Meral Candan
Son devirde bir Z jenerasyonu tartışması almış başını gidiyor. Sebebi de muhtemel 2023 seçimlerinde sandığa gitmesi beklenen 7 milyonluk Z jenerasyonu seçmeninin ülkenin geleceğinde aktif bir rol oynayacağı beklentisi. Muhalefet, medyada “teknolojiyle barışık, özgürlüklerine düşkün, daha bireyselci” üzere sıfatlarla tanınan bu neslin seçimlerde kendi lehine bir değişim yaratacağı inancında. Lakin içinde farklı ırkları, cinsiyetleri ve sınıfları barındıran bu neslin homojen bir yapı olarak ele alınması ne kadar gerçek? Z jenerasyonu içindeki Kürtlerin kederleri ve hayat üslupları genel tariflere uygun mu? Kürt gençliği üzerine pek çok araştırma yürüten Rawest Araştırma Yöneticisi Reha Ruhavioğlu’na nazaran Z jenerasyonu homojen bir küme değil. “Özellikle Kürtler içinde muhafazakar, bayan, seküler, AK Parti’ye ya da HDP’ye oy veren çok heterojen bir yapı var. Ancak genelde Kürtleri konuşurken homojen bir küme olarak ele alma yanlışına düşüyoruz” diyen Ruhavioğlu, Z jenerasyonunun yalnızca teknoloji bağımlısı ya da şahsî özgürlüğüne düşkün olarak ele alınmasının aldatıcı olduğunu vurguluyor.
KÜRTÇE KONUŞANLARIN SAYISI AZALIYOR
Kürt gençleri ile Türk gençlerinin benzeşen ve ayrışan gündemlere sahip olduğuna dikkat çeken Ruhavioğlu “Kürt ya da Türk genci diye fark etmeksizin iktisat problemi herkesin ortak kaygısı. Fakat Kürt gençleri Türkiye’de Türk gençlerinin ilgilenmek zorunda olmadığı diğer kederlerle de ilgileniyorlar. Mesela, işsizlik ve gelecek telaşları var ki, bu tasaları Türk gençlerine nazaran çok daha yüksek. Bu korkuların siyaset kurumundan kaynaklı olduğu durumlar da elbette daha belirgin” diye konuşuyor. Yaptıkları bir araştırmanın çarpıcı sonuçlarından biri olarak da Kürt gençlerinin üçte ikisinin ayrımcılığa uğradığını belirtmesi. Bunların içinde HDP’lilerin daha fazla ayrımcılık gördüğünü anlatan Ruhavioğlu ana lisan konusunun da değerli gündem unsurlarından biri olduğunu belirtiyor. Zira jenerasyonlar değiştikçe ana lisanın kullanım oranları da düşüyor. “3-13 yaş ortası çocuğu olan 1500 ebeveyne kendi anne babalarıyla hangi lisanı, ne sıklıkla kullandıklarını sorduk. Yalnızca Kürtçe diyenler yaklaşık yüzde 48 oldu. Çocuklarının kendileriyle hangi lisanı, ne sıklıkla kullandığına dair sorumuza yalnızca Kürtçe diyenlerin oranı ise yüzde 13. Bir nesil değiştiğinde tam üçte birlik bir azalma kelam konusu” diyen Ruhavioğlu, Kürtçenin asimile olduğunu söz ediyor. Lakin bu asimilasyonun beraberinde Kürtlüğün aşınmasına ya da ortadan kalkmasına sebep olmadığını “Bilakis Kürtlük şuuru yükselmeye devam ediyor” formunda anlatıyor.
DAHA TÜRKİYELİLER
Z jenerasyonunun bir değişim gücü olduğuna inanan ve alandaki araştırmalarından da bu tarafta bilgiler aldıklarını söyleyen Ruhavioğlu’na nazaran mevcut siyaset bu jenerasyonun beklenti ve taleplerini karşılamakta yetersiz. Kürt ana akım siyasetinin ve sivil toplumunun da Kürt gençlere dair ezber algılarla hareket etmesini eleştiriyor: “Örneğin, Kürt siyaset elitinde bizden sonra gelen neslin daha radikal bir jenerasyon olacağı beklentisi vardır. Buna karşılık bugünkü Kürt genç nüfusu bu türlü değil. Evvelki nesle nazaran daha uzlaşmacı bir tutum sergiliyor, daha Türkiyeli bir profil arz ediyorlar. Meslek ve gelecek planı yapıyorlar. Hüdaparlı gençler de bir evvelki nesle nazaran daha rasyonel, daha soft bir yerdeler. Bugünkü HDP’li gençler de birkaç sene evvelki PKK’lı nesle nazaran daha sivil bir noktada. Kürt siyasetinin şimdi bunu hakkıyla okuyup, üzerine düşündüğünü sanmıyorum. Buna dair şimdi güçlü bir emare görmüyoruz.”
