Demokrat Parti’nin lider yardımcısı adayı Kaliforniya Senatörü Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Lider Yardımcısı Mike Pence, Utah eyaletinin Salt Lake City kentinde karşı karşıya geldi. USA Today’in Washington Ofis Şefi Susan Page iki lider yardımcısı adayı ortasındaki tartışmayı yönetti.
‘MEDENİ’ BİR TARTIŞMA İÇİN BAŞTAN UYARILDILAR
Geçtiğimiz hafta iki lider adayı Donald Trump ve Joe Biden ortasında sert geçen ve kaotik olarak nitelenen tartışmanın akabinde, lider yardımcısı adaylarının tartışmasını yöneten Susan Page, her iki adayı tartışma kurallarını sıkı bir biçimde uygulayacağı konusunda uyardı, “Canlı bir tartışma istiyoruz. Lakin Amerikalılar da uygar bir tartışmayı hak ediyor” dedi.
Tartışmanın başında her iki aday da mühletlerine ve moderatörün ikazlarına uydu. Tartışmanın ilerleyen dakikalarında Harris üç sefer kelamını kesen Pence’i “Ben konuşuyorum” diyerek uyardı. Pence de bir defa rakibini “Bitirmeme müsaade verin” diyerek uyardı.
İki lider yardımcısı adayının tartışmasına büyük ölçüde korona salgını, adayların sıhhat durumu, Çin ve ABD ilgileri üzerinden birtakım dış siyaset başlıkları damga vurdu.
Tartışmada öne çıkan bahis başlıkları ve lider yardımcısı adaylarının verdikleri karşılıklar şöyle oldu:
HARRIS: VİRÜSÜN HAVADAN BULAŞTIĞINI BİLİYORLARDI
Cumhuriyetçi rakibi Mike Pence’i Trump idaresinin 210 binden fazla Amerikalı’nın hayatını kaybettiği salgınla çabada adım atmakta geç kaldığı tenkitleri üzerinden maksat alan Kamala Harris, “28 Ocak’ta lider ve lider yardımcısı pandeminin boyutu konusunda bilgiye sahipti. Öldürücü olduğunu biliyorlardı. Havadan bulaştığını ve gençleri etkileyeceğini biliyorlardı. Neler olduğunu biliyorlardı fakat size (Amerikan halkına) söylemediler” dedi.
Mike Pence ise “Başkan Trump birinci günden itibaren hiçbir liderin yapmadığını yaparak Çin’den ABD’ye seyahati durdurdu. Bu adım bize çok vakit kazandırdı. Yüzbinlerce hayat kurtardı. Amerikan halkının birinci günden itibaren Amerika’nın sıhhatine öncelik verdiğini bilmesini isterim” diye cevap verdi.
Kamala Harris, “Amerikan halkı bu idarenin beceriksizliği yüzünden çok fedakarlık yapmak zorunda kaldı” derken, Mike Pence Joe Biden’ın salgın planınının Trump idaresinin uyguladığı plana çok benzediğini savundu.
MODERATÖRDEN PENCE’E: SİZ KURALLARA UYMUYORSUNUZ
Moderatör Susan Page, 26 Eylül cumartesi günü Lider Trump’ın Anayasa Mahkemesi üyesi adayını açıkladığı toplantıyı gündeme getirdi. Kelam konusu toplantıda maske takılmadığını ve toplumsal aralık kurallarına uyulmadığını hatırlatan Susan Page, Lider Yardımcısı Mike Pence’e, “Kurallara siz uymuyorken Amerikan halkının nasıl uymasını bekliyorsunuz?” sorusunu yöneltti. Mike Pence soruya “Toplantıya katılanlara test yapılmıştı. Açık havada yapılan bir etkinlikti” cevabını verdi.
