ANKARA – Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Kurulu ‘Aile Sıhhati Merkezlerinde TTB Araştırma Sonuçları’nı açıkladı. Salgın devirlerinde birinci basamak sıhhat hizmeti veren aile sıhhati merkezlerinde yapılması gerekenlerin de aktarıldığı toplantı online düzenlendi.
TTB’nin Aile Sıhhati Merkezleri’nde (ASM) çalışan tabiplerle yaptığı araştırmaya nazaran ASM’lerin yüzde 82’si gözetici ekipmanları kendi paralarıyla satın alırken, ASM’lerde çalışanların yüzde 81’ine ise denetim gayeli PCR testi uygulanmadı. Birinci basamağın güçlendirilmesi ismine atılması gereken adımları sıralayan tabipler, bölge ve nüfusa dayalı birinci basamak sıhhat sisteminin oluşturulması gerektiğini tabir etti.
YÜZDE 82’Sİ HAMI MATERYALLERI KENDİSİ ALDI
TTB, TTB Aile Hekimliği ve TTB Pratisyen Hekimlik Kolları’nın katkılarıyla Aile Sıhhati Merkezlerinde (ASM) yaşanan meseleleri ortaya koymak ismine yapılan araştırma için pandeminin sürdüğü mayıs ve haziran aylarında 53 farklı vilayetten 410 ASM’yle online anket aracılığıyla bilgi topladı. Araştırmadan elde edilen sonuçlara nazaran, Sıhhat Müdürlükleri tarafından ASM’lere gönderilen şahsî kollayıcı ekipmanlar ASM’lerin yüzde 71’i tarafından yetersiz bulundu. ASM’lerin yüzde 82’si ise bu gereçleri kendi paralarıyla satın aldı.
ASM’lerin sırf yüzde 26’sında Sıhhat Müdürlükleri tarafından Covid-19 pandemisiyle ilgili eğitim düzenlendi, yüzde 62’sinde de sıhhat çalışanlarının ferdî ve online olarak Covid-19 pandemisiyle ilgili eğitim aldığı tespit edildi.
MÜRACAATLARDA AZALMA
TTB’nin çalışmasına nazaran ASM’lerin yüzde 81’inde sıhhat çalışanlarına denetim maksatlı PCR testi, yüzde 84’ünde de denetim hedefli antikor testi uygulanmadı. ASM’lerin yüzde 11’inde ise bir ve daha fazla sayıda vazifeli sıhhat çalışanı enfekte oldu.
ASM’lerin yüzde 93’ünde hem analiz için hem de kanser taraması için gelen hasta sayısında azalma, yüzde 70’inde sıhhat raporu için müracaatlarda azalma, yüzde 68’inde Covid-19 dışı hastalık müracaatlarında azalma ve yüzde 51’inde de hem aile planlaması hizmetleri için hem de kronik hastalıklar için müracaatlarda azalma gözlemlendi.
‘AİLE DOKTORLARI SÜRECE MÜDAHİL OLAMADILAR’
TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. Dr. Sinan Adıyaman, TTB Genel Sekreteri Dr. Bülent Nazım Yılmaz, Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, Prof. Dr. Kayıhan Pala, Dr. Rıdvan Yılmaz ve TTB Aile Hekimliği Kolu Emrah Kırımlı toplantıda birinci basamak sıhhat hizmetleriyle ilgili atılması gereken adımları anlattı.
Pandeminin Türkiye’de ortaya çıktığı periyotta birinci basamak aile sıhhati merkezlerine yönelik planlama ve tertibin yapılmadığını tabir eden Dr. Rıdvan Yılmaz, “Hastaneye başvuran ve şikayeti olan beşerler üzerinden tanımlama yürüdü. Birinci basamağın gerçek gücü alana inebilmesi ve alanda çalışabilmesidir. Aile tabipleri ve ilçe sıhhat müdürleri ortasında süreci birlikte yürütme uyumu oluşturulamadı. Aile tabipleri sürece müdahil olamadılar. Birinci basamaktaki bina yetersizliği hizmet sunumunda problemleri ortaya çıktı. Hasta olmayanlarla hastaları birbirinden ayırmada zorluklar yaşandı. Birinci basamak tertiplerinin planlanmadığını ve örgütlenmediğini söylemek mümkün” diye konuştu.