AK PARTİ’NİN YERİNİ CHP ALIYOR
Jenerasyonlar ortası oy tercihlerinin de giderek değiştiğini anlatan Ruhavioğlu, gençler ortasında AK Parti’nin yerini giderek CHP’nin aldığına işaret ediyor: “CHP’nin Kürt kamuoyunda bir algısı var ve buna nazaran CHP Kürtlere en uzak partilerden biriydi. Lakin hem bu İstanbul seçimlerinin getirisi hem CHP’nin son yıllardaki Kürt siyasetindeki değişimi mevcut algıyı değiştirmiş. Ebeveynlerimizdeki olumsuz CHP imajı bize de aktarıldı. Lakin Z jenerasyonunun şahsen deneyimlediği CHP, ailelerinin onlara anlattığı olumsuz imajın dışında. Bu nedenle de HDP sonrası gençler ortasında ikinci partinin CHP olduğu görülüyor. Öteki değişik nokta ise, AK Parti genelde Kürtler içinde en yakın birinci ya da ikinci parti olur. Bugün MHP ve AK Parti, Kürt gençleri ortasında en uzak partiler olarak anılıyorlar. Evvelki nesillere nazaran AK Parti ile CHP’nin yer değiştirdiğini görüyoruz.”
GENÇLERİN, AK PARTİ’NİN KÜRT SIYASETINDEN UMUDU YOK
Algıdaki bu değişimin Cumhurbaşkanı talebinde de kendini gösterdiğini söyleyen Ruhavioğlu, yaptıkları araştırmalardan çıkan sonuçları paylaşıyor: “Açık uçlu bir soruda ‘Kim cumhurbaşkanı olsun’ diye sorduğumuzda yüzde 45’i Selahattin Demirtaş’ı, yüzde 21,8’i Recep Tayyip Erdoğan’ı, yüzde 16’sı Ekrem İmamoğlu’nu belirtmiş. Soru çoktan seçmeli olduğunda çok farklı sonuçlar aldık. Buna nazaran ibre İmamoğlu’ndan yana. Yüzde 38,4 Ekrem İmamoğlu’na, yüzde 18,2’si Tayyip Erdoğan’a, yüzde 7’si de Abdullah Gül’e oy vereceğini, yüzde 25’lik bir kesim de sandığa gitmeyeceğini belirtti. Kararsızların oranı yüzde 11 oldu. Yani Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olmasını isteyen kimi gençler, rakip İmamoğlu üzere bir profil olduğunda Erdoğan’dan oyunu çekebiliyor.” Kürt gençlerinin AK Parti’den uzaklaşmasının gerisinde söz özgürlüğü, adalet sorunu, istihdam sorunu üzere gençleri rahatsız eden siyasetler yürütülmesinin yattığını kaydeden Ruhavioğlu AK Parti’nin Kürt sıkıntısını çözmekten uzaklaşan halinin da tesirli olduğunu söylüyor. “AK Parti, Kürt sıkıntısını çözmeyen, çözmek üzere bir sıkıntısı olmayan hatta Kürtlerin hak ve hürriyetlerinin önünde bir mahzur olarak görülüyor. Yani AK Parti’nin Kürt problemini tahliline dair bir umudu yok gençlerin” diyen Ruhavioğlu muhalefet lehine işleyen bu durumun muhalefet açısından bir fırsat yarattığını tabir ediyor. Daha evvelki nesillerde bu durumun bu kadar güçlü olmadığını vurgulayarak “Muhafazakar bile olsa Kürt gençleri ya HDP’yi tercih ediyor ya da AK Parti dışındaki seçeneklere bakıyor. Bu önümüzdeki seçimleri daha ilgi cazibeli hale getiriyor. Zira siyaset gençlerin ne söylediğine dönüp bakmak zorunda hissediyor. Gençlerin taleplerini bilip ona nazaran kampanya yapmak gerekiyor. Bütün bu öykünün Türkiye’deki gençlik siyasetlerini etkileyen bir sonuç doğurması bekleniyor” diyor.