LIDER ADAYLARININ SIHHAT DURUMU VE ŞEFFAFLIK TARTIŞMASI
Her iki adaya, lider adaylarının sıhhat durumu konusunda seçmenin detaylı bilgiye sahip olma hakkı olup olmadığı sorusu yöneltildi. Moderatör, koronaya yakalanan Trump’ın tabiplerinin liderin durumuyla ilgili şeffaf olmadıklarına ve kamuoyunu yanlış yönlendirdiklerine ait tenkitleri gündeme getirdi.
Lider Yardımcısı Mike Pence, “Başkan’a verilen dayanak iletileri ve onun için edilen dualardan çok etkilendik. Başkan’ın tabiplerinin uyguladığı şeffaflık devam edecek. Amerikan halkı bunu bilmeyi hak ediyor” diye karşılık verdi.
HARRIS: TRUMP HER ŞEYİ SAKLIYOR
Kamala Harris de birebir soruya, “Biden sadece sıhhat değil vergi konusunda da şeffaf oldu” diyerek, Lider Trump’ın New York Times’ın haberine nazaran 2016 ve 2017 yılında 750 dolar vergi ödediği haberini ve Joe Biden’ın da 2019 yılında 300 bin dolar federal vergi ödediğini gündeme getirdi.
Harris, “Belgelere nazaran Lider Trump borç içinde. Amerikan halkı Başkan’ın kime borcu olduğunu bilme hakkına sahip. Biden her şeyi açıkça söylüyor, Trump ise her şeyi saklıyor” halinde konuştu. Mike Pence ise Lider Donald Trump’ın milyonlarca dolar vergi ödediğini savundu.
HARRIS: TRUMP’IN AŞISINI KULLANMAM
Harris, “Kamu sıhhati uzmanları, Dr. Fauci ve tabipler yaptırmamız gerektiğini söylerse, aşı yaptırmak için sıraya giren birinci ben olurum. Lakin şayet aşı yaptırmamız gerektiğini Donald Trump söylerse, yaptırmam” dedi.
Pence, Trump idaresinin Işık Suratı Ötesi Operasyon ismi verilen aşı geliştirme çalışmaları sayesinde rekor vakitte aşı geliştirileceğini ve yıl sonunda çok sayıda dozun hazır olacağını söylerken, Kamala Harris’i aşı konusunda güvensizlik aşılamakla suçladı. “Trump idaresi iktidardayken aşı bulunursa, kamuoyunun aşıya inancına ziyan vermeye devam etmeniz vicdana ters. İnsanların hayatıyla oyun oynamayı bırakın” tabirlerini kullandı.
BIDEN VERGİLERİ Mİ ARTIRACAK?
Mike Pence, “Joe Biden birinci günden vergileri arttıracak” derken, bunun gerçek olmadığını söyleyen Kamala Harris ise “Joe Biden bunu çok net biçimde söyledi. Yılda 400 bin dolardan daha az kazananların vergilerini arttırmayacak” cevabını verdi.
‘TRUMP DİKTATÖRLERİ KUCAKLADI, DOSTLARIMIZA İHANET ETTİ’
Lider yardımcısı adaylarına tartışmada “Çin ABD’nin rakibi mi düşmanı mı?” sorusu yöneltildi. Her iki aday da soruya verdikleri yanıtta Çin konusunda net bir söz kullanmaktan kaçındı. Kamala Harris, “Dostlarınıza sadık olmalı, düşmanlarınızın da kim olduğunu bilmeli ve onları denetim altında tutmalısınız. Fakat Donald Trump dostlarımıza ihanet etti, diktatörleri kucakladı” diyerek Rusya’yı örnek verdi.
Rusya’nın Afganistan’da Taliban’a Amerikan askerlerinin gaye alınması için para mükafatı verdiği tezlerini gündeme getiren Harris, “Başkan Trump Putin’le altı sefer görüştü lakin bir defa bile bu mevzuyu gündeme getirmedi. Biden asla bu türlü bir şey yapmazdı” dedi. Kamala Harris, “Bu durum Lider Donald Trump’ın ordumuzda vazife yapan askerlerimiz için ‘kaybedenler’ dediği davranışın bir modülü. Arlington Mezarlığı’na giden Donald Trump hayatını kaybeden kahramanlarımızın mezarlarının üzerinde durarak ‘Ne çıkarları vardı ki?’ diye sordu” dedi.
