ANKARA – AK Parti’nin salgın sürecinde artan işsizlikle gayret için istihdam artışı ve kamu alacaklarının yine yapılandırılması maksadıyla sunduğu kanun teklifi Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan AK Parti ve MHP oylarıyla geçti. 19 kanunda değişiklik içeren 51 unsurluk torba kanun teklifine CHP, HDP ve GÜZEL Parti muhalefet şerhi verdi.
CHP şerhinde pandemi ile ilgili ekonomik ve mali açıdan verilen çabada bütçeden yapılan takviyelerin yetersizliği eleştirildi, nakit ödemelerin büyük kısmının İşsizlik Fonu’ndan karşılanmasına reaksiyon gösterildi. CHP şerhinde istihdamın artırılması ismine yapılan çeşitli düzenlemeler de pandeminin fırsat olarak görülüp “işçilerin haklarında geri adımlar” olarak yorumlandı. Şerhte, “Covid-19 pandemisi ve istihdamı artırma mazeretiyle toplumsal hukuk devleti unsurlarına ters olarak, iş barışını bozan, iş garantilerini ortadan kaldıran kıdem tazminatı hakkını zedeleyen, sigortalılığı bölen, kısmi çalışma tertibini özendiren düzenlemeler yapılmaktadır” denildi.
Teklife nazaran iş mukavelesi 1 Ocak 2019 ile 17 Nisan 2020 devrinde sona erenler ve kayıt dışı çalıştırılanlar en son çalıştıkları işyerlerine alındıklarında patronlara İşsizlik Sigortası Fonu’ndan fesih yasağının son bulacağı Haziran 2021’e kadar her ay 44.15 TL prim dayanağı verilecek. Müracaatta bulunanlardan işe alınanlar fiyatsız müsaadeye ayrılabilecek. Bu durumda da pandemi devrinde uygulanmaya başlanan nakdi fiyat dayanağı verilecek. Kayıt dışı çalışanlar kayıt altına alındığından bu emekçilerin kayıt dışı çalışmadan ötürü geçmişe dönük fiyat dışı hakları ve patrona verilen cezalar da ortadan kalkacak.
İŞSİZLİK BİLGİLERİNE HASTA OLAY AYRIMI
CHP şerhinde bu düzenleme 3 istikametten sıkıntılı bulundu. Birinci olarak işsizlikle gayret ve kayıt dışı çalışmayı azaltmayı hedefleyen bu türlü bir siyasetin finansman kaynağı olarak İşsizlik Sigortası Fonu’nun kullanılması eleştirildi, ikinci sorunun da işsizlikle ve kayıt dışılıkla çaba maksadıyla hazırlanan bu dayanak sisteminin yeni bir işsiz ordusu yaratacağı tabir edildi. İşe alınıp fiyatsız müsaade süreci işletilebilecek çalışanlarla ilgili ortaya çıkacak durum şerhte şöyle tabir edildi:
“İşverenlere adeta “işe alın fiyatsız müsaadeye çıkarın” denmektedir. Nakdi fiyat dayanağı olarak belirlenen günlük 39 TL çalışanlar açısından açlığa mahkum edilme manasına geleceği üzere formel bir iş bulma süreçlerini sekteye uğratarak yeni bir toplumsal sorun haline gelecektir. Kağıt üzerinde işsiz sayısı azalmış olacak lakin gerçekte çok daha büyük bir kitle işsiz olarak değerlendirilmeyecek lakin işsiz kalacaktır. Siyasi iktidar adeta Sıhhat Bakanlığı usulünde hasta ve hadise ayrımı üzere yeni bir ayrım yaratarak işsizlik datalarını düşürmeyi, lakin gerçek işsizliği azaltmamayı hedefleyen bir düzenleme yapmaktadır.”
Düzenlemedeki bir başka sorun ise “anayasaya karşıt olarak kayıt dışı çalıştırılmış olanların yasal olarak tanınmış haklarını ortadan kaldırılması olarak tespit edildi. Patronların kayıt dışı çalışma devrine ait sigorta primi gecikme cezası, idari para cezası üzere yükümlülüklerinin ortadan kaldırılmasının Anayasa’ya karşıt olduğuna dikkat çekildi.
YETERLİ PARTİ: KAYGIMIZ O Kİ EYT SONRASI EPT PROBLEMİYLE KARŞILAŞACAĞIZ
Teklifin en tartışmalı düzenlemelerinden biri 25 yaş altı ve 50 yaş üstü şahıslar için muhakkak iş kontratı ile çalışma. GÜZEL Parti şerhinde bu şahısların kıdem ve ihbar tazminatı üzere haklardan yararlanamamalarının büyük mağduriyetlere yol açacağına dikkat çekildi, “Bir gencin 17-18 yaşlarında çalışmaya başladığını var saydığımızda 25 yaşına gelene kadar 2 yılda bir iş değiştirerek yıllarca çalışmışsa dahi kıdem ve ihbar tazminatı üzere hiçbir haktan yararlanamayacağı bir durum mevcuttur” denildi.
Teklifteki bir öbür hususa nazaran 25 yaşın altındaki genç personellerin bir ay içerisinde on günden az çalışmaları durumunda bu çalışanlar ismine malullük, yaşlılık ve vefat sigortaları primi kesilmeyecek. GÜZEL Parti şerhinde belli iş mukavelesi ve bu düzenleme birlikte değerlendirildi, kıdem ve ihbar tazminatı üzere hakları elinden alınan 25 yaş altı gençlere bu unsurla de son darbenin vurulmak istendiği belirtilerek, “Korkumuz o ki; emeklilikte yaşa takılanlardan (EYT) sonra emeklilikte prime takılanlar (EPT) sıkıntısıyla da karşılaşacağız” denildi.
HDP: İŞSİZLİK FONU, ‘İŞÇİDEN ALIP İŞVERENE VERME’ FONU OLDU
HDP şerhinde de İşsizlik Fonu’nun patrona teşvik için kullanılması eleştirildi, “İşsizlik Sigortası Fonu “İşçiden Alıp İşverene Verme Fonu” haline getirildi” denildi. Teklifle getirilen esnek çalışma modelinin de eleştirildiği şerhte “İşgücü piyasaları “yedek personel ordusu” sopası gösterilerek esnek çalışmaya nazaran düzenlenmek istenmektedir. Emeğiyle geçinen fakir kitleler, işsizler kervanına katılma tehdidiyle garantisiz, kısmi müddetli, kıdem tazminatından mahrum bir biçimde çalışmaya zorlanmaktadır” denildi.
Gazete Duvar
