Tarih öncesi devirlerde inanışa nazaran bolluğun ve rahmetin sembolü, koruyucusu olan ve bin 700 yıllık olduğu söylenilen ana tanrıça Kybele heykeli, yaklaşık 60 yıl sonra Türkiye’ye getirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Twitter hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Doğduğu topraklara hasret 60 yılın akabinde Kybele, nihayet Türk Hava Yolları (THY) uçağı ile Türkiye’de. Bu toprakların mirasına bir bir sahip çıkmaya devam edeceğiz” tabirlerine yer verildi.
Türkiye’den kaçak yollarla İsrail’e götürülerek satılan, uzmanlarca milattan sonra 3. yüzyıla tarihlendirilen Kybele heykeli, saat 21.00 sıralarında Atatürk Havalimanı’na getirildi. Tarihi heykel, gümrük süreçlerinin akabinde Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü yetkilileri tarafından 23.00 sıralarında teslim alındı.
1700 yıllık yapıtın tanıtımını, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy bugün yapacak. İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenecek olan adak heykeli Kybele, daha sonra Afyonkarahisar’a yeni yapılacak müzeye taşınacak.
EVVEL İSRAİL’E SONRA ABD’YE
Türkiye’den kaçak yollarla İsrail’e ulaşan Roma devri yapıtı Kybele, burada bir İsrail vatandaşı tarafından satın alındı. Yurt dışına çıkarmak üzere 2016’da İsrail makamlarına müracaatta bulunan ve yapıtı elinde bulunduran kişi, heykelin Anadolu kökenli olduğunu belirtti.
İsrail makamlarının eser fotoğraflarını Türkiye’ye iletmesiyle takibe başlayan Kültür ve Turizm Bakanlığı, eser ABD’ye ulaşmak üzereyken yapıtın Anadolu kökenli olduğunu bildirdi. Fakat eser sahibinin heykeli bir müzayede meskeni aracılığıyla satmak istemesi üzerine Bakanlık, ABD makamlarından bu satışın durdurulmasını talep etti. Yapıtı elinde bulunduran kişi, bu takibin akabinde kendi malı olduğunu beyan ettiği heykele iyi niyetli bir alıcı olarak sahip olduğunu belirterek ABD’de dava açtı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye’nin New York Başkonsolosluğu Kybele’nin iadesi konusundaki karşı tezlerini mahkemeye taşıdı. Yapıtın, 1964’te Afyonkarahisar’da yapılan bir yol çalışmasında bulunan ve ilin müzesinde sergilenen Kovalık yapıtlarına tipolojik benzerliğinin İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü uzmanlarınca bilimsel raporla vurgulanması üzerine, kolluk kuvvetleri uyumunda, Afyonkarahisar Müzesi Müdürlüğünce yapıtların çıktığı düşünülen bölgede 1960-1970’li yıllarda yaşayan şahısların bilgisine başvuruldu.
Sözüne başvurulan bireylerden birinin, kaçırılan Kybele heykelinin fotoğrafını görmeden tanım etmesi ve öteki benzeri heykel fotoğraflar ortasından seçmesi, yapıtın Türkiye’de bulunduğunun destekleyici delilini oluşturdu. Tabirler ve elde edilen dokümanlar sonucu, Konya’da yaşayan bir şahsın o devir tarihi eser kaçakçılığı yaptığı belirlenirken, Konya Müzesi Müdürlüğünce bulunan savcılık evraklarıyla Afyonkarahisar’da anılan bölgede kaçakçılık aksiyonları ve emsal yapıtların yasa dışı edinimine ait ek kanıtlar sağlandı. Bilimsel ispatlar ve yapıtın ortaya çıkarıldığı yıllarda bölgede yaşayan görgü şahitlerinin sözleri ile Afyonkarahisar’daki kaçakçılık olaylarına ait evraklar, yapıtın Türkiye’ye ilişkin olduğunu doğruladı. (AA)
Gazete Duvar