Kamala Harris, “Amerikan istihbarat topluluğu Rusya’nın seçimlere müdahale ettiğini söylüyor. FBI Lideri da bunu söylüyor fakat Trump istihbaratın değil Putin’in kelamına inanıyor” tabirlerini kullandı. Kamala Harris’in bu kelamlarına cevap vermek isteyen Mike Pence, “Başkan Trump silahlı kuvvetlerimizde hizmet eden askerlerimize hürmet duymakta ve önlerinde hürmetle eğilmektedir. Bunun aksini argüman etmek gülünç” dedi.
PENCE: VİRÜSÜN SORUMLUSU ÇİN
Pence moderatörün Çin sorusuna cevabında, “Virüsün sorumlusu Çin. Lider Trump bundan mutlu değil. Çin ve Dünya Sıhhat Örgütü Şubat ayında çalışanımızın Çin’e girmesine müsaade vermedi. Çin ile münasebetlerimizin iyileşmesini istiyoruz lakin Çin’in hesap vermesini de istiyoruz” sözlerini kullandı.
Harris, Trump idaresinin yaklaşımının can, iş ve prestij kaybına yol açtığını, ABD’nin liderlik gösteremediğini savundu. Pence ise Lider Trump sayesinde NATO üyelerinin kolektif savunmaya saha fazla katkı yaptıklarını belirtti. Trump idaresinin IŞİD’i mağlubiyete uğrattığını, ABD’nin tek bir kayıp vermeden IŞİD önderi El Bağdadi’yi öldürdüğünü söyledi.
İKTİDARIN BARIŞÇI HALDE DÖNEMI
Seçim sonrası iktidarın barışçı evresi konusu lider adaylarının tartışmasında olduğu üzere lider yardımcısı adaylarının tartışmasında da gündeme geldi. Lider Trump hakkındaki azil soruşturması sürecine atıfta bulunan Lider Yardımcısı Mike Pence, “Öncelikle seçimi kazanacağımızı düşünüyorum. Seçim sonucunun kabul edilmesi konusuna gelince. Sizin partiniz son üç buçuk yılı son seçimin sonuçlarını bilakis çevirmek için uğraştı. İnanılmaz.” dedi.
Pence, “Özgür ve adil bir seçim olursa, bu seçime güveneceğimizi biliyoruz. Lider Trump’ın dört yıllığına daha seçileceğine gönülden inanıyorum” tabirlerini kullandı. Kamala Harris Lider Trump’ın çekilmeyi reddetmesi halinde ne yapacaklarına ait soruya, verdiği yanıtında detaya girmedi lakin seçmenlere bir an evvel oy kullanmaları davetinde bulundu.
Harris, “Amerikan halkına güveniyoruz. Demokrasimize inanıyoruz. Oy verin. Erken oy kullanın. Önümüzdeki 27 gün içinde ülkemizin önümüzdeki dört yılda ülkemizin tarafını belirleyecek kararı alma gücüne sahibiz. Oyumuzu kullanır sesimizi duyurursak kazanacağız.” cevabını verdi.
ANAYASA MAHKEMESİ TARTIŞMASI
Tartışmada Trump’ın Anayasa Mahkemesi’ne yargıç ataması da gündeme geldi. Harris, Trump’ın ve Senato’daki Cumhuriyetçilerin, seçimlere az bir müddet kalmasına karşın, Anayasa Mahkemesi yargıcı Ruth Bader Ginbsurg’den boşalan koltuğu doldurmak için harekete geçmesine Demokratların tenkitlerini yineledi ve eski Lider Abraham Lincoln periyodundan bir örnek verdi.
