Arap dünyasının gündeminde bu hafta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Lübnan’a yaptığı ziyaret ön plana çıktı. Macron’un bir ay içerisinde Lübnan’ı ikinci kere ziyaret etmesi, ikinci ziyaretin Lübnan devletinin Fransız sömürgesi altında “Büyük Lübnan” ismiyle kurulmasının 100. yıl dönümüne denk getirilmesi ve bu ziyarette Fransız Cumhurbaşkanı’nın birinci durağının Arap müziğinin yaşayan efsanesi Feyruz’un konutu olması, kelam konusu ziyareti daha da dikkat alımlı kıldı.
Son bir aylık süreçte birinci ziyaretini 4 Ağustos’taki Beyrut Limanı patlamasından sonra gerçekleştiren Macron, bu ziyaretinde kimi bölümler tarafından bir kurtarıcı olarak karşılanmıştı. Fakat Fransa’nın Lübnan’a yaklaşımını “sömürgeci gücün geri dönüşü” olarak pahalandıran bölümlere nazaran bu durum, Macron’un bu ikinci ziyaretiyle iyice gün yüzüne çıktı.
‘YENİ GENERAL GURO’
Beyrut Limanı patlamasından sonra istifa eden hükümetin yerine hükümeti kurma vazifesinin Lübnan’ın Almanya’daki büyükelçisi Mustafa Edib’e verilmesi ve hükümeti kurma misyonu için (Lübnan tarihinde görülmedik biçimde) bu kadar kısa müddette bir isim üzerinde uzlaşılması ve bunun Macron’un ziyaretinden çabucak evvel gerçekleşmesi Lübnanlı yetkililerin ve siyasetçilerin medyada birçok müellif tarafından ağır biçimde eleştirilmesine neden oldu.
Arap basının en itibarlı gazetelerinden biri olan Rai Al Youm gazetesi başyazarı Abdulbari Atvan, bu durumu “bazı Lübnanlı ve Arap siyasetçinin sömürgeci güçleri ne kadar sevdiğini gösteriyor” biçiminde yorumlarken, Lübnanlı akademisyen ve müellif Muhammed Nureddin, Macron’un Lübnan’da Fransız mandası devrinin simge ismi General Henri Guro üzere davrandığını yazdı.
Lübnan’da Hizbullah’a yakın duruşuyla bilinen El Akhbar gazetesi ise Macron’un yeni hükümetin kurulması ve ıslahatların yapılması ile ilgili talimat ve tehditlerini “Macron Cumhuriyet yüksek rehberi” biçiminde eleştirdi.
FEYRUZ ZİYARETİYLE VERİLMEK İSTENEN ILETI
Bu ziyarette en çok tartışılan bir öteki bahis da, Macron’un devlet erkânından evvel Arap müziğinin duayen ismi ve Lübnan’da toplumu birleştirici ve bütünleştirici tek güç olarak nitelendirilen sanatçı Feyruz’un meskenine yaptığı ziyaret oldu.
Uzun vakittir hakkında ağır hasta olduğuyla ilgili haberler çıkan ve medyadan uzak duran Feyruz’un Macron’un ziyaretini kabul etme nedeni de farklı bir merak uyandırdı.
Macron’un Feyruz’u ziyaret ederek vermek istediği iletiyle ilgili Arap medyasında birçok farklı yorum yer aldı. Basında en çok yer alan yorumlardan biri, “Fransa’nın Lübnan’da kurucusu olduğu ve mezhepçiliğe dayanan siyasi sitemle yola devam edilemeyeceğini anladığı ve yeni bir sistem kurulmasını istediği, bunun için de Lübnanlıların üzerinde uzlaştığı en büyük bedel olan ve Feyruz üzerinden bir bildiri vermek istediği” biçimindeydi.
‘FEYRUZ: TOPRAĞIYLA VE HAYALİYLE BÜTÜN BİR ÜLKE’
“Belki de Lübnan’daki farklı kesitleri ‘Ay’ın komşusu’ Feyruz’un sesinden öbür birleştirebilecek öteki bir şey yoktur. Rahbani Kardeşler’in izlerini taşıyan müzikleri bu kesitler için bir vatan hayalidir. Onun sesi, iç savaş cehenneminde patlayan bombaların ışığında Doğu ve Batı olarak ayrılan Beyrut’ta herkes için bir irtibat köprüsü olarak kaldı.