Z neslinin lisanından anlayan, gereksinim ve taleplerine yönelik siyasetler üretenin kazanacağı bir seçim var önümüzde. Bu nedenle Z jenerasyonu ve bu jenerasyon içinde Kürtlerin siyasetle münasebeti, ömür şekilleri ve gelecek planları her zamankinden daha kıymetli. Fakat tüm ülke onlara bel bağlamış, sessizce bir köşede 2023’ün gelmesini beklerken Kürt gençleri bu hengamenin ortasında neler yaşıyor? Kelam artık Kürt gençlerinde…
‘TWITTER ÇOK POLİTİK BİR YER, HİÇ BULAŞMIYORUM’
18 yaşında / Diyarbakır
Sahiden anlamıyorum. 2000’li yılarda doğanlarda bir şey mi var, neden bizim nesil bu türlü? Ne popülerse oraya kayma üzere bir durum var. Z jenerasyonu ile ilgili son günlerde çıkan haberleri çok yakından takip etmiyorum. Fakat şunu söyleyebilirim; gelecek olumlu ya da olumsuz Z nesli ile mutlaka değişecek. Benim neslim okumak, bilgi almak, memnun olmak, cebinde para görmek istiyor. Fakat şimdiden çok önemli gelecek dertleri var. Zira günümüzde diplomanın hiçbir değeri yok. Herkes okullu lakin herkes işsiz. Mesela ablam 3 üniversite bitirdi ancak işsiz. Herkesin kendi yapabileceği branşlara nazaran imtihan olması lazım. Uzmanlık imtihanı üzere. Bu duruma bu türlü bir tahlil bulunabilir.
Bu yılki üniversite imtihanına girdim. Imtihanım üzücü değildi. Aydın Üniversitesi’nde Müzik Öğretmenliği okumak istiyorum. Biri erkek olmak üzere 8 kardeşiz. Babam işten çıkarıldı. 20 yıldır belediyede su tesisatçısı olarak çalışıyordu. Emekliliğine 40 gün kala tazminatsız işten çıkarıldı, hala davası devam ediyor. Babam şu an inşaatlarda çalışıyor. Ailede babam dışında bir de abim çalışıyor. Onun da tertipli bir işi yok, ne iş bulursa yapıyor. İki kardeşim evli. Geri kalanımızın hepsi de atanamayan öğretmeniz. Ders çalışıp duruyoruz.
Teknolojiyle aram çok iyi. Pandemi süreci bizi zati telefonlara kilitledi. Toplumsal medya hesaplarından en faal olarak kullandığım yer Instagram. Türkiye gündemini ve siyasetçileri takip ediyorum fakat bir yandan da internetten kimi şeyleri korkarak açıyorum. Beşerler en küçük şeyde ihraç edilebiliyor, açığa alınıp işsiz kalabiliyor. Bu yüzden başıma bir şey gelmesinden telaş ediyorum. Twitter ve Facebook’u da bu sebeple kullanmıyorum. Zati Twitter çok politik bir yer. Hiç bulaşmıyorum. Bu ortalar Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’yı siyasetçi olarak beğeniyorum. Gelecekte siyasette faal rol alması gerektiğini düşünüyorum. Fahrettin Koca dışında Sırrı Süreyya Başkan ve Barış Atay’ı beğeniyorum. Barış Atay da Sırrı Süreyya Başkan de sinemayla ilgili. Beğeniyorum bu türlü olmasını. Bir de Sırrı Süreyya Önder’in güldürerek eleştirmesini seviyorum.
Yarın bir seçim olsa tabi ki HDP’ye oy veririm. Ailem de o denli aslında. HDP’nin insancıl bir parti olduğunu düşünüyorum. Samimiyetine yürekten inanıyorum. Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ mahpusa girdikten sonra HDP’de önemli bir gerileme oldu. Kimse sesini çıkarmıyor. Hatta şöyle söyleyeyim, bir kısım tekrar Selahattin Demirtaş ile ilgili konuşuyor lakin Figen’in ismini aylar sonra birinci kez sizden duydum. HDP’nin gençlere yönelik programlarını, vaatlerini hiç duymadım lakin fırsat verilirse hoş şeyler yapacaklarına inanıyorum. Buna inanmamın sebebi HDP’nin sokakla bağının yüksek olması. Yeri geliyor meclis kürsüsünde konuşanlarla Diyarbakır’da çay içerken buluyorsunuz kendinizi.
PKK ile HDP’nin bir tutulmasını yanlışsız bulmuyorum. Benim açımdan ya da etrafımdakiler için PKK’nın pek bir kıymeti yok. Benim yaş grubum biraz asimile olmuş durumda. Diyarbakır’da ana lisanını bilmeyenler var. Herkes milliyetçi lakin Türk milliyetçisi. Bunun sebebi Türklerin daima Kürtleri aşağılaması ve Kürtlerin buna karşılık Türklere benzemeye çalışması. Düşünsenize Atatürk hakkında hiçbir şey bilmiyor fakat o denli bir noktaya gelmiş ki, “Atam kalk ben yatayım” diyecek nerdeyse. Tamam, ben de seviyorum lakin abartıya giriyor bu kadarı. “Neden seviyorsun” diye sorduğumda “gözleri çok güzel” karşılığı alıyorum. Bunları söyleyen gençlerin anneleri, babaları ya da akrabaları yıllarca eziyet görmüş Kürt oldukları için.
