider seçilmesi Ortadoğu başşehirlerinde de yakından izleniyor. Bu ülkelerden ikisi, Trump idaresinin sırdaşı biçimde iyi bağlar kurduğu Suudi Arabistan ve İsrail.
Trump’ın Cemal Kaşıkçı cinayetinden sonra bile Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile sürdürdüğü şahsi yakınlık ABD’de Demokratların reaksiyonunu çekmişken, Joe Biden idaresinde Washington-Riyad alakalarının nasıl bir denkleme oturacağı merak konusu.
REUTERS: PRENS TANZANYA DEVLET LİDERİ’Nİ KUTLADI
“Suudi Arabistan’ın öteki Arap devletlerine kıyasla Joe Biden’ın seçim zaferinden kaybedecek daha fazla şeyi var” yorumunu yapan Reuters ajansı, veliaht prensin Tanzanya devlet liderini yine seçilmesi nedeniyle kutlarken Biden hakkında saatlerce açıklama yapmadığına dikkat çekti.
HANGİ BAHİSLERDE KRİZ BEKLENİYOR?
Suudi Arabistan ile ABD ortasındaki İran tersliğine dayalı ittifakın kökleri derin olsa da, Biden’ın başkanlığında ilişkilerde belli alanlarda pürüzler bekleniyor. Cemal Kaşıkçı cinayeti, Biden’ın kendisinin lider yardımcısı olduğu devirde İran’la yapılan nükleer mutabakata geri dönmek istemesi, Riyad’ın Yemen’deki savaşta oynadığı rol ve bayan hakları savunucularının tutuklanması üzere bahisler, tansiyon noktaları olarak sıralanıyor.
Uzmanlar, Suudi Arabistan’ın Amerikan silahlarının değerli bir alıcısı ve petrol tedarikçisi olmasına karşın, Biden’ın kampanya sürecinde ‘Riyad’la bağları gözden geçireceğini’ söylemiş olmasına dikkat çekiyor. Biden’ın Kaşıkçı cinayetinde daha fazla şeffaflık talep edebileceği ve Yemen’deki savaşa Amerikan takviyesini sonlandırabileceği belirtiliyor.
‘BIDEN-20 COVID-19’DAN BETER’
Reuters ajansı Suudi toplumsal medyasında “Covid-19’dan daha makûs olabilecek tek şey, Biden-20” üzere yorumlar yapıldığına dikkat çekerken, Suudi gazetesi Okaz da birinci sayfasından yayımladığı makalede “Bölge Biden’ın zaferinin akabinde ne yaşanacağını bekliyor ve buna hazırlanıyor” tabirlerini kullandı.
‘İLİŞKİLER GÖZDEN GEÇİRİLEBİLİR’
İngiliz niyet kuruluşu Chatham House’un uzmanlarından Neil Quilliam ise Biden idaresinin, Suudi Arabistan’ın iç ve dış siyasetleri konusunda erkenden memnuniyetsizlik göstereceği yorumu yaptı. Quilliam, “Suudi liderliği, Biden idaresinin ve kendisine düşmanca yaklaşan Kongre’nin, münasebetleri baştan aşağı gözden geçirmesinden, buna savunma bağlantılarının tekrar değerlendirilmesinin de dahil edilmesinden kaygılı. Münasebetiyle Yemen’deki ihtilafa son verme istikametinde adımlar atacaklardır” dedi.
Suudi idaresinden bir kaynak ise ikili alakaların ‘derin, sürdürülebilir ve stratejik’ olduğunu, lider değişiminden etkilenmeyeceğini söyledi. Bu kaynak, ABD’nin bir kurumlar ülkesi olduğunu belirtti.
İSRAİL NE BEKLİYOR?
Biden’ın başkanlığının yakından takip edildiği bir öteki Ortadoğu ülkesi ise İsrail. Donald Trump’ın işgal altındaki Filistin toprağı Doğu Kudüs’ü de dahil edecek halde ‘birleşik Kudüs’ü İsrail’in başkenti’ olarak tanımasının ve Suriye toprağı Golan Zirveleri’nin ilhakına yeşiil ışık yakmasının akabinde, Netanyahu’nun Biden’la daha aralı bir alakasının olması bekleniyor.
Bununla birlikte, kendisini bir ‘Siyonist’ olarak niteleyen ve dokuz İsrail başbakanı ile dost olan Biden’ın İsrail’le önemli bir sürtüşme yaşaması beklenmiyor. Biden kampanya sürecinde Kudüs kararından geri adım atmayacağını açıklamıştı.
Lakin Biden’ın İran’la nükleer muahedeye geri dönmek istemesi ve İsrail’in yasadışı yerleşimlerine muhtemelen karşı çıkacak olması iki ülke ortasında tansiyona yol açabilir. Biden 2010 yılında lider yardımcısı olduğu devirde, İsrail’in işgal altındaki Doğu Kudüs’teki Ramat Şlomo yerleşimine 1600 yeni mesken inşa etme planını kınamıştı. Bugünse Ramat Şlomo’da 16 bin kişi yaşıyor ve bölge artık kendi otobanına sahip… (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