Elysee Sarayı’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ziyareti sırasında programına Feyruz ziyaretini, önderlerle ve siyasilerle görüşmesinin önüne koyması herkes için bir şok tesiri yarattı.
Bütün görüşler Macron’un bu adımıyla propaganda gayesi taşıdığı istikametinde birleşti. Çünkü Macron, Feyruz’un toprağıyla ve düşüyle bütün bir vatan manasına geldiğini iyi biliyor. (Mısır el Ahram gazetesi)
‘FEYRUZ LÜBNAN’DAKİ BÜTÜN HOŞLUKLARI TEMSİL EDİYOR’
“Üç haftadan kısa bir müddet zarfında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Lübnan’a yaptığı ikinci ziyarette birinci durağının Feyruz’un konutu olmasını tercih etti. Macron bununla, ülkenin tekrar tesis edilmesi isteniyorsa orada farklı bir Lübnan olduğunu göstermek istedi.
Yaşı 80’i geçmiş olan sanatçı Feyruz, Lübnan’daki bütün hoşlukları temsil ediyor.
Fransa Cumhurbaşkanı’nın Lübnanlı bütün siyasetçilerden ve yetkililerden evvel görüşmek istemesiyle bir ileti vermek istediği çok açık. Bu iletide Lübnan’da hâlâ üzerinde vatan kurulabilecek bir şeylerin olduğunu göstermek istedi. (Hayrallah Hayrallah / Londra merkezli El Arab gazetesi)
MACRON’UN İKİ ZİYARETİNİN GÖSTERDİĞİ
“Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un bir ay içerisinde Lübnan’ı ziyaret etmesi, birden fazla Lübnanlı ve Arap yetkilinin yabancı sömürgecileri ne kadar sevdiğini, onların buyruklarına boyun eğmeye ve uygulamaya yatkın olduklarını ve ulusal egemenlikle ilgili hiçbir şeyi önemsemediklerini gösteriyor.
Macron bir ay içerisinde Lübnan’ı iki defa bir kefil ve patron üzere ziyaret etti. Başbakanı ve -belkide bakanların çoğunu- seçti. Ayrıyeten bütün yöneticilere, siyasi kümelere, dini kümelere hükümetin iki hafta içinde kurulmaması halinde ülkesinin bunu engelleyenler hakkında yaptırım uygulayacağı vaadinde bulundu.
Parlamentodaki birçok siyasi küme Mustafa Edib’in yeni hükümeti kurması misyonunu almasını çabucak onayladı. Daha evvel hükümetlerin kurulmasının önüne konan koşulların birçok birden kayboldu. Herkes yeni başbakana yaranma çalışmalarına başladı. Sonuçta başbakan Fransızların seçimi ve Macron’un takviyesine sahip.
Zira Lübnan’daki siyasi kesitin birden fazla yolsuzluğa batmış durumda. Münasebetiyle yaptırımlardan korkması da çok doğal. Bu kısmın dışarıda olan milyarları ve mevduat hesapları yahut son periyotlarda İsviçre ve Fransa bankalarına kaçırılan paraları dondurulma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.” (Abdulbari Atvan/Rai Al Youm gazetesi başyazarı)
‘MACRON LÜBNAN’DA GENERAL GURO ÜZERE DAVRANDI’
“Uzun yıllar boyunca ABD’nin tehditleri ve vaatleriyle Lübnan’da gündemde ön planda kalmasından sonra Fransa, Cumhurbaşkanı Macron’un son iki ziyaretiyle Lübnan’da güçlü bir halde gündeme oturdu. Ziyaretlerin birincisi Beyrut Limanı patlamasından sonra, başkası de Lübnan’ın bugünkü sonlarıyla Fransa’nın Lübnan Özel Temsilcisi General Guro tarafından 1 Eylül 1920’de Büyük Lübnan ismiyle duyuru edilmesinin yıl dönümünde, bu haftanın başlarında gerçekleşti.
Fransa, bu iki münasebet münasebetiyle Lübnan’a dikkat cazibeli biçimde güçlü girdi. Cumhurbaşkanı Macron, yeni General Guro misali davranarak Lübnanlı yetkililere nasihatler verdi, ekonomik ve siyasi ıslahatların yapılmaması durumunda Fransa’nın yaptırımlarının uygulanacağı tehdidinde bulundu ve bununla ilgili üç ay mühlet verdi.