Ailemde Kürtçe konuşuluyor lakin vakitle azaldı. Yaşını almış beşerler dahi Kürtçe konuşmuyor. Münasebetiyle anadilimizi korumak için eğitim koşul. Lisanını kaybeden özünü kaybeder. Şimdiki Z jenerasyonu da özünü kaybeden nesil. Baskılar nedeniyle Kürtçe konuşmaktan çekinen bir kısım var, bir kısım da Türkçe konuşarak çağdaş olduğunu düşünüyor. Lakin aslında o denli bir şey yok. 5 sene evvel federasyon konusu çok gündemdeydi fakat şu an pek o denli bir durum yok. Artık Türkler de Kürtlere daha iyi bakıyor. Özerklik üzere bir şeyin ehemmiyeti kalmadı. Her alanda Türkleri takip etmemiz isteniyor, aslında ediyoruz. Benim jenerasyonumun en büyük sorunu teknolojiyi bilgi edinmek için değil, kim ne yapıyormuş bakmak için kullanması. Ülkemizin en büyük sorunu ise eğitim ve adalet sistemi.
‘AİLEM KİME OY VERİYOR BİLMİYORUM’
18 yaşında / Batman
Ülke gündemi çok karışık. Takip etmiyorum. Siyaset de ilgimi çekmiyor. Seçimler olursa birinci sefer oy kullanacağım ancak kime veririm bilmiyorum. Ailem kime oy veriyor onu da bilmiyorum. Konutta de hiç konuşmayız bu türlü şeyleri. Z jenerasyonu ile ilgili haberler çıkıyormuş, duyuyorum lakin ilgilenmiyorum. Daha doğrusu okumuyorum haberleri. Toplam 7 kardeşiz. İkisi benden küçük. Ortaokuldan terkim. Dokumada çalışıyordum fakat korona yüzünden işsiz kaldım. Okulu açıktan bitirip internet kafe ya da market açıp kendi işimin sahibi olmak istiyorum. Konutta bilgisayarım var. Bir de telefonum var ancak yalnızca Instagram’a bakmak için kullanıyorum.
Bir tek Selahattin Demirtaş’ın konuşmaları hoşuma gidiyor. Onun insanlığını seviyorum. Şu an mahpusta olmasının haksızlık olduğunu düşünüyorum. Selahattin Demirtaş dışında dinlediğim ve takip ettiğim siyasetçi yok.
Türkiye’nin ekonomik durumu hayli sorunlu. İşsizlik çok arttı. Kendi ülkemizde nerdeyse mülteci pozisyonuna geldik. Mültecilere yardım ediyor devlet lakin kendi halkına yardım etmiyor. Şu an dokumacılık atölyelerine iş için başvuruyorum ancak hala dönüş olmadı. Para biriktirip kendi yerimi açmak dışında bir hayalim yok.
‘İKTİDARIN KARŞISINDA KİM GÜÇLÜYSE DEĞİŞİM İÇİN OY VEREBİLİRİM’
17 yaşında / İstanbul
Türkiye’deki gündemini takip etmeye çalışıyorum ancak insanın psikolojisini bozduğu için bakmıyorum. Siyasetçi değil fakat Fatih Portakal’ı beğenip takip ediyorum. İlla siyasetten birini söylemem gerekirse Dersim Belediye Lideri Fatih Maçoğlu derim. Özgür, halkla bir, egosuz biri. Önemli hizmetler yapıyor.
Kars’ta doğdum aslında. Bir kardeşim ve annemle birlikte yaşıyorum. Babamı geçen sene kaybettik. Tek çalışan benim konutta. Hatta 12 yaşından beri çalışıyorum. Şu an bir fabrikadayım. Teknolojiyle aram iyi değil. Mesela bilgisayarı yalnızca sinema izlemek için kullanıyorum. Toplumsal medyada hesabım var fakat faal değilim. Arkadaşlarım ve tanıdıklarım ‘ne yapıyormuş’ diye toplumsal medyaya giriyorum.
Siyasetin ilgimi çekmemesinin sebebi siyasette rantın çok olması. Siyasetçiler yanlışsız düzgün bir şey yapmadan para kazanıyor. Siyasetçilerin tanıdıkları da bu durumdan bir halde nasipleniyor. Bu tanıdık münasebetleri nedeniyle siyasetin kirli bir alan olduğunu düşünüyorum. Seçimlerde kimseye oy vermeyi düşünmüyorum. Lakin yaklaşık 20 yıldır iktidar partisi değişmedi. Artık diğerlerinin yönetmesini isterim. Kimin olduğunun bir ehemmiyeti yok. İktidarın karşısında kim güçlüyse değişim için oy verebilirim. Ali Babacan’ın partisi var. Korkusuz görünüyor. Gerçi çok takip etmiyorum fakat hakkında o denli şeyler konuşuluyor. HDP’yi eleştirdiğim noktalar çok fazla. PKK ile alakalı şeyler var mesela. AK Parti de boşuna rüşvetle anılmıyor. Onlar için de tıpkı şey geçerli. Ateş olmayan yerden duman çıkmıyor. HDP’nin PKK ile olan yakınlığı beni çok rahatsız ediyor.
