Oruç Reis araştırma gemisinin Doğu Akdeniz’deki çalışmalarına süreksiz olarak orta verdiği saatlerde, Türk-Yunan bağlantılarında ağır bir diplomasi hareketliliği göze çarpmaktaydı. Atina ve Ankara yeni haftaya diplomasi arenasındaki ağır temaslarla başladı. Atina’da başbakan ve dışişleri bakanı Avrupalı ve Mısırlı yetkililerle Doğu Akdeniz’deki sıkıntıları masaya yatırdı;, Ankara ve Lefkoşa’daysa dışişleri ve savunma bakanları ABD’yle kıymetli temaslar gerçekleştirdi ve Yunanistan ile Kıbrıs Rum tarafına kıymetli iletiler gönderdi.
Diplomatik hareketliliğin doruğa tırmandığı esnada, Yunanistan ve Türkiye medyasında kıymetli bilgiler yankı bulmaya da devam etti. Evvelki haftalarda Almanya’nın yol göstericiliğinde Ankara-Atina çizgisinde yapılan ve Türk tarafınca kamuoyuyla paylaşılan saklı görüşmelerde gündeme gelen unsurlar, Duvar’ın da evvelki gün aktardığı formuyla Yunanistan medyasında da yer buldu.
Atina ve Ankara tarafından resmi olarak yalanlanmayan bu ön muahede taslak metninde, hayata geçirildiği takdirde gerek Türk-Yunan ilgilerinde gerekse Türkiye’nin Batı’yla ilgilerinde atmosferi olumlu halde etkileme kapasitesine sahip unsurlar göze çarpıyor. Türkiye-AB sınırındaki vize serbestisi, Ege ve Akdeniz’de gerginliğin çift taraflı olarak denetim altına alınması ve Kıbrıs’ta yeni bir sürecin başlatılması üzere unsurlar, 2020’nin son aylarına girilirken Atina ve Ankara’da diyalog yanlısı kesitlerin umudunu yeşertiyor.
AVUSTURYA DA ‘YAPTIRIM CEPHESİ’NE KATILABİLİR
Atina ve Ankara’nın yanı sıra Batı başşehirlerinde de yaşanan diplomatik hareketlilik ile basına yansıyan sızıntılar, önümüzdeki günlerde Avrupa Birliği’nin gerçekleştireceği ve Türkiye’yle bağların ve meselelerin masaya yatırılacağı kritik tepe öncesinde yaşanıyor. Ankara’daki son bilgiler, bu toplantıda, Fransa-Yunanistan-Kıbrıs üçlüsünün Avusturya üzere Türkiye’yle münasebetlerinde kasvetler yaşayan üyelerin takviyesini alarak yaptırım kartını gündeme getirebileceği tarafında. Yunanistan ile Kıbrıs Rum liderliği de geçtiğimiz süreçte, Doğu Akdeniz’deki gelişmelerin seyrine nazaran yaptırım seçeneğinin gündeme gelebileceği iletisini paylaşmıştı.
NEDEN ARTIK?
Tüm bu bilgiler, dikkatleri kıymetli bir soruya yöneltilyor: Türk-Yunan alakaları bugün neden bıçak sırtında? İki komşu, korona pandemisinin ortasında ve ekonomik çalkantı periyodunda, hangi nedenden ötürü askeri ve diplomatik restleşmelerle diyalog arayışları ortasında gelgitler yaşıyor?
Duvar’ın gerek Türkiye’de gerekse Yunanistan’da bu soruları yönelttiği kaynaklar, derin bir inanç buhranına işaret ediyor. Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri yakından takip eden Türkiyeli kaynaklar, Yunanistan’ın son yıllarda Türkiye karşısında sert tavır içerisine girdiği görüşümü dillendiriyor. Bu görüşe nazaran, Yunanistan’a sığınan darbeci askerler ve öteki zahmetli mevzularda Ankara’nın hassasiyetlerini anlamayan ya da idrak etmek istemeyen Atina, son süreçte Türkiye’yle ile Doğu Akdeniz’deki türlü cephelerde restleşmeler içerisinde olan Fransa’nın yönlendirmesiyle katı tavrından taviz vermiyor. Dahası, Kıbrıs Rum liderliğiyle eşgüdüm içerisinde, Türkiye’yi güç denklemi dışında bırakmak için elinden geleni yapıyor.
Atina’daki kaynaklarsa bu görüşlerin aksisini söz ediyor. Yunanistan’da geçtiğimiz yıl kurulan muhafazakâr hükümete yakın olan bu kaynaklar, Türkiye’nin son periyotta darbeci askerler ve mülteciler konusunda Atina’nın sergilediği kararlılık karşısında intikam almak için hareket ettiği görüşünde ısrarcı. “Erdoğan bizden askerlerini alamadığı üzere Meriç hududu ile Ege Denizi’ne yığdığı mültecileri de Yunanistan topraklarına geçiremedi” görüşünde olan Yunanistanlı kaynaklar, ‘revizyonist hayaller peşinden koşan Ankara’daki muhafakazâr ve milliyetçi iktidar blokunun, Yunanistan’ı bölgede Türkiye’ye boyun eğmeyen tek güç olarak gördüğü’ perspektifini öne çıkarıyor.
İKİ YAKADA POPÜLİZM TESIRI
Ankara ile Atina’daki bu zıt tezler, Ege’nin iki yakasında sağlıklı irtibat kuramayan ya da kurmak istemeyen, geçmişin yanlışlarından ders çıkarmayan ve popülizm peşinden sürüklenen muhafazakâr hükümetlerin güdümündeki iki komşu ülkenin bugün sürüklendiği çıkmaza ışık tutuyor. Bu çıkmazın en büyük hisse sahipleri, Ankara’da ve Atina’da diplomasiyi ve Türk-Yunan bağlarını iç siyasetin bir nevi ‘aracı’/’oyuncağı’ pozisyonuna getiren iktidar sahipleri.
MUHALEFET VE MEDYANIN DA CÜRMÜ VAR
Fakat bugün karşı karşıya bulunulan meselede onlar kadar olmasa da, öne çıkan diğer ögeler da var. Kelam gelimi, milliyetçi iktidar odakları kadar, alternatif iktidar söylemi yaratamayan Türk ve Yunan muhalefeti de bu çıkmazın temel sorumlularından. Tıpkı halde iki ülkenin medyası, akademisi ve natürel ki sivil toplumu da Ege ve Doğu Akdeniz’de tüketilen ortak sinerjinin sorumlusu olarak karşımıza çıkmakta.
Uzun kelamın kısası: Türk-Yunan sınırında inanç buhranının pasifize edilmesi, popülist iktidarlar karşında ‘dik durup eğilmeyen’, demokratik bedellere ve diyaloğa inanan Türkiyeli ve Yunanistanlı siyasetçilerle birlikte, akademisyenlerimizin, medya işçilerimizin ve en nihayetinde tüm sivil toplumun uğraşına bağlı.
Gazete Duvar