Pence de, Trump’ın mahkemeye aday gösterdiği muhafazakar yargıç Amy Coney Barrett’ın Senato’dan onay alması halinde, Demokratlar’ın şayet Biden seçimleri kazanırsa mahkemenin üye sayısını arttıracakları tarafındaki savlar üzerinden Harris’e yüklendi. “Eğer istediğiniz olmazsa kuralları mı değiştireceksiniz? Yargıç Amy Coney Barrett onaylanırsa siz ve Biden mahkemeyi dolduracak mısınız? Amerikan halkı bu sorunun cevabını öğrenmeyi hak ediyor” diye soran Pence’e Harris, direkt bir karşılık vermedi lakin tarihten bir örnek lisana getirdi.
HARRIS’TEN HUKUK KONUSUNDA LINCILN ÖRNEĞİ
1864 yılında eski ABD Lideri Abraham Lincoln’un yine seçilmek için yarıştığı seçimlere 27 gün kala Anayasa Mahkemesi’nde tekrar bir koltuğun boşaldığını ve o vakit Lincoln’ın partisinin Senato’da çoğunluğa sahip olduğunu belirten Harris, “Ama dürüst Abe bunun gerçek bir adım olmayacağını söyledi” dedi.
Harris, Pence’in sorusunda ısrar etmesi üzerine, kendisinin Senato Adalet Kurulu üyesi olarak yargıç atamalarıyla ilgilendiğini söyledi ve “Trump’ın Temyiz Mahkemelerine aday gösterdiği 50 bireyden tek biri bile siyah değil. Mahkemeyi doldurmaktan mı konuşmak istiyorsunuz? Bunu tartışalım” sözünü kullandı. Pence ise “Size şunu söylemeliyim, şayet Anayasa Mahkemesi’ne paha veriyorsanız, güçler ayrılığına bedel veriyorsanız, Biden-Harris’i 3 Kasım’da reddetmeli ve Lider Donald Trump’ı yine seçmelisiniz. Biz güçler ayrılığından ve dokuz üyeli Anayasa Mahkemesi’nden yana olacağız” diye konuştu.
Harris ayrıyeten, Trump’ın aday gösterdiği yargıcın Senato’dan onay alması halinde, Amerikan halkının eski Lider Barack Obama’nın getirdiği sıhhat sisteminin avantajlarını kaybedeceğini savundu. Ülkede 7 milyonun üzerinde korona olayının olduğuna, 210 bin civarında kişinin hayatını kaybettiğine işaret eden Harris, “Virüse maruz kalmak, geçmişten kaynaklı sıhhat sıkıntıları kapsamına girecek. Yani bu kapsama alınanlar sahip oldukları müdafaaları artık kaybedecek. 20 milyon kişi sıhhat sigortalarını yitirecek” dedi.
POLİS ŞİDDETİ VE IRKÇILIK TARTIŞMASI
Tartışmada gündeme gelen bir öteki husus da polis şiddeti ve ırkçılık tartışmaları oldu. Sıhhat çalışanı siyah Amerikalı Breonna Taylor’ın meskenine yapılan baskında hayatını kaybetmesine neden olan polis memurlarına cinayet suçlamaması yapılmaması reaksiyon çekmişti ve moderatör adaylara “Adalet yerini buldu mu?” diye sordu.
Adaletin yerini bulduğunu düşünmediğini belirten Harris, “haksız ve trajik halde hayatının elinden alındığını” belirttiği Breonna Taylor’ın yanı sıra öteki bir siyah George Floyd’un yaklaşık dokuz dakika polis tarafından boğazına bastırılması sırasında hayatını kaybetmesini hatırlattı, “Her ırktan, her yaştan, her cinsiyetten, birbirlerine büsbütün yabancı herkes omuz omuza, kol kola yürüdü, yasalar altında eşit adalet mefkuresini nihayet başarmak için uğraş gösterdi. Ben de bu barışçı şovların bir parçasıydım. Öncelikle asla şiddete göz yummayacağız lakin ideallerimizi başarmak ve en kıymet verdiğimiz kıymetler için her vakit çaba etmeyi sürdürmeliyiz” diye konuştu.