TTB Aile Hekimliği Kolu Emrah Kırımlı, birinci basamağın sürece katıldığı, karşılıklı bilgilendirmenin de içerisinde olduğu bir salgın idaresi tertibe geçilmesi gerektiğini belirterek, “ Anlık kararlarla, yarın ne olacağını bilmediğimiz, dışarıda bırakılmış bir salgın idaresiyle ne yazık ki biz de hastalarımızla sahipsiz kalmaya devam edeceğiz” dedi.
‘ASM’LERİN GÜÇLENDİRİLMESİ ŞART’
TTB Genel Sekreteri Dr. Bülent Nazım Yılmaz ise salgın sürecinde ivedilikle yapılması gereken tekliflerini ise şu tabirlerle sıraladı:
“Bölge ve nüfusa dayalı birinci basamak sıhhat sistemi salgını yönetmek için olmazsa olmaz bir şarttır. ASM’lerin fizikî yapılarından sıhhat emek gücüne kadar ASM’lerin güçlendirilmesi kaidedir. Binalarının sıhhat hizmeti sunmaya uygun olmadığını biliyoruz. Bu şartlarda hastalarla hasta olmayanları, aşılama için gelenlerle hastalık kuşkusuyla gelenleri ayırmamız mümkün değil. Planlamalarda sıhhat çalışanlarının kelam ve karar süreçlerinde aktif olmasını istiyoruz. Yapılacak işlerde eğitimlerin gelişi hoş değil belirli bir program çerçevesinde ve bilimsel yapılmasını talep ediyoruz. Bu süreçte sıhhat işçileri angaryayla karşı karşıya kaldılar ve fiyatları verilmedi ya da kesildi. Sıhhat Bakanlığı’nın, sıhhat otoritelerinin mobbingine ve baskısına maruz kaldılar. Bunu ortadan kaldırmak Sıhhat Bakanlığı’nın vazifesidir.”
‘BİRİNCİ BASAMAKTA TÜM UYGULAMALAR KAMUSAL OLMALI’
Pandemi sürecinde sıhhat sistemindeki problemlerin görünür hale geldiğini söz eden TTB üyesi Halk Sıhhati uzmanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, atılması gereken adımları sıraladı. Türkiye’de birinci derece sıhhat hizmetinin “Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluk alanı değilmiş gibi” çalışanlara terk edildiğini belirten Hamzaoğlu şunları kaydetti:
“Birinci basamaktaki bütün uygulamalar kamusal olmalı ve direkt genel bütçeden finanse edilmelidir. Daha vakit kaybetmeden ve yeni pandemilerle müsabakadan aile sıhhati sistemi bölge ve nüfuz tabanlı bir sistem olarak düzenlenmelidir. Bununla ilgili düzenlemeler vakit kaybetmeden başlatılmalıdır. Birinci basamak sıhhat hizmetlerinin temeli olduğu görünmeden salgınla baş etmemiz mümkün olmadığı açığa çıkmıştır. Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de hastanecilik hizmetlerinin öne çıkmasının temel münasebeti, birinci derece sıhhat hizmetlerinin bölge ve nüfus temelli örgütlenmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. “
‘BAKANLIK EBE VE DİYETİSYENLERLE FİLYASYON YAPMAYI HEDEFLİYOR’
“Filyasyon yani şüphelilerle kimler temaslı, hastaların izlenmesi üzere süreçler birinci basamakta misyonlu kişilerdedir. Bir yerlerden görevlendirilmiş, bir sokağa girerek gerçekleştirilmeye çalışılan filyasyon filyasyon olmaz. Salgının birinci kademesinde Sıhhat Bakanlığı bu hususta hiçbir eğitimi olmayan diş doktorları arkadaşlarımız başta olmak üzere, o bölgede hizmet sunmayan pek çok sıhhat çalışanından gruplar kurup filyasyon yapmaya kalktılar. Maalesef hem takım içinden çok sayıda kişi hasta oldu hem de gereğince tesirli bilgilere ulaşılamadı. Salgının bu etabında bir patlamaya gerçek gidilirken bakanlık filyasyon yapmaya karar verdi. Bu sefer de ebelerle ve diyetisyenlerle yapmayı hedefliyor. Bir de ilaç verme yetkisi de veriyor bu takıma. Arkadaşlar ön teşhislerle ilaca başlayacak ve bu kabul edilemez. Bundan vazgeçilmesi gerekir. Ebe ve diyetisyen arkadaşlarımızın eğitimlerinde bu yoktur.”
Gazete Duvar
