Alper Budka [email protected]
1960’larda Anadolu’da futbolu geliştirmek hedefiyle mahalli kulüpler birleşmeye zorlanmıştı. Devrin Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Lideri Orhan Erdem Apak’ın projesine nazaran, yeni bir lig oluşturulacak (2. Lig) ve birleşerek kentin ismini alacak olan kulüpler de bu ligde yarışacaktı. Bu süreçte birçok semt kulübü kapanırken ortalarındaki uzun yıllara dayanan rekabet de tarihe karıştı. İşte bunun bir örneği de Bolu’da yaşandı lakin bugüne kadar pek bilinmeyen bir farkla…
Bolu’daki birinci spor kulübü “Yeşil Abant” ismiyle kurulmuştu. Ne vakit kurulduğu hatırlanmayan bu kulüp, 1940’ta çıkarılan Vücut Terbiyesi Kanunu mucibince kapatıldı. Çünkü kanun, köyler de dahil her idari idare bölgesinde, fabrikalarda, bankalarda ve 550’den fazla çalışan istihdam eden ticari işletmelerde “gençlik kulüpleri” kurmayı, mevcut kulüplerin de mevzuata nazaran revize edilmesini gerektiriyordu. Böylelikle Yeşil Abant, “Bolu Gençlik Kulübü” ismini aldı. Bu suretle devlet yardımlarından da faydalandı…
Boluspor’un kurucularından Ayhan Sabit Tüzün (90), Saip Garipoğlu (83) ve Yener Bandakçıoğlu (81) Bolu kent merkezinde bir parkta… Tüzün burası boş bir arsa iken gerideki ağacı elleriyle dikmiş, kulüp de ağaç da hala ayakta…
BİR LASTİK TOP PATLADI VE ABANTSPOR KURULDU
50’li yıllarda Bolu’nun nüfusu yaklaşık 30 bindi. Türkiye çok partili siyasi periyoda girmişti, Bolu kent merkezindekiler genelde Cumhuriyet Halk Partisi’ne, köylerdekiler ise Demokrat Parti’ye (DP) oy veriyorlardı. Bolugençlik kulübüne de CHP’liler hakimdi. Lakin 1954’te bir “tesadüf eseri” Demokratların da bir kulübü oldu…
“Bir gün topumuz patladı. Çarşıda bir dükkana girdik. Sahibini tanımıyoruz. Adam topumuzu tamir ederken bizimle sohbet ediyordu. Yamadı, şişirdi, parasını istemedi. Sonra ‘madem sizin bu türlü bir grubunuz var, bir kulüp kuralım ya’ dedi. Pekala bu nasıl olacak, dedik. Ben hallederim dedi. O kişi Şerefettin Mızrak’tı. Ayakkabıcıydı. Rekor Kundura’nın sahibiydi. Halbuki o tarihte Demokrat Parti’nin ileri gelenlerinden biriymiş. Onlar, Mızrak’ın etrafı ve arkadaşları kulübümüzü kurdular. Biz hiçbirini tanımıyorduk.”
POLİS SAHAYI BASTI, CHP’LİLER HÜKMEN MAĞLUP OLDU
Abantspor’un kuruluşunu bu türlü anlatıyor Saip Garipoğlu… Bu bir tesadüf müydü, yoksa DP’lilerin de bir kulüp kurma fikri var mıydı, o aşikâr değil. Fakat bu tarihten itibaren, 1965’te Boluspor’un kuruluşuna kadar, 11 yıl süren kıran kırana bir rekabet başladı. Kentin yarısı Bolugençlik’i, yarısı da Abantspor’u tutuyordu. Esnaflar dükkânların camlarına iki kulüpten birinin bayrağını asmaya başlamıştı. Boluspor’un kurucularından Ayhan Sabit Tüzün’e nazaran o devir “Bolu’da iki dost kulüp değil, iki düşman kuvvet vardı.” Hatta Bolu Gündem gazetesinin tezine nazaran, DP’nin otoriterleştiği yıllarda bir maçı polis basmıştı. O maçta hengame çıkmış ve CHP’li Bolugençlik hükmen mağlup duyuru edilmişti*.
Bundan sonrasını Abantspor’da ve Boluspor’da oynamış yahut başkanlık yapmış üç büyük isim Ayhan Sabit Tüzün (90), Saip Garipoğlu (83) ve Yener Bandakçıoğlu (81) anlatıyor.