Polis ve ceza yargısı sisteminde ıslahata muhtaçlık olduğunu vurgulayan Harris, seçimleri kazanmaları halinde polisin şüphelilerin boğazına bastırmasını yasaklama üzere önlemleri derhal yürürlüğe koyacaklarını kaydetti. “Bunları yapsaydık George Floyd bugün hayatta olurdu” diyen Harris, “Eski bir savcıyım. Neden bahsettiğimi biliyorum. Makus polisler iyi polisler için kötü” tabirini kullandı.
Pence de, Breonna Taylor ve hayatını kaybeden her Amerikalı için hüzün duyduklarını söz ederek, bunun yanında Amerikan yargı sistemine de güvendiğini belirtti. Harris’in Breonna Taylor’ın davasında büyük heyetin kararını sorgulamasını “hayret verici” olarak niteleyen Pence, güvenlik daireleri yetkililerinin azınlıklara karşı ayrımcılık yaptığı görüşlerini reddetti. “Herkesin şunu bilmesini isterim, kimler her gün güvenlik çalışanı üniforması giyenler, Lider Trump ve ben sizin yanınızdayız. Güvenlik ünitelerini desteklemek, kamu güvenliğini sağlamak ve Afrikalı Amerikalı komşularımızı desteklemek ortasında bir seçim yapmak zorunda değiliz” diye konuştu.
Pence, Floyd’un başına gelenlerin de hiçbir münasebetinin olamayacağını vurguladı fakat birebir halde sonrasında yaşanan yağmalamalar ve şiddet hadiselerinin da hiçbir münasebeti olmadığını belirtti. Mike Pence, “Joe Biden ve Kamala Harris’ten daima olarak duyduğunuz, Amerika’nın sistematik olarak ırkçı olduğu, Joe Biden’ın güvenlik yetkililerinin azınlıklara karşı tam bir ayrımcılık içinde olduğunu düşündüğünü söylemesi, güvenlik ünitelerinde çalışan erkek ve bayanlara büyük bir hakaret” tabirini kullandı.
‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDE BİLİME İNANMIYORLAR’
İklim değişikliği konusunda Kamala Harris, Trump idaresini bilime inanmamakla suçladı. Lider Yardımcısı Mike Pence, “İklim değişiyor. Asıl soru bunun neden olduğu ve bu mevzuda bizim ne yapacağımız. Lider Trump bilime kulak vermeye devam edeceğimizi net bir halde belirtti” dedi.
SALONDA KORONA TEDBIRLERI
Korona önlemleri kapsamında tartışmanın yapıldığı salonda iki aday ortasında şeffaf plastik bir bariyer yerleştirildi. Pence ve Harris, daha evvel kararlaştırılanın bilakis birbirlerine 2 metre yerine yaklaşık 4 metre uzaklıkta oturarak soruları cevapladı.
İki aday ve gazeteciler dahil tartışmayı salonda izleyecek herkesin Corona testi yaptırması mecburiydi. Tartışmayı izlemek üzere salonda bulunacak olanlardan da maske takmaları istendi, maske takmayanların salondan çıkarılacağı belirtildi.
Cumhuriyetçi Lider Trump ve Demokrat Partili rakibi Joe Biden ortasında geçen hafta Ohio eyaletinin Cleveland kentinde yapılan canlı tartışma sırasında Trump’ın ailesi ve takımı maske takmayı reddetmiş, tartışmadan iki gün sonra Lider Trump ve First Lady Melania Trump’ın korona testlerinin müspet çıktığı açıklanmıştı. (Amerika’nın Sesi)
Gazete Duvar