Benim jenerasyonum tembel. Bizden evvelki jenerasyonda herkes bir halde çalışırmış. Fakat şimdiki gençler iş nedir, ders nedir bilmez, hepsi meskende. Ülkemizin en büyük sorunu hayat kalitesi. Ömür kuralları daha öteki olsa hiçbir sorun kalmaz. Yurtdışında 40 bin Euro olan otomobil burada 300 bin lira. Burası çok değerli.
‘AİLEDE KÜRTÇE KONUŞULUR LAKIN BEN TÜRKÇE’Yİ TERCİH EDERİM’
17 yaşında / İstanbul
Seçimlerde kime oy vereceğimi hiç düşünmedim lakin olsa CHP’ye verirdim. Zira uzun müddettir Beylikdüzü’nde oturuyoruz. İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nu Beylikdüzü’ndeki devrinden tanıyorum. Burada yaptıklarına şahit olduğum için onu beğeniyorum. Aslında sempatim CHP’ye değil, Ekrem İmamoğlu’na. İmamoğlu dışında öbür bir siyasetçiyi takip etmiyorum. Zira siyaset palavralarla dolu. Birine güvenirim, bir bakmışsınız bir mühlet sonra teröre takviye veriyor.
Bu sene lise sona geçtim. Hakikat düzgün bir kısım kazanamazsam okumam. Gönlümden diş hekimliği ve mimarlık kısımları geçiyor. Genel olarak haberleri takip etmiyorum, moralimi bozuyor. Twitter hesabım var, haberleri oradan takip ediyorum lakin ona da haftada bir giriyorum. Çocuklar ya da hayvanlarla ilgili tecavüz haberlerini görmeye dayanamıyorum, çok sinirleniyorum.
Teknolojiyi çok takip edemiyorum. Yeni bir şey çıkıyor ancak öğrencinin alabileceği fiyatlarda olmuyor. O nedenle yeni çıkan şeylere de bakmıyorum. Heves etmek istemiyorum. Bir telefonum, kulaklığım ve işimi görecek kadar bir bilgisayarım var, bana yetiyor. Siyaset çok bozuldu. AK Parti Gençlik Kolları Başkanı’nın yaptığı hareketleri görüyoruz. Hiç güzel değildi yaptığı paylaşım. Yok, öteki bir partiden olsaydı tekrar rahatsız olurdum. Benim bir parti görüşüm yok zati.
Aslına bakarsanız HDP tuhaf bir parti. Şu an Selahattin Demirtaş mahpustan çıksa ve teröre takviye vermediğini açıklasa tabi ki HDP’ye dayanak veririm. Ancak HDP’nin teröre dayanak verdiğini düşünüyorum. O yüzden uzak duruyorum. Ailemin bir yakınlığı var mı bilmiyorum. Fakat mesela bizim gurbette akrabalarımız var. Kendilerini hiç sevmem. Gurbette olmak onlara kolay geliyor. Abdullah Öcalan’ın fotoğrafını paylaşıyorlar. Düğünler yapıp Abdullah Öcalan’ın posterini asıyorlar. Ellerde iki parmak, özgürlük işareti… Bu aile HDP’ye oy veriyor. Bundan rahatsız oluyorum. Atatürk’le ilgili bir şey paylaştığımda da “hayırdır, iyi misin” diye soruyorlar. Burada kalıcı olarak yaşasalar o denli şeyler paylaşamazlar. Hatta ismini bile ağızlarına alamazlar.
Ailede genel olarak Kürtçe konuşulur ancak ben Türkçe’yi tercih ediyorum. Kürtçe’yi anlıyorum lakin çok konuşamıyorum. Anadilde eğitime bence gerek yok. Kürtçe çok kullanılan bir lisan değil aslına bakarsanız. Özerklik dediniz fakat duymadım daha evvel bunu. Mevzuyu hiç bilmiyorum. Öğrencilerin durumu makûs, geçinemiyorlar. Öğrencilere bir maaş bağlanması lazım. Verilen burslar dışında ayırt etmeksizin bütün öğrencilere ayda bin lira falan verilebilir. Gerçi okusam da işsiz kalabilirim. Çok görüyorum üniversite mezunu olup da hamallık yapanları. Bu durumun yalnızca beni huzursuz etmediğini düşünüyorum. Daha evvel yurt dışına gitmekle ilgili hayaller kuruyordum lakin artık istemiyorum. Yurt dışında ırkçılık artıyor.
