Türkiye’nin birçok büyük kentinde dünyaca ünlü markaların imitasyonları üretiliyor. İmitasyonu -piyasa lisanıyla söyleyecek olursak “çakması”- en çok yapılan markalar Versace, Gucci, Armani, Adidas, Nike üzere markalar.
Ünlü marka eserlerin piyasaya çıkartılmasından çok kısa bir müddet sonra taklitleri üretiliyor. Hatta bu eserler toptan ve perakende olmak üzere iç piyasaya sürülüyor. Konuştuğum bir dükkan sahibi “Bu işte de güçlü firmalar var. Adam kalkıp İtalya’ya defileye gidiyor.” diyerek anlatıyor.
Pandemi sonrası hayatımıza giren maske, siperlik üzere eserler de dünyaca ünlü markalar tarafından üretilmeye başlandı. Hatta bir hafta kadar evvel Louis Vuitton isimli dünyaca ünlü marka yakın vakitte dünya çapında satılacak olan yüz siperliğini tanıttı. Bu bilgi kısa müddette toplumsal medyada viral oldu. Nedeni ise siperliğin fiyatının 750 Pound (7. 200 TL) olması.
.
‘BİREBİR FOTOĞRAFTAN BAKARAK BIREBIRINI YAPIYORSUN’
İstanbul’da Zeytinburnu, Merter, Güngören, Kapalı Çarşı, Aksaray’da bu eserlerin satıldığı onlarca dükkan var. Bir tanıdık aracılığıyla Zeytinburnu’ndaki dükkan sahipleriyle konuşuyoruz. Bahsi geçen siperliği gösteriyorum. Dükkan sahibi “Daha da iyisi yapılır. 10 liraya…” diyor.
Konuştuğumuz kişi 20 yıldır bu işi yaptığını söylüyor. İmitasyon eser satmak Türkiye’de yasak ancak bir biçim yapılabildiğini söz ediyor:
“Bu işte çalışan çok fazla insan var. Dükkanlardan tut atölyelere, kumaşçısına, iplikçisine kadar. Dolaylı manada iktisada katkısı var. Olağanda yasak bunlar. Markanın avukatları gelirler, bütün malları alıp götürürler.”
Bir markanın ürettiği eser birkaç gün geçmeden nasıl yapılıyor? “Gayet basit” diyor konuştuğumuz kişi. “Birebir fotoğrafından bakarak birebirini yapıyorsun. Kumaşı bile bazen misal oluyor, bazen birebiri.”
‘BARKODUNA KADAR YAPIYORLAR YANİ…’
Bir öbür dükkan sahibi ise “Bu işte güçlenmiş firmalar var. Adam İtalya’ya defileye gidiyor. Birinci eser çıktığında onun özgününe önemli paralar vererek alıyor geliyor Türkiye’de bunun üretimini yapıyor. Orjinal eserin kendisini alıyorsun ondan çakmasını yapıyorsun,” diyor.
Kimler daha çok alıyor bu eserleri? “Genelde Avrupalılar. İngilizler, Almanlar, Ruslar… Türkiyeli de var lakin bir Avrupalı kadar değil” diye karşılık veriliyor.
Niye Avrupalılar? Şöyle karşılık veriliyor? “İmitasyon orada çok yapılmadığı için buradan alıp götürüyorlar. Yepyeni üzere düşünüyorlar. Bu mevzuda en iyi Türkiye. Çakma tahminen fakat barkoduna kadar yapıyorlar yani. İçindeki kare kodları yok mu? Onları okutuyorsun direk seni markanın sitesine yönlendiriyor.”
.
‘BİR BAKIMA MARKA ÖZENTİSİNİ GİDERMİŞ OLUYOR’
Bir başka dükkan sahibi ise müşterilerin daha çok Avrupalılar olmasını şöyle yanıtlıyor:
“Avrupa’da dükkanlarda satılan bütün mallar özgün. Avrupa’dan Türkiye’ye gelen beşerler güçlü değil. Orta sınıf geliyor. Zenginin bu sokakta ne işi var? (Sokağı gösteriyor) Bu orta sınıfın kendi ülkesinde rastgele marka olan dükkandan bu alışverişleri yapması çok güç ihtimal lakin geliyor Türkiye’ye çabucak hemen aynısıyla karşılaşıyor. Bir yandan da alım gücü yok, almak istiyor. Geliyor Türkiye’ye ucuzunu buluyor, alıyor. Bir bakıma marka özentisini gidermiş oluyor. Egosunu tatmin etmiş oluyor.”
‘TİMSAHIN KUYRUĞUNDA BİR MİLİM FARK VARMIŞ’
İzmir’de konuştuğum bir kişi 20 yıldır bu işi yaptığını söylüyor. “Parfüm, çanta, gözlük, kemer aklına ne gelirse yapılıyor” diyor.
“Şöyle söyleyeyim sana abicim… Özgününden daha iyisini yapıyorlar. Hatta bir rivayete nazaran markanın avukatları geliyor. Orijinalle karşılaştırıyorlar. Çıkamıyorlar işin içinden. Hangisi özgün, hangisi çakma diye. Dokumacılık mühendisleri bile çözemiyor yani. Timsahın kuyruğunda mı ne bir milim fark varmış. Oradan çakmayla imitasyonu ayırt edebiliyorlar.” (Bir markanın sembolünü kast ediyor)
“Tamam yasak ancak Türkiye için çok büyük bir girdisi var bunun. Bir sürü insan bundan ekmek yiyor. Atölyesi, kumaşçısı iplikçisi, konfeksiyonda bunu dikeni, Suriyeli… İzmir’de mesela pandemiden ötürü kıyı yok bu sene. Birçok atölye kapalı, çalışmıyor lakin bu pandemi olmasaydı millet aç kalmazdı.”
‘DİSTRİBÜTÖRLÜĞÜ DE PALAVRADAN YAPANLAR VAR’
“Polisin malları alma yetkisi yok. Markanın avukatının beyanına nazaran tespit yapılıyor. Markanın avukatı savcılıktan arama müsaadesi çıkarttığı vakit gelip alabiliyor. Ben karşılaşmadım lakin karşılaşan arkadaşlarımız var yani. ”
“Türkiye’de bir siperlik ne kadar? 10 lira. Ben onun üzerine markanın ismini yazdım mı, buradaki bir İngiliz bunu atıyorum 20 Pound- 30 Pound’a alır mı? Alır. Onun üzere düşün. Şu kadar paraya siperlik takan biriyle birebir şeyi kullanıyorum diye bir hava yaratıyor başında.”
“Belirli markanın distribütörlüğünü alan şahıslar var. Örnek… Acun almış mesela. Bunu alınca her yetki ona ilişkin oluyor. Avukat tutuyor. Diyor ki, kardeşim bu malın Türkiye’deki en büyük temsilcisi benim. Benim sattığım eserin çakmasını yapamazsın. Bu işi de palavradan yapan var. Avrupa’da duyulmamış bir marka diyelim. Ben gidiyorum, diyorum ki bunun Türkiye distribütörü benim. Buradaki beşerler bu eseri yapmaya başlıyor. Sonra ben bu insanları buluyorum. ‘Bunun cezası bu kadar. Bana şu kadar verirsen seni dava etmekten vazgeçerim’ diyorum. Bu da bir kesim olmuş artık.”
Gazete Duvar