Fransa Lübnan’la epeyce ilgili zira Lübnan Doğu’da Frankofon kültürüne sahip Ortadoğu’daki tek Arap ülkesi pozisyonunda. Ayrıyeten Lübnan kendi karasularında gaz ve petrol yataklarında arama yapması için Fransa’dan yardım istemişti. Bunun yanında Lübnan, Fransa’yı ilgilendiren Doğu Akdeniz’deki çekişmelerde değerli bir yere sahip.” (Muhammed Nureddin/BAE El Haliç gazetesi)
‘LÜBNAN VE FRANSIZ UYGARLIĞI’
“Paris ‘Büyük Lübnan’ projesini hayata geçirdiğinde, Fransızların kendileri Lübnan’da sivil ve uygar bir idarenin oluşmasını istemediler. 3. Cumhuriyet devrinde Fransa, laikliğin Doğu bölgelerine ihraç edilmeyeceğini savunuyordu. Bu Cumhuriyet periyodunun önde gelenleri, Suriye ve Lübnan’da kilisenin denetimi altında sıhhat ve eğitim alanında faaliyet yürütmek için misyoner heyetler gönderiyorlardı. Lakin bir yandan bu ruhban bölümün Fransa’da faaliyet yürütmesini engelliyordu. Fransızlar ‘laik’ bir devlet kurmak istediler lakin bunun tesirlerinin sömürge altındaki ülkelere ulaşmasını istemiyordu. Bilhassa de Doğu bölgelerine.
Pekala neden? Bu soru yüzyıldır bitemeyen tartışmalara husus oldu. General Henri Goro’nun (Gouraud) 1920 yılının Eylül ayının başında Büyük Lübnan’ı kurmasından bu yana buradaki Hıristiyanların yeri sağlamlaştırıldı ve Ortodoks olan Charles Debbas devlet başkanlığına getirildi. Daha sonra onu Marunî devlet liderleri izledi.
Fransızlar daha evvel Lübnan’daki Hıristiyanların özel yerini koruyabilmek için Lübnan’a dini misyoner heyetler göndererek orada laikliğin oturmasını ve uygar bir sistemin oluşmasını engellemek istediler. Lakin Macron bu gün Hristiyanların çıkarının mezhep temeline dayanamayan ve uygar bir sistemde olduğunun farkında. Zira Lübnan kurulduğu devirlerde Hıristiyanların sayısı öbür kısımlardan fazlaydı lakin yüzyıl boyunca bu sayı başka bölümlere nazaran çok azaldı. (Abbas Daher/Lübnan El Nashra internet gazetesi)
‘MACRON’UN İKİ ZİYARETİ ORTASINDAKI FARK’
“Macron’un bir aydan kısa bir müddet zarfında Lübnan’a yaptığı iki ziyaret ortasındaki farklar mevzuyu yakından takip eden birçok uzmana nazaran netleşmeye başladı. Bu fark öncelikle bu iki ziyaretin halkın nazarında nasıl algılandığında kendini gösteriyor. Macron birinci ziyaretinde kendi hükümetlerinden, mezhepçiliğe dayanan idare sistemlerinden bıkmış olan Lübnan halkının kıymetli bir kısmı tarafından umut olarak görülüyordu. Macron bu birinci ziyaretinde Lübnan’da ıslahatların gerçekleştirilmemesi ve halkın iradesinin hiçe sayılması durumunda kendisinin ve ülkesinin sorumluluk alacağı ve sessiz kalmayacağı vaadinde bulundu.
Lakin Macron ikinci ziyaretinde, mevcut sistemin birtakım makyaj ve yüzeysel ıslahatlarla sağlamlaştırılmaya devam ettirilmeye çalışılması uğraşlarının bir ortağı olarak algılandı. Bunun da en büyük göstergesi, Elysee Sarayı’nın Almanya Büyükelçisi Mustafa Edib’in cımbızla seçilip onun başbakan olarak üzerinde uzlaşılması için Lübnanlı yetkililer ve siyasi kümelere baskı yapması ve bu bahiste değerli rol oynaması oldu.” (Kuds El Arabi/başyazı)
Gazete Duvar