‘Z JENERASYONU ABARTILAN BİR JENERASYON, INSTAGRAM’A DAHA SÜRATLI FOTOĞRAF YÜKLÜYORUM DİYE DAHİ FALAN DEĞİLİZ’
23 yaşında / İstanbul
Birinci kez 2015 yılında oy kullandım. Son seçimlerde sandık vazifelisi oldum hatta. Bu hafta hukuk fakültesinden mezun oluyorum. 18 yaşından beri de ortası sıra çalışıyorum.
Devlete karşı hiç inancım yok, kendi devletim olarak da kabul etmiyorum aslında. Politik bir aileden geliyorum. Benden evvelki jenerasyonların hepsi politik ancak bizimle bir arada bu biraz azaldı üzere. Aile de daha muhafazacı oluyor “Aman evladım siz bulaşmayın” diyor. Hukuk kısmına çok isteyerek girdim lakin şu an bu mesleği yapacağımı düşünmüyorum. Bir de LGBTİ+ üyesiyim. İktidar evvel bu kitleye saldırdı, sonra çoklu baro ortaya atıldı. “Yok bu da olmaz artık” dediğim ne varsa oluyor. Ne diyeceğimi bilemiyorum bazen bu nedenle.
Bizim neslimizden bir ‘Gezi’nin çıkacağını düşünmüyorum. Fakat bunun tek sebebi de jenerasyonumuz değil. Türkiye tarihinde siyasetin bu kadar sert, insanların bu kadar baskı altında olduğu diğer bir periyot yok herhalde. Büyük bir değişiklik çıkmaz bizden. Dünyayı daha fazla takip ediyoruz, irtibatımız daha yüksek, toplumsal medyadan çok süratli örgütlenebiliyoruz. Bu sebeplerden benim jenerasyonumun şuur seviyesi daha yüksek olabilir. Lakin yeniden de Z jenerasyonu abartılan bir jenerasyon. Twitter’ı iyi kullanıyorum, Instagram’a daha süratli fotoğraf atıyorum diye dahi falan değiliz. Gelecek tasalarımız, eğitimin berbatlığı, işsizlik, beyin göçü üzere durumlar bu neslin kayıp gitmesine sebep oluyor.
Zati toplumsal medya iktidarın da müdahale etmek istediği bir alan. Sokağa çıkıp hareket yapamayan herkes toplumsal medyada. İktidarın denetim edemediği bir alan. Bu onları rahatsız ediyor. Toplumsal medyanın kapatılabileceğine inanmıyorum lakin 2016’dan bu yana neye ‘uçuk’ desem de başımıza geliyor. Attığın bir tweet nedeniyle sulh ceza yargıcından tutuklama kararıyla cezaevine gönderilebilirsiniz. Bu çeşit durumlar önümüzdeki devirde daha da artabilir.
Sezgin Tanrıkulu ve Faruk Gergerlioğlu’nu beğenerek takip ediyorum. Gergerlioğlu kadar KHK’lıların yanında olan diğer bir milletvekili görmedim. Tanrıkulu’nun da sevdiğim yanı meclisten canlı yayınlar yapması. Buna ek olarak Filiz Kerestecioğlu’nu çok beğeniyorum. Bir de kendisi mahpusta olmasına karşın Selahattin Demirtaş’ın twitter hesabının kullanım biçimini çok seviyorum.
Ben bir HDP seçmeniyim. Yaptıklarını yakından takip ediyorum. Beğendiğim kadar da eleştiriyorum tabi. Belediyelere kayyum atanması ya da milletvekilliklerinin düşürülmesi sürecinde meclisten çekilme tartışılmıştı ve ben onun yapılabileceğini düşünmüştüm. Tabi bir yandan da artıları ve eksileri parti tarafından değerlendirilmiştir diye düşünüyorum. Onun dışında siyasetlerini beğeniyorum ancak körü körüne inanmam, eleştiririm de…
HDP’nin LGBTİ+ bireylerin yanında olduklarını, dayanaklarını hissedebiliyorum. Onur Haftası’nda oy verdiklerimin bununla ilgili bir tweet atması beni keyifli ediyor. Bunun dışında HDP’nin gençlere yönelik bir siyaseti var mı bilmiyorum. Hiç de bakmadım ortada o kadar hayati şeyler var ki, bu mevzu es geçilmiş, ben de önemsememişim üzere geliyor.
Genel seçimlerde oy tercihim HDP fakat lokal seçimlerde durum farklı olabilir. Mesela Ekrem İmamoğlu’nu beğeniyorum. Yeniden ona oy veririm. Sarıyer’de oturuyorum. Belediye lideri CHP’den. Burada çok hoş şeyler yaptığı için ona oy veririm.