‘DÜZCELİLER BİZİ DÖVERLERDİ, YENERLERDİ, GİDERLERDİ’
Saip Garipoğlu: “O vakitler Bolu’nun 7 mahallesi vardı. Akpınar Mahallesi’ndeki gençlerle bir futbol kadrosu kurduk. Ismini Pınarspor koyacaktık. Ancak tıpkı isimli öteki bir kulübün varlığı nedeniyle yapamadık. Renklerimiz yeşil beyazdı. Beyaz yarım kollu fanila, yeşil şort; herkes şortunu meskeninde boyayıp hazırladı. Kadro kaptanları bendim. Kentte futbolla ilgilenenlerin birçok CHP’liydi. Bizim ekip ise biraz karışıktı. Ortamızdan kimileri partilerin isimlerini dahi bilmezdi. Böylelikle Demokrat Parti’nin ve Cumhuriyet Halk Partisi’nin birer kadrosu oldu. Bunlar güçlendikçe karşılaşmalar sertleşti. Futbolcular ve seyirciler ortasında hadiseler oldu. Fakat her iki ekip da en büyük düşünceyi Düzcelilerle yaptıkları karşılaşmalarda çekerdi. Adamlar Bolu’ya gelirdi, söverlerdi, döverlerdi, yenerlerdi ve masraflardı (gülüyor).”
Lakin gitgide güçlenen DP’nin Abantspor’u kentin öbür kulüpleriyle birleşerek CHP’nin Bolugençlik’i ile ortasındaki farkı süratle kapattı. Bu birleşmelerde Abantspor’u fiilen yöneten ve aslında banka memurluğu yapan Ayhan Sabit Tüzün anahtar rol oynadı. Günün sonunda Abantspor Gençlikspor’u tabiri caizse yutmuştu…
1950’lerle birinci maçların oynandığı alanlardan biri.. 1958’de dış duvarları ve tel örgüleri yapıldı. 1960’ta 250 kişilik küçük bir tribün eklendi. 65’te kapasitesi 1000 bireye çıktı ve kapalı tribün getirildi. O tarihten beridir “Atatürk Stadyumu” ismiyle Boluspor’a hizmet veriyor. Çimleri Bolu Dağı’ndan getirilmiş.
‘BANA LİMONATA ISMARLADILAR, KULÜPLERİ BİRLEŞTİRDİK
Ayhan Tüzün: “Biz doğma büyüme CHP’liyiz. Abantspor’un Demokratların grubu olduğu söylenir lakin beş kıymetli yöneticisinden üçü CHP’liydi. Ki bunlardan biri de bendim. Biz particilik yapmadık, işimize baktık. Bankadan kazandığım paranın hepsini kulüptekilere dağıtırdım. Bolu’da ormancıların ’17 Temmuz’ isminde bir kulübü vardı. Ismini Atatürk’ün Bolu’yu ziyaretinden almıştı. Aslında ismi vardı, kendisi yoktu. Liderleri Adnan Beyefendi bıkmıştı artık. Bir gün bana kulüpleri birleştirelim dedi. Bir de limonata ısmarladı. Olur dedim.
Karayolları, Nafia (Bayındırlık) ve Su İşleri’nin ortaklaşa kurduğu Kanasuspor vardı. Liderleri Yılmaz da arkadaşımdı. O da bıkmıştı. Pancar müdürü onlar için 60 bin lira** para toplamış. Yılmaz o parayı bana getirdi. ‘Ayhancığım kulüpleri birleştirelim’ dedi. Ona da olur dedim. Ve 60 bin liranın hatırına kulübümüzün ismini Abant Kanasuspor olarak değiştirdim.
Lakin artık ben de bıkmıştım. O sırada Orhan Erdem Apak bütün Türkiye’ye talimat dağıttı. Mahalli kulüpler birleşsin, kentin ismini alsın, onları 2. Lig’e alacağım dedi. Ben 63’te Abantspor tüzüğüne profesyonel futbol kulübü olduğu formunda bir husus ek ettim. Halbuki bunun federasyonda tescil edilmesi lazımdı. Akabinde Bolugençlik kulübüne birleşme teklifi ettiğimde, onlardan biri, Cahit Sinan ayağa kalkıp şunları söyledi: ‘Ayhan Tüzün 17 Temmuz’u, Kanasuspor’u kapattı, Abantspor’a bağladı. Artık de Gençlikspor’u kapatıp kendisine bağlayacak. Yok istemeyiz’. Ben de ona ‘Biz profesyoneliz, istersem en kral beş futbolcunuzu alırım’ dedim. O vakitler federasyon bir kural çıkarmıştı, tıpkı seviyedeki kulüpler ortasında transfer yapılamıyordu. Lakin biz profesyonel olunca amatör olan Bolugençlik’ten futbolcu alabiliyorduk. Düşündüler, Ayhan haklı dediler (gülüşmeler). Onları biraz korkuttum, böylelikle benim kurduğum Kardeşler Lokantası’nın altındaki Abantspor lokalinde birleştik.”