Kürtçe konuşamıyorum. Bunun eksikliğini çok hissediyorum aslında. Bir yandan da İstanbul’da doğdum ve hala burada yaşıyorum. Anadilimiz Kürtçe olmasına karşın günlük hayata tesir etmeyen bir lisan. Bu nedenle okulda seçmeli lisan olabilir. Bölgede yaşayan biri olsaydım öncelikle Kürtçe eğitim görmek isterdim.
Türkiye’deki merkezi idarenin azalması taraftarıyım. Özerkliğin yalnızca Doğu için değil her bölge için olması gerektiğini düşünüyorum. Bu hepimizi rahatlatacak bir durum olurdu. Her şey için Ankara’ya koşmak zorunda kalmazdık. Kürt Özgürlük Hareketi’nin özerklik talebi bir siyasi telaffuz. Ortadoğu’da bağımsızlığın ne kadar bağımsızlık olduğu da tartışılır. Bunun gerisinden gitmek bana fazla hayali geliyor. Kürt Özgürlük Hareketi’nin büsbütün karşısında değilim. Bu hareket sonucu pek çok kazanım elde edildi. Bunu yok sayamam ancak elime silah verseler dağa çıkar mıyım? Bilmiyorum lakin İstanbullu olduğum için bu türlü pahalandırıyor olabilirim. Bölgede olsaydım tahminen farklı düşünürdüm.
Benim jenerasyonumun en büyük sorunu gelecek tasası. Siyasi olarak her an her şeyin değiştiği ve değişeceği bir ortamda geleceğe dair plan yapmak çok güç. Türkiye’nin en büyük sorunu, kronikleşmiş yolsuzluk. Yolsuzluğu da yalnızca ekonomik olarak söylemiyorum. Ahlaki, siyasi yolsuzluk da buna dahil.
En büyük hayalim şu an için staja başlayıp sonrasında düzgün bir iş bulmak. Nihayetinde de ailemin konutundan kendi meskenime çıkmak… Bana şu an stajyer olarak 1500 lira maaş teklif ediliyor ki kabul etmek zorunda kalacağım. 5 sene evvel mağazada yarı vakitli çalışırken 1500 lira para alıyordum ve vasıfsızdım. Şu an üniversite mezunuyum ve durum bu.
‘BİR LISANIN UNUTULMASI, TOPLUMUN UNUTULMASI DEMEK’
19 yaşında / İstanbul
Önümüzde derinleşen siyasal ve ekonomik bir kriz var. Şu tavır çok düşünceli: AKP gidiyor. AKP gidiyor ancak ekonomik kriz derinleştikçe AKP otoriterleşme eğiliminde olan bir parti. Bunun karşısında bir ortaya gelecek miyiz, gelmeyecek miyiz? Asıl soru bu… Bu süreçte bir rolümüz de olabilir ya da kenardan izleyebiliriz de…
İstanbul Üniversitesi’nde okuyorum. Annemle bir arada yaşıyorum, yani iki kişilik bir aileyiz. Bizim jenerasyonumuz doğduğundan beri AKP iktidarı dışında bir iktidar görmedi. Dindar ve kindar jenerasyon inşa etme siyasetini da şahsen yaşadık. Öbür bir alternatif arayışına doğal olarak girdik. Her ne kadar depolitize etmeye çalıştıkları bir kuşak olsak da ister istemez bu durumlar bizi siyasetin içine itti.
Gündemi takip etmek için toplumsal medyayı kullanıyorum. Yargının bile tesirli olmadığı noktada hashtag çalışmaları yapılıp kamuoyu oluşturulabiliyor. Twitter’dan takip ettiğim siyasetçilerin geniş bir yelpazesi var. Mesela Erkan Baş, Musa Piroğlu, Barış Atay birinci üçte sayabileceğim isimler.
HDP ile hiçbir vakit organik bir bağım olmadı. HDP bir ulus hareketi ve kendi siyasi çizgisinde tutarlılığı olan bir parti Lakin bir yere üye olacaksam sosyalist programı olan bir partiyi tercih ederim. Yarın seçim olsa Türkiye Emekçi Partisi’ne oy veririm.
Ailemde Kürtçe faal olarak kullanılan bir lisan değil. Bence katiyetle Kürtçe okullarda okutulmalı zira lisan dediğimiz şey bir toplumu oluşturan ögelerden biri. Bir lisanın unutulması toplumun unutulması demek.
Özerklik tartışması çok derin bir tartışma lakin ben buna sınıf bazlı bakmayı faydalı buluyorum. Hem Kürt hem Türk halklarının çıkarı doğrultusunda karar alınmasının daha sağlıklı olacağını düşünüyorum. Lakin bunun teorik boyutu da tartışmaya açılmalı.