Boluspor kırmızısını Bolugençlik’ten, beyazını Abantspor’dan alıyor. Ambleme bir de çam ağacı, münasebetiyle Abantspor’un yeşili eklenince kriz çıkmış. Sorunu çözmek için çerçeveye bir de sarı şerit eklenmiş lakin uzun vakittir kullanılmıyor. Boluspor’un amblemi çizilirken Bremarhaven 93 kulübünden esinlenilmiş. Bremerhaven, Bremen’in yaklaşık 30 km. kuzeyinde yer alıyor. Bolu’yla hiçbir alakası yok, Türkiye’deki kardeş kenti Adana… Bolu ise Almanya’nın batısındaki Neuss kentiyle kardeş olmuş.
‘SAKARYASPOR BİZİM ABİMİZDİR’
Ayhan Tüzün, Boluspor’un birinci başkanlığını da bir jest yaparak periyodun CHP’li Bolu Belediye Lideri İsmail Özer’e, ikinci başkanlığı ise Bolugençlik’ten avukat Doğan İleri’ye bıraktığını anlatıyor. Yeni kulübün tüzüğü ise Sakaryaspor’dan kopyalanmış. Bu yüzden Tüzün, “Sakaryaspor bizim abimizdir” diyor.
Abantspor’un kazandığı tek kupa ise Karagücü’ne karşı… “Tugay Kupası” ismiyle verilen kupayı Bolu’nun en güçlü kulübünün elinden alırken “komutanın elleri titriyordu” diyor Tüzün… Askerlerin tertiplediği turnuvada siviller şampiyon olunca tertibin devamı gelmemiş. Zati Karagücü de kısa mühlet sonra lağvedilmiş.
Pekala bugün Bolugençlik – Abantspor derbisini kim hatırlıyor? Boluspor’un birinci liderlerinden, o periyot tıpkı vakitte Abant gazetesinde başyazarlık da yapan avukat Yener Bandakçıoğlu’nun buna karşılığı şöyle: “O yaş kümesi hatırlıyor. Gençler bilmiyor. Biz bile yıllardır konuşmuyorduk. Doğrusu uzun vakittir Bolu medyası bile bizimle bunları konuşmamıştı”.
BOLUSPOR NEDEN DÜZELMEDİ?
Röportajı tamamlarken Saip Garipoğlu, “şimdi o heyecanı duyamıyorum” diyor ve kendi tabiriyle “üzücü bir hadise”den de bahsetmek istiyor: “Boluspor’un Karaçayır’da bir tesisi vardı. Atletlerimiz orada kalıyordu, 20 sene önce. O binanın altında geniş bir alan, içinde de bir lokal vardı. Kulüp yöneticiliği yapmış şahıslar, vali, belediye lideri, garnizon kumandanı, savcı, şunlar bunlar, yani Bolu’nun ekabirleri her akşam oraya gelirdi. Atletlerle temasları yoktu. Idaredeki zevatla en küçük bir münasebetleri yoktu. Yemeklerini yer çıkarlardı. Oyun oynar, alkol alırlardı. Bu ortam çok samimi bir havada senelerce devam etti. Ne zamanki bir idare geldi, o zamanki belediye lideri Yüksel Ceylan, kapıya bir yazı yapıştırdı, ‘burası meyhane ve kumarhane olmaktan kurtarılacaktır’. Sonra bir Bolu gazetesine de duyuru verdi. Yani oraya gelenlere ‘artık gelmeyeceksiniz’ dendi.”
Yener Bandakçıoğlu burada noktayı koyuyor: “O günden bu yana Boluspor adam olmadı.”
.
*Ayhan Tüzün, arbede nedeniyle tamamlanamayan hadiseli maçtan yıllar sonra hakemin Bolugençlik’ten 80 lira para aldığını itiraf ettiğini söylüyor.
**Miktarın büyüklüğünü açıklamak için not… Lefter Küçükandonyadis, 1958’de Fenerbahçe’de kalmak için 50 bin lira istemişti. Ondan yıllar sonra Boluspor’da da oynadı.
Not: Yardımları için Serdar Yalçın’a teşekkürler.
Gazete Duvar