Geleceksiziz. Lise sıralarından itibaren biz hayallerimiz olan kısımları okumayı düşünmüyoruz. Hangi kısma girersem aç kalma riskim daha az diye düşünüyor ve ona nazaran seçimler yapıyoruz. Bundan 20 yıl evvel astronot olma hayali kurabilecekken artık öğretmen olayım da nizamlı maaşım olsun diyoruz. Her yerde mantar üzere özel üniversite bitiyor lakin ne nitelikli eğitim var ne de diplomalarımızla iş bulabiliyoruz.
‘OY VERECEĞİM BİR PARTİ YOK ASLINDA’
17 yaşında / İstanbul
Tuttuğun kadro her vakit yenilir ya, o grubun maçlarını bile izlemek istemezsin artık. Benim siyasetle bağlantım onun üzere bir şey.
Erzurum’da doğdum fakat İstanbul’da büyüdüm. Erken yaşta çalışmaya başladım. 4 sene oldu çalışıyorum hala. Bir buçuk yıldır de fabrikadayım. Ailem okumamı istemedi, 8 kardeşiz ve hiçbirimiz okumadık. 8 tane çocuk yapıp bakamıyoruz demek yanlış. Madem bakamıyorsun o vakit bu kadar çocuk yapmaman gerekiyor.
Haberleri televizyondan takip ediyorum daha çok. Siyasi atışmalar olsun, Allah başımıza bir daha vermesin şehit haberleri olsun taciz hadiseleri olsun hepsini takip ediyorum. Hatta bu cins haberler yüzünden öbür kıymetli bahislere bakamıyoruz bile. Kapasitesi olmayan şahıslar tarafından yönetiliyoruz. Bu da benim siyasetten soğumama neden oluyor. Kapasitesi olanlar da zorluk yaşıyor. Üniversite mezunlarının iş bulamadığı, atanmadığı bir ülke burası. Bilgiye kıymet verilmiyor.
Özgür Özel, Ahmet Yılmaz, Sırrı Süreyya Başkan, Muharrem İnce ve bir de Meral Akşener’in konuşmalarını çok beğeniyorum. Meral Akşener’in bayanları güçlü bir biçimde temsil ettiğini düşünüyorum. Farkındaysanız saydığım isimler farklı partilerden.
Selahattin Demirtaş’ı da çok beğenirdim. Haksız yere mahpusta. Şayet vaktinde dağdaki beşerlerle yani düşmanlarımızla fotoğrafları varsa neden artık mahpusa girdi? Neden bu yıllar evvel kabahat sayılmadı? Tam da Erdoğan’ı cephesine aldığı vakitlerde ona karşı suçlamalar ortaya çıktı. Şayet geçmişe bakılarak konuşuluyorsa 15 Temmuz’u yapan Fethullah Gülen ile ilgisi olanlar hakkında neden konuşulmuyor?
HDP’yi beğenmiyorum, parti olarak sıfır bir parti. Oy vereceğim bir parti yok aslında. Solcu görüşlere ehemmiyet verdiğim için CHP biraz ön planda. Ailem de son oyunu CHP’ye verdi. Daha evvel HDP’ye veriyorlardı.
Bağlantı kuracak, biraz sohbet edecek kadar biliyorum Kürtçeyi lakin derin muhabbet yapamıyorum. Annem babam sıkıntı Türkçe konuşur ama… Anadilde Kürtçe eğitim Kürtlerin ağır olduğu yerlerde olmalı lakin şu anda Türkçenin kâfi olduğunu düşünüyorum. Türkçe bence çok hoş bir lisan, diğer bir ülkeden de olsam Türkçeye hayran kalırdım.
Bu ülkede Türk kadar Kürt de var. Hasebiyle Kürtlerin özerklik talebinin olması olağan. Gerekliyse o da yapılmalı. Bu türlü bir gereksinim Doğu’da olabilir. Benim üzere öteki kentlerde yaşayanların gündeminde değil bu mevzu.
Hayatımda gelecek tasası çok ağır basıyor. Ben okumadım. Bir meslek öğrenmem ve ailemi geçindirmem gerekiyor. Bunun zorluğunu yaşıyorum. Bu yaşta ailemi geçindirmeyi düşünmek zorunda kalmamalıydım aslında. Şu an o kadar yaşlı hissediyorum ki… Çok genç yaşta çok fazla sorumluluğum var. Yaşıtlarımın yaşadığı hayat ile benimki çok farklı. O yüzden yaşıtlarımın hayata karşı rahatlığını, boş vermişliğini görmek beni üzüyor.
Dinin siyasete alet edilmesinden rahatsız oluyorum. Dinin kullanılması ülkenin sonu üzere bir şey.
Gazete Duvar
